Mỹ lên tiếng về khả năng Trung Quốc nổ thử hạt nhân bị cấm

Trung Quốc có thể đã bí mật thực hiện các vụ nổ thử hạt nhân dưới lòng đất ở mức độ thấp bất chấp việc họ tuyên bố tuân thủ hiệp ước quốc tế cấm các vụ nổ như vậy, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một báo cáo hôm thứ Tư – động thái có thể gia tăng căng thẳng Mỹ - Trung.

Phát hiện này, được Wall Street Journal đăng tải đầu tiên, có thể làm xấu đi mối quan hệ vốn đã không bằng phẳng giữa 2 siêu cường sau khi Mỹ nói rằng đại dịch Covid-19 toàn cầu là kết quả của việc Trung Quốc không xử lí tốt dịch bệnh tại thành phố Vũ Hán.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, những lo ngại của Hoa Kỳ về nguy cơ vi phạm tiêu chuẩn zero yield (thử hạt nhân không có phản ứng nổ) của Trung Quốc được dấy lên từ các hoạt động tại bãi thử hạt nhân Lop Nur của nước này trong suốt năm 2019.

Trung Quốc có thể chuẩn bị để vận hành khu thử nghiệm Lop Nur suốt cả năm, việc họ sử dụng buồng chứa thuốc nổ, hoạt động khai quật rộng rãi tại Lop Nur và sự thiếu minh bạch trong các hoạt động thử nghiệm hạt nhân của nước này … dấy lên lo ngại về sự tuân thủ của họ đối với tiêu chuẩn zero yield", báo cáo cho biết, nhưng không cung cấp được bằng chứng về việc thử nghiệm mức độ thấp của Trung Quốc.

Theo báo cáo này, sự thiếu sự minh bạch của Bắc Kinh bao gồm việc chặn truyền dữ liệu từ các cảm biến được liên kết với một trung tâm giám sát do cơ quan quốc tế vận hành để xác minh việc tuân thủ một hiệp ước cấm nổ thử hạt nhân.

Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện năm 1996 (CTBT) cho phép các hoạt động đảm bảo an toàn cho vũ khí hạt nhân. Người phát ngôn của tổ chức này, bên có trách nhiệm xác minh việc tuân thủ hiệp ước, nói với tờ Wall Street Journal rằng không có sự gián đoạn nào trong việc truyền dữ liệu từ năm trạm cảm biến của Trung Quốc kể từ cuối tháng 8 năm 2019 sau khi có sự gián đoạn từ năm 2018.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết chính những lo ngại về các hoạt động thử nghiệm của Trung Quốc đã khiến Tổng thống Donald Trump muốn đưa Trung Quốc gia nhập cùng Mỹ và Nga vào đàm phán về thỏa thuận kiểm soát vũ khí nhằm thay thế hiệp ước New START giữa Washington và Moscow – dự kiến hết hạn vào tháng Hai năm sau.

Tốc độ và cách thức mà chính phủ Trung Quốc hiện đại hóa kho dự trữ của mình là đáng lo ngại, gây mất ổn định và cho thấy tại sao Trung Quốc nên được đưa vào khuôn khổ kiểm soát vũ khí toàn cầu, quan chức này nói với điều kiện giấu tên.