Mô hình văn hóa tiêu biểu: Hải Phòng điểm sáng nổi bật trong "hồi sinh" nghệ thuật sân khấu

Điểm sáng từ mô hình sân khấu truyền hình

Trong bối cảnh nghệ thuật sân khấu thiếu vắng khán giả, Hải Phòng cũng không ngoài khó khăn chung. Tuy nhiên, với sự quan tâm đầu tư lớn cho văn hóa nghệ thuật, Hải Phòng đã tạo nên một mô hình hiệu quả trong hồi sinh sân khấu bằng các chương trình Sân khấu truyền hình. Đến nay, mỗi tháng 1 buổi, sân khấu Nhà hát Thành phố Hải Phòng trở thành điểm đến hấp dẫn của những người yêu nghệ thuật và du khách.

Trong bối cảnh nhiều địa phương trên cả nước sáp nhập các đơn vị nghệ thuật biểu diễn theo mô hình Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh hay Nhà hát nghệ thuật truyền thống… để phù hợp với ngân sách và điều kiện biểu diễn, Hải Phòng vẫn giữ nguyên 5 đoàn nghệ thuật công lập, bao gồm kịch nói, chèo, cải lương, múa rối và ca múa nhạc, các đoàn hiện đều đang hoạt động hết công suất. Hiện nay, các đơn vị nghệ thuật ở Hải Phòng còn mời thêm nhiều tác giả, đạo diễn và nghệ sỹ từ Trung ương và các thành phố lớn tới để hợp tác dàn dựng những tác phẩm quy mô, chất lượng cao, đồng thời tạo cơ hội giao lưu, học hỏi cho các nghệ sĩ của tỉnh và thu hút khán giả.

Để có được sự phát triển của nghệ thuật sân khấu Hải Phòng, phải kể đến chương trình Sân khấu truyền hình được triển khai đều đặn từ năm 2019. Theo đó, mỗi tháng một lần, các vở diễn thuộc đề án Sân khấu truyền hình thuộc nhiều loại hình nghệ thuật như: Cải lương, kịch nói, ca múa nhạc, chèo và múa rối... được dàn dựng, đầu tư công phu với đội ngũ hàng đầu của Hải Phòng và các đoàn nghệ thuật lớn trong cả nước. Các buổi biểu diễn được tổ chức phục vụ người dân, công chúng và truyền hình trực tiếp trên Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng cùng các nền tảng đa phương tiện, thu hút đông đảo người xem.

Bà Trần Thị Hoàng Mai, Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao (VHTT) Hải Phòng cho biết: "Với việc mạnh dạn đầu tư và phát triển Đề án "Sân khấu truyền hình Hải Phòng", tạo cơ hội và động lực cho nghệ sĩ cống hiến… có thể nói, Hải Phòng không chỉ tìm được hướng đi đúng cho nghệ thuật kịch hát dân tộc mà giúp tạo thói quen thưởng thức nghệ thuật lành mạnh cho người dân. Sự quan tâm và đầu tư hiệu quả đã giúp cho các đoàn nghệ thuật công lập ở thành phố Cảng hồi sinh và phát triển ở một tầm cao mới".

Từ thành công của Sân khấu truyền hình, tháng 7/2023, lãnh đạo Sở VHTT Hải Phòng tiếp tục thực hiện Kế hoạch Thắp sáng Nhà hát Thành phố.

Theo kế hoạch, tại Nhà hát Thành phố Hải Phòng, vào các tối thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần từ 01/7/2023 – 24/12/2023 sẽ diễn ra các chương trình nghệ thuật, các vở diễn hàn lâm, kinh điển, đặc sắc của thế giới và của Việt Nam thuộc nhiều loại hình nghệ thuật do các đơn vị nghệ thuật của thành phố, các Nhà hát Trung ương và Tỉnh, Thành phố bạn, các Công ty tổ chức sự kiện trong và ngoài Thành phố thực hiện với sự đồng hành, hỗ trợ của Sở Văn hóa và Thể thao cùng các sở, ngành, đơn vị của Thành phố.

Điều đặc biệt, các đơn vị đến biểu diễn đều được miễn phí hoàn toàn địa điểm. Đây là bước đột phá và cũng là quyết tâm lớn của ngành văn hóa – thể thao và các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp Hải Phòng nhằm tạo dựng điểm đến nghệ thuật của Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung, góp phần đưa nghệ thuật đến gần hơn với công chúng.

Từ khi bắt đầu triển khai đề án Sân khấu truyền hình (cuối năm 2019) đến nay, Hải Phòng đã triển khai được khoảng 50 vở diễn với hình thức trực tiếp kết hợp với ghi hình phát sóng trên truyền hình và các nền tảng trực tuyến phục vụ người dân Hải Phòng kể cả ở vùng sâu, vùng xa.

Đặc biệt, các vở diễn phong phú về nội dung, đầu tư có chất lượng lớn về nội dung và quy mô, phù hợp với nhiều đối tượng khán giả. Có thể kể đến những vở diễn như vở kịch nói "Nguồn sáng trong đời" của tác giả Lưu Quang Vũ với thông điệp "cho đi là còn mãi" và là lời tri ân các chiến sĩ áo trắng; vở múa rối "Dế mèn phiêu lưu ký" là món quà tặng các cháu thiếu nhi dịp tháng 6 hay vở cải lương "Hội vật cầu", vở chèo "Dòng sông ân nghĩa" góp phần khắc họa lịch sử, văn hóa các vùng đất của Hải Phòng.

