Mỹ “tính kế” Syria: Then chốt thế lực Nga, Iran?

Phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc hôm 29/9, Ngoại trưởng Syria Walid al-Moualem yêu cầu các lực lượng Mỹ, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ rời khỏi đất nước này ngay lập tức hoặc sẽ đối diện với biện pháp đối phó "phù hợp".

Hiện tại, sự hiện diện nhóm Nhà nước Hồi giáo IS đã giảm xuống mức không đáng kể và những lực lượng trên không còn lý do gì để ở đó. Thông điệp này chủ yếu được gửi đến Washington.

Mỹ ở lại Syria đến khi nào?

Được đào tạo và trang bị bởi Mỹ, nhóm nổi dậy Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) đang kiểm soát khoảng 25-30% lãnh thổ Syria, bao gồm các khu vực sở hữu phần lớn trữ lượng dầu và khí đốt của quốc gia này. SDF đã thúc đẩy việc phân chia ranh giới với khu vực do chính phủ kiểm soát ở nhiều vùng khác nhau. SDF cũng thiết lập chính quyền ở các khu vực này, triển khai lực lượng cảnh sát và dịch vụ công của chính họ.

Theo cây viết Arkady Savitsky cho Strategic Culture, SDF đang được hỗ trợ bởi 2.200 lính Mỹ trên thực địa. Cơ sở quân sự tại Al Tanf - nằm ở khu vực biên giới chiến lược giữa Iraq, Syria và Jordan- thuộc quyền kiểm soát của quân đội Mỹ. Tháng trước, Thủy quân lục chiến Mỹ đã tiến hành một cuộc diễn tập để ra tín hiệu rằng Washington sẽ có mặt ở đây trong một thời gian dài.

Mỹ đã triển khai đáng kể lực lượng tới chiến trường Syria. (Nguồn: Getty)

Từ khi còn là ứng viên tranh cử Tổng thống Mỹ, ông Trump đã từng nói sẽ tránh xa các cuộc chiến tranh nước ngoài. Vào tháng 4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho biết, các lực lượng nước này sẽ sớm rời khỏi Syria và quyết định về thời gian họ ở lại đây sẽ được thực hiện "rất nhanh". “Chúng tôi sẽ sớm ra khỏi Syria, rất sớm thôi. Hãy để những người khác quan tâm tới họ ngay lúc này”, ông Trump cho biết vào thời điểm đó.

Vào ngày 24/9, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) John Bolton nói rằng Mỹ sẽ ở lại Syria “cho đến khi Iran rời đi”. "Chúng tôi sẽ không rời khỏi chừng nào quân đội Iran còn hiện diện ngoài biên giới Iran, và cả các lực lượng ủy nhiệm và dân quân Iran", NSA đã khẳng định lại lập trường của Mỹ.

Theo tờ Military Times, tuyên bố của ông Bolton “báo hiệu một sự thay đổi cơ bản từ các hoạt động chống khủng bố hiện tại cho một nhiệm vụ tập trung nhiều hơn vào xoay chuyển địa chính trị và chiến tranh ủy nhiêm”.

Trang này còn cho rằng Nhà Trắng đã tiết lộ một nhiệm vụ lớn. Military Times dẫn lời James Phillips, nghiên cứu viên cao cấp về các vấn đề Trung Đông tại Heritage Foundation cho biết, "Tôi thích ý tưởng triển khai quân đội Mỹ ở đây vô thời hạn, bởi vì họ cũng phục vụ một mục đích ngăn chặn sự tự do hành động của Iran và giữ được khả năng tiếp cận các tuyến đường kết nối Iraq với Lebanon."

Đầu tháng trước, đại diện đặc biệt của Mỹ về Syria James Jeffrey nói rằng quân đội Mỹ có thể theo đuổi một sự hiện diện lâu dài tại Syria, một phần là vì sự phức tạp trong các hoạt động của Iran tại đây. Theo ông, các lực lượng Mỹ sẽ ở đây lâu hơn mốc “cuối năm nay”.

Nhắm vào Iran và cục diện Trung Đông

Và có vẻ như họ sẽ ở lại lâu hơn nữa. Gần đây đã có thông tin rằng, Mỹ đã thiết lập một căn cứ quân sự mới gần thị trấn Al-Qa’im của Iraq ở tỉnh Anbar - sát biên giới Iraq-Syria. Căn cứ này nằm gần đường biên giới chiến lược nối liền với thị trấn Abu Kamal của Syria. Mỹ cũng có hệ thống phòng không và radar điện tử ở Kobani, Aleppo và ở căn cứ al-Shaddadi thuộc tỉnh Hasakah. Một vùng cấm bay có thể được thiết lập ở miền bắc Syria, kéo dài từ Manbij đến Deir ez-Zor. Washington sẽ ở lại để ngăn chặn Iran tiếp cận Biển Địa Trung Hải.

Theo Strategic Culture, các quan chức tình báo Mỹ đã chuẩn bị một danh sách sơ bộ các mục tiêu ở Syria để tấn công theo lệnh của Tổng thống. Một cuộc tấn công hóa học diễn ra tại Idlib có thể sẽ là một lý do. Những nỗ lực tìm kiếm một giải pháp hòa bình đã được tăng cường với thỏa thuận gần đây giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ về Idlib.

Chính quyền Trump cũng đang thúc đẩy kế hoạch tạo nên khối NATO Ả Rập, được gọi là "Liên minh chiến lược Trung Đông" (MESA) để đối phó với Iran ở khắp mọi nơi trong khu vực. Ngoại trưởng Mike Pompeo vào ngày 28/9 đã gặp gỡ các bộ trưởng ngoại giao từ Bahrain, Ai Cập, Jordan, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia và các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất UAE tại New York để thúc đẩy dự án này. Washington đang chuẩn bị tổ chức một hội nghị thượng đỉnh vào tháng 1 năm tới để khởi động liên minh này.

Một điều khoản bảo vệ an ninh tập thể có thể được đưa vào nội dung các cam kết chung. Trong khi đó, việc mở rộng căn cứ không quân Mỹ tại Al-Udeid tại Qatar cũng đang được chuẩn bị. Các cuộc đàm phán đang được tiến hành để biến nơi này trở thành “căn cứ cố định”.

Có thể thấy rõ rằng, Washington đã quyết định ở lại Syria trong một thời gian dài và họ cần một liên minh để hỗ trợ nó một cách quân sự và ngoại giao. Việc sử dụng “mối đe dọa Iran” sẽ giúp khôi phục lại hình ảnh Mỹ như một quốc gia không thể thiếu ở Trung Đông sau các hoạt động không mấy ấn tượng ở Iraq, Syria, Afghanistan cũng như các nước Mỹ đã hiện diện với quy mô nhỏ hơn trong những năm gần đây.