(Tổ Quốc) - Đạo luật quốc phòng năm 2018 cho phép Mỹ cung cấp hỗ trợ về mặt hải quân cho Ukraine.
Các nhà lập pháp từ cả hai đảng đang gây áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump để thể hiện lập trường cứng rắn hơn đối với Moscow sau sự va chạm mới nhất trên biển giữa Ukraine và Nga.
Một số nhà lập pháp Mỹ đã bày tỏ lo ngại sau khi hải quân Ukraine cho biết các tàu Nga đã sử dụng vũ khí và bắt giữ ba tàu hải quân của họ hôm Chủ nhật, làm bị thương sáu thành viên thủy thủ đoàn Ukraine.
Theo AP, vụ việc cho thấy hành động của Mỹ và châu Âu đã thất bại trong việc ngăn chặn những hành động cứng rắn của Nga và dấy lên câu hỏi liệu ông Trump sẽ cố gắng ra sao để tập hợp các đồng minh.
Thông điệp gì từ TT Trump?
Trong khi leo thang Nga – Ukraine diễn ra vào ngày Chủ nhật thì trong cùng ngày, ông Trump đã lên Twitter chỉ trích các đối tác châu Âu về việc không chia sẻ gánh nặng của NATO: "Liên minh châu Âu, trong nhiều năm, đã lợi dụng chúng tôi trong thương mại, và sau đó họ không thực hiện theo cam kết quân sự của họ trong NATO. Mọi thứ phải thay đổi nhanh chóng! "
Mặc dù một số nhà lãnh đạo thế giới đã đổ lỗi cho Nga trong vụ việc Ukraine, ông Trump dường như miễn cưỡng làm như vậy hôm thứ Hai khi các phóng viên hỏi ông cảm thấy thế nào về cuộc đụng độ. Ông Trump nói, "không tốt. Không hài lòng về nó chút nào", "chúng tôi không thích những gì đang xảy ra, dù theo cách nào".
Hôm thứ Hai, một thành viên của Ủy ban đối ngoại Hạ viện –nghị sĩ đảng Cộng hòa Eliot Engelb cho biết, ông Trump đã gửi đi thông điệp sai lầm, điều cho thấy NATO đang bị chia rẽ và không muốn phản ứng.
Căng thẳng giữa Nga và Ukraine tại biển Azov đã âm ỉ lâu nay. (Nguồn minh họa: AP)
Ông Engel kêu gọi một phản ứng thống nhất và mạnh mẽ từ Hoa Kỳ và các đồng minh của mình.
"Chúng tôi phải làm việc với các đồng minh của chúng tôi trong liên minh NATO, và những gì làm phiền tôi là Tổng thống Trump đã gây nên mâu thuẫn với liên minh NATO," ông Engel nói với Defense News ngày 26/11. "Thật khó khi bạn có một tổng thống muốn một lần nữa nối lại quan hệ với ông Putin và chưa có phản ứng mạnh mẽ gì cho đến nay. Điều này cho phép ông Putin nghĩ rằng sẽ có rất nhiều câu chữ và lời nói được đưa ra, nhưng không có nhiều hành động."
Engel nói thêm: "Điều đó (thông điệp ông Trump chia sẻ trên twitter về NATO) sẽ gửi một thông điệp tới Nga rằng chúng tôi đang mâu thuẫn với các đồng minh của mình."
Ông Engel cũng lặp lại sự ủng hộ của mình đối với việc gửi vũ khí phòng thủ cho Ukraine, điều này có thể khiến ông Putin cân nhắc lại việc có bất kì hành động leo thang nào. "Nếu ông Putin bắt đầu nhìn thấy những người lính Nga tử vong, điều đó sẽ làm thay đổi phương trình của ông ấy", Engel nói.
Tây Ban Nha và Đức ngày 26/11 đã cùng Liên minh châu Âu kêu gọi Nga thả các thủy thủ và tàu Ukraine, trong khi Đại sứ Mỹ Nikki Haley - trong một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm thứ Hai - đã kêu gọi Nga ngừng ngay lập tức hành vi bất hợp pháp của mình tại Biển Đen.
Cảnh báo nguy cơ trừng phạt
Trong khi đó, Nga gọi các hành động của Ukraine là "nguy hiểm" và cho biết ba tàu Ukraine đã đột nhập bất hợp pháp vào vùng biển của Nga.
Nghị sĩ Jim Inhofe – thành viên cấp cao trong Ủy ban quân vụ thượng viện Mỹ đã đe dọa sẽ có các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga và kêu gọi một phản ứng phối hợp giữa Hoa Kỳ và các đồng minh châu Âu.
"Nếu ông Putin tiếp tục đe dọa Biển Đen, Hoa Kỳ và châu Âu phải cân nhắc áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Nga, tăng cường hiện diện của Hoa Kỳ và NATO tại Biển Đen và tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine (như điều được kêu gọi trong đạo luật chính sách quốc phòng năm 2018)", ông Inhofe nói trong một tuyên bố hôm thứ Hai.
Một đạo luật năm 2018 cho phép Mỹ hỗ trợ khí tài cho Ukraine khi Kiev mất hai phần ba hạm đội hải quân, chủ yếu đóng tại Sevastopol trước khi Nga sáp nhập Crimea.
"Việc sử dụng vũ lực mới của Nga có thể không đẩy ông Trump tới tình cảnh phải có phản ứng, nhưng nó có thể tiếp thêm động lực cho Quốc hội để thúc giục Nhà Trắng thực hiện các biện pháp trừng phạt bổ sung nhằm vào Nga", Byron Callan, một chuyên gia phân tích quốc phòng tại tổ chức Capital Alpha Partners cho biết.
Mỹ và Ukraine đang "thảo luận chặt chẽ" về việc Washington cung cấp vũ khí sát thương để chính phủ Kiev đối phó với lực lượng li khai ở miền đông Ukraine, Ngoại trưởng Ukraine Pavlo Klimkin nói với các phóng viên hôm 18/11, một ngày sau khi Klimko gặp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại Washington.
Thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, Bob Menendez, trong một tuyên bố hôm thứ Hai đã kêu gọi ông Trump cam kết hành động mạnh mẽ trước khi gặp Putin tại hội nghị thượng đỉnh G20 trong tuần này.
Ông Menendez cũng kêu gọi các biện pháp trừng phạt khó khăn hơn, các cuộc tập trận bổ sung của NATO trên Biển Đen và để Hoa Kỳ gửi thêm viện trợ an ninh cho Ukraine, "bao gồm cả thiết bị và vũ khí hàng hải sát thương."
Trong một tweet hôm thứ hai, Thượng nghị sĩ Rob Portman đến từ Ohio cũng lên án hành động của Nga đối với hải quân Ukraine tại biển Azov. Ông cũng cho rằng, việc ngăn chặn các tàu là "một hành động bất hợp pháp, thù địch" và nói rằng Mỹ "nên tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong việc lên án điều đó".
Ông Portman cho biết trong một tuyên bố riêng vào hôm thứ Hai, "chúng tôi cần giúp người dân Ukraine không chỉ xây dựng khả năng quân sự của họ, mà còn củng cố các thể chế dân chủ của họ. Tôi sẽ tiếp tục tận dụng mọi cơ hội để tìm cách giúp đỡ Ukraine – về mặt lập pháp và nhiều cách khác. Họ là một đồng minh đáng giá – người cần sự hỗ trợ và xứng đáng với sự giúp đỡ liên tục của chúng tôi".