Để các vở diễn có chất lượng cao nhất, Hải Phòng còn mạnh dạn đầu tư mời các đạo diễn tên tuổi ở các nhà Trung ương về dàn dựng. Có thể kể đến vở kịch nói Romeo và Juliet do NSƯT Như Lai (Nhà hát Tuổi trẻ) đạo diễn, vở chèo Mưa đỏ do NSND Trịnh Thúy Mùi, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam đạo diễn...Với cách làm này, có thể nói, sân khấu Hải Phòng đã đem đến cho khán giả các vở diễn có chất lượng cao.

Khi phát triển văn hóa được song hành cùng phát triển kinh tế

Bà Trần Thị Hoàng Mai, Giám đốc Sở VHTT Hải Phòng chia sẻ: "Những năm gần đây, song hành với phát triển kinh tế, Hải Phòng rất quan tâm đẩy mạnh nhiều giải pháp, đề án đầu tư phát triển sự nghiệp văn hóa. Thành phố đã ban hành Đề án Quy hoạch Tổng thể phát triển ngành văn hóa, thể thao và du lịch Hải Phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, xác định: "Tập trung xây dựng nền văn hóa tiên tiến, mang đặc trưng của Hải Phòng, có vị trí xứng đáng trong nền văn hóa Việt Nam và hội nhập văn hóa quốc tế, thực sự trở thành nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững. Xây dựng con người Hải Phòng phát triển toàn diện, mang đặc trưng của Thành phố cảng thật sự cầu thị, cởi mở, năng động, thích ứng nhanh với cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, có tầm nhìn xa, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thành phố và đất nước"...

Đề án này dần được cụ thể hóa bằng những giải pháp cụ thể trong những năm tiếp theo và thành quả thấy rõ ở một số quyết sách. Nổi bật là việc mạnh dạn đầu tư và phát triển chương trình "Sân khấu truyền hình Hải Phòng", giữ nguyên cả 5 đoàn nghệ thuật (Chèo, Cải lương, Kịch nói, Múa rối, Ca múa nhạc) đã tạo cơ hội và động lực cho nghệ sĩ cống hiến...

"Hải Phòng không chỉ tìm được hướng đi đúng cho nghệ thuật sân khấu, mà còn giúp tạo thói quen thưởng thức nghệ thuật lành mạnh cho người dân. Có thể thấy, các dự án, kế hoạch mà Sở VHTT Hải Phòng đang hướng tới nhằm nỗ lực cao nhất thực hiện mục tiêu xây dựng, phát triển Hải Phòng trở thành trung tâm văn hóa lớn, mang bản sắc riêng. Quá trình bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Hải Phòng sẽ thành công hơn nữa nếu tiếp tục có sự đồng hành của các cấp, ngành, địa phương liên quan và các văn nghệ sĩ cũng như các tầng lớp nhân dân"- bà Trần Thị Hoàng Mai nhận định.

Đề án Sân khấu truyền hình của Hải Phòng tiếp tục là điểm sáng, là dấu ấn trong hoạt động nghệ thuật cả nước. Đây là nhận xét của các nhà chuyên môn, các cơ quan quản lý văn hóa về kết quả đề án Sân khấu truyền hình Hải Phòng và Kế hoạch Thắp sáng Nhà hát Thành phố. NSND Tự Long, Phó Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội cho biết: "Đề án Sân khấu này không chỉ có tính lan tỏa mà cái mà Hải Phòng làm được không chỉ mang được hơi thở, vở diễn tầm cỡ, ý nghĩa mà còn là lịch sử địa phương được nhân cách hóa, hình tượng hóa để trở thành những nhân vật biểu cảm, những hình tượng sân khấu được chuyển tải một cách mạnh mẽ. Đây không chỉ là kênh sân khấu lan tỏa mà còn là một kênh học đường, mọi người có thể tìm hiểu lịch sử Hải Phòng, con người Hải Phòng thông qua kênh truyền hình này. Đây chính là điều mà Hải Phòng đang làm rất tốt thông qua Đề án này".

Điều này nhận được sự đồng thuận của NSND Trịnh Thúy Mùi. Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cho biết: "Muốn có những tác phẩm đỉnh cao, phải đầu tư nghiêm túc. Khi được đầu tư, các nghệ sĩ hăng say làm việc, khai thác tối đa sức sáng tạo của họ, thắp mãi cho họ ngọn lửa cháy với nghề, khát vọng cống hiến được khơi dậy. Từ đó, khán giả có cơ hội thưởng thức những tác phẩm tốt, lan tỏa những cái hay cái đẹp tới đời sống. Đề án Sân khấu truyền hình Hải Phòng và Kế hoạch Sáng đèn Nhà hát Thành phố là chủ trương vô cùng thiết thực. Đây là một động lực, góp phần khích lệ, động viên các nghệ sĩ, nhà hát ở Hải Phòng cũng như tất cả các nghệ sĩ, các nhà hát được biểu diễn tại Nhà hát Thành phố. Cùng với sự phát triển chung của thành phố về mọi mặt, thời gian qua văn hóa Hải Phòng đã nhận được sự quan tâm để phát triển tương xứng với tốc độ phát triển kinh tế để văn hóa thực sự là nền tảng, là mục tiêu và là động lực của sự phát triển. Đặc biệt, sân khấu Hải Phòng đã được đáng giá là điểm sáng của cả nước từ phía lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam, giới chuyên môn các Tỉnh, Thành phố bạn"./.