Nga-Mỹ cân bằng chiến lược Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria

Ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ tại Syria

Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đồng ý kế hoạch Đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG) rời khỏi thành phố Manbij, phía Bắc Syria. Ankara từ lâu đã tìm cách kiểm soát lãnh thổ nhưng không thể bởi sự ủng hộ của Mỹ dành cho người Kurd tại đây.

Ảnh hưởng Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria

Theo tờ Al-Monitor, Washington cho rằng thỏa thuận là một nỗ lực nhằm thiết lập quan hệ đối tác của Mỹ với đồng minh NATO. Điều này không hề ngạc nhiên rằng, lãnh đạo cấp cao của NATO nhanh chóng ủng hộ thỏa thuận này.

Tuy nhiên, Damascus muốn làm rõ rằng, thỏa thuận là không thể chấp nhận đối với chính quyền Syria. Nhiều ngày trước khi Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ thông báo thỏa thuận Manbij, Ngoại trưởng Syria Walid al-Muallem đã cảnh báo rằng: “Không phải Thổ Nhĩ Kỳ hay Mỹ đều có quyền đàm phán định mệnh cho các thành phố Syria”.

Nga đang quan sát tình hình tại phía Bắc Syria trong nhiều tháng và xem là một trong số 3 mục tiêu chính trong xung đột Syria. Tại phía Nam, Moscow đang muốn đàm phán với Israel và lực lượng thân Iran. Phía Đông Syria là sự hiện diện của lực lượng dân chủ Syria do Mỹ hậu thuẫn và xem đây là vấn đề lớn tiếp theo cho chính sách Nga về Syria.

Các thông tin về Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang khiến cho Moscow nhiều lo lắng. Nhiều người trong cộng đồng hoạch định chính sách Nga bày tỏ sự cảnh giác đối với Thổ Nhĩ Kỳ và cho rằng thỏa thuận của Ankara với Mỹ cần phải cẩn trọng. Các nhà quan sát cho rằng, thỏa thuận giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ về Manbij có thể ảnh hưởng đến vấn đề chính sách ngoại giao của Nga.

Vào ngày 8/6, sau chuyến thăm Mỹ, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đã có bài phát biểu và cho rằng, các nước châu Âu không  bao giờ quên việc Nga sáp nhập Crimea khỏi Ukraine.

“Chúng tôi sẽ không bao giờ quên những gì xảy ra ở Crimea. Không bao giờ. Chúng tôi muốn nhắc châu Âu rằng, nếu bạn quên về vấn đề Crimea và trong tương lai, nếu một vài vấn đề khác xảy ra tại Ukraine thì bạn sẽ phải chịu trách nhiệm về điều này”, ông Cavusoglu nhấn mạnh.

Ông Cavusoglu nhấn mạnh: “Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không bao giờ quên rằng, Crimea là một phần của Ukraine”. Ông Cavusoglu hứa hẹn thỏa thuận này sẽ nhanh chóng thiết lập khu thương mại tự do giữa hai nước.

“Bấp bênh” quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ

Một lo lắng khác là liệu Thổ Nhĩ Kỳ có tiếp tục duy trì là đối tác với Iran và Nga trong nỗ lực đàm phán hòa bình Syria ở Astana, Kazakhstan. Hiện tại, vùng đặc quyền của Thổ Nhĩ Kỳ tại Bắc Syria vẫn đảm bảo.

Tương lai “bấp bênh” của Ankara tại Syria liên tục ảnh hưởng nghiêm trọng trước tiến trình Astana trong cuộc gặp đầu năm 2017 giữa Moscow và Tehran.

Các căng thẳng của Thổ Nhĩ Kỳ với Washington đối với vấn đề người Kurd liên tục gia tăng trong thời gian qua. Sự bất đồng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ về một số vấn đề vẫn ảnh hưởng ít nhiều trong quan hệ hai nước. Ngày nay, Thổ Nhĩ Kỳ đang đóng vai trò tự tin hơn tại Syria.

Vào thời điểm hiện tại, Ankara đang muốn duy trì cân bằng giữa Nga và Mỹ nhằm tiến tới thúc đẩy các chương trình nghị sự. Tình hình địa chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ không nên đưa ra lựa chọn giữa quốc gia này hay quốc gia khác. Chúng tôi có quan hệ tốt với Nga. Và Mỹ là đồng minh chiến lược của chúng tôi”, ông Cavusoglu nói trên PBS News Hour vào ngày 4/6.

Nhấn mạnh đến thỏa thuận Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, nhà ngoại giao cấp cao tại Bộ Ngoại giao Nga nói trên Al-Monitor trong điều kiện giấu tên cho biết: “Vai trò của Nga là hoàn toàn trung lập. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan cần phải thỏa thuận như một quyền lợi đảm bảo chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới”.

Theo quan chức này, nhiều vấn đề trong thỏa thuận Manbij vẫn chưa rõ ràng. Bằng cách nào để phân biệt  thành viên của Đảng Công nhân Kurd (PKK) ai là khủng bố và ai không phải? Trong khi đó, Nga và Mỹ thường cáo buộc họ là khủng bố. Ai sẽ phải rút khỏi và ở lại?

Các chuyên gia bày tỏ nghi ngờ về phản ứng ôn hòa của Nga. Thỏa thuận giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ luôn nhìn về phía người Kurd. Moscow không có nghĩa vụ phải hòa giải các điều kiện tốt hơn cho người Kurd trong điều kiện Mỹ đang bảo hộ cho họ. Nga tin tưởng các thỏa thuận có lợi với Ankara sẽ có thể tránh xa các căng thẳng.

Các chuyên gia cho rằng, Moscow và Ankara vẫn còn nhiều thứ đề hoàn thành ở Syria, bao gồm Idlib. Cuộc tấn công vào ngày 7/6 tại tỉnh Idlib là lời nhắc nhở rằng Moscow không muốn đuổi theo Hayat Tahrir al-Sham như là một mục tiêu quân sự chính tại Syria vào năm 2018. Nga sẽ không né tránh sử dụng vũ lực nếu cảm thấy tình hình tại Syria đang mất kiểm soát.

Người Nga không ủng hộ chiến tranh của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào lực lượng người Kurd  và đã từng mong muốn đưa phái đoàn lực lượng người Kurd vào đàm phán cho tương lai Syria. Tuy nhiên, Moscow đã bật đèn xanh cho vụ tấn công vào thành phố Afrin vào tháng Ba. Một số người Kurd cho rằng, Moscow đã từng phản bội họ.

Liệu người Nga có đứng sang một bên nếu quân Thổ Nhĩ Kỳ di chuyển xa hơn vào Syria và tấn công thành phố Manbij – khu vực người Kurd liên minh với lực lượng Mỹ và Pháp? Và sự thù địch của ông Erdogan đối với lực lượng người Kurd có dẫn đến cuộc xung đột giữa các thành viên NATO hay không?

”Nga và Thổ Nhĩ Kỳ chắc chắn cảm thấy họ đủ khôn ngoan để không bị lừa bởi nhau”, các chuyên gia nhận định.