(Tổ Quốc) - Ngôi trường bằng đá sa thạch Rajkumari Ratnavati nằm ở vùng sa mạc phía bắc Ấn Độ, Jaisalmer thu hút sự chú ý bởi kiến trúc mang đến khí hậu mát mẻ quanh năm.
Thành phố sa mạc phía bắc Ấn Độ Jaisalmer – còn được gọi là "thành phố Vàng" với những kiến trúc được làm từ đá sa thạch màu vàng và nhiệt độ có thể lên tới khoảng 49 độ C vào thời gian cao điểm trong mùa hè.
Trường nữ sinh Rajkumari Ratnavati. Ảnh: CNN
Jaisalmer nổi bật với pháo đài kì vĩ tồn tại từ thế kỷ 12 với màu vàng cát của sa mạc. Đây cũng là thành phố cuối cùng của bang Rajasthan nằm trên sa mạc Thar rộng lớn ở phía Tây Bắc Ấn Độ. Ngay khi đặt chân đến Jaisalmer, du khách sẽ được nhìn thấy một màu vàng của đá sa thạch phủ khắp thành phố, từ những di sản, công trình kiến trúc của lịch sử đến những ngôi nhà của người dân.
Ở đây, những tòa nhà từ lâu đã được thiết kế để thích ứng với sự nóng nực của thời tiết. Lấy cảm hứng từ xu hướng kiến trúc này, Kiến trúc sư người New York, bà Diana Kellogg đã thiết kế tòa nhà trường học dành cho nữ giới có tên gọi Trường nữ sinh Rajkumari Ratnavati. Dự án khuyến khích cơ hội trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái thông qua giáo dục ở khu vực có tỷ lệ nữ giới biết chữ rất thấp so với mặt bằng chung những nơi khác của Ấn Độ. Ngôi trường hình bầu dục này được ủy quyền bởi CITTA, tổ chức phi lợi nhuận nhằm hỗ trợ cộng đồng gặp khó khăn về kinh tế, địa lý.
Từng nhận giải thưởng là là "Toà nhà của năm" do Tạp chí Architectural Digest India công nhận vào năm 2020, ngôi trường bằng đá sa thạch thân thiện với môi trường đã chính thức mở cửa vào tháng 11/2021 và hiện 120 nữ sinh đang theo học chương trình giảng dạy của trường.
Không khí mát mẻ tự nhiên
Thiết kế không gian học tập thoải mái là một thách thức lớn ở vị trí trung tâm của sa mạc Thar trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang làm cho hạn hán kéo dài và khốc liệt hơn. Kiến trúc sư Kellogg từ lâu đã thiết kế các dự án khu dân cư cao cấp nhưng sau chuyến đi đến Jaisalmer vào năm 2014, bà muốn thiết kế một tòa nhà mang biểu tượng cho sự hy vọng và thể hiện năng lực phục hồi của sa mạc bằng cách kết hợp các khía cạnh của kiến trúc Jaisalmer truyền thống và hiện đại. Vì vậy, trường nữ sinh Rajkumari Ratnavati đã ra đời.
"Phương pháp làm mát không gian học tập đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ. Điều tôi làm là kết hợp chúng lại với nhau một cách hiệu quả", bà Kellogg nói và cho biết thêm rằng nhiệt độ trong phòng tại trường học thường thấp hơn khoảng 20-30 độ so với ngoài trời", Kiến trúc sư Kellogg nói.
Với cấu trúc này, bà đã chọn sử dụng đá sa thạch có nguồn gốc địa phương, một loại vật liệu chống chịu tốt với khí hậu được sử dụng từ lâu cho các tòa nhà trong khu vực như pháo đài Jaisalmer đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới.
"Khu vực này có rất nhiều đá hợp lý về giá cả. Những người thợ đá cực kỳ tài năng, giống như đang làm ảo thuật với đá vậy. Đá cũng giúp giữ nhiệt và làm mát vào ban đêm", bà Kellogg chia sẻ.
Trong số các kỹ thuật truyền thống mà bà Kellogg kết hợp sử dụng trong bản thiết kế, việc xây các bức tường bên trong bằng vữa trát vôi, một vật liệu làm mát tự nhiên và xốp đã giúp giải phóng độ ẩm bên trong. Bên cạnh đó, lấy cảm hứng từ các tòa nhà khác trong khu vực, bà cũng thiết kế một bức tường gạch jali có lưới đá sa thạch cho phép gió di chuyển vào làm mát không gian sân bên trong đồng thời mang đến bóng râm. Trần nhà cao và cửa sổ sẽ giải phóng nhiệt trong các lớp học đồng thời mái che bằng các tấm pin năng lượng mặt trời sẽ cung cấp bóng râm và năng lượng.
Cấu trúc góc nghiêng theo hướng gió, có hình dạng elip được lựa chọn vì khả năng thu nhận và lưu thông không khí mát mẻ nhưng cũng mang ý nghĩa biểu tượng của sự nữ tính, phù hợp với đặc điểm của dự án. Kiến trúc sư Kellogg gọi đây là "cái ôm thật chặt và lớn".
"Mặc dù về nguyên tắc, kỹ thuật làm mát được sử dụng trong trường học có thể áp dụng ở những nơi khác nhưng tính hiệu quả và bền vững sẽ khác nhau tùy theo từng địa điểm", bà Kellogg thừa nhận. Chẳng hạn như hướng gió cụ thể và các loại đá cát khác nhau sẽ điều chỉnh nhiệt độ khác nhau so vật liệu được tìm thấy và sử dụng ở Jaisalmer.
Điều hòa không khí không hề được sử dụng trong tòa nhà, không chỉ bởi vì tác động của môi trường mà còn bởi vì chúng không phổ biến trong khu vực. Bằng cách áp dụng các cơ chế làm mát truyền thống và tự nhiên, học sinh có thể cảm nhận sự thoải mái từ môi trường xung quanh và giúp chúng tự tin hơn.
"Kiến trúc này giống như một cô gái từ vẻ bề ngoài nhút nhát đến khi cảm thấy tự tin tỏa sáng hơn", bà Kellogg nhấn mạnh./.
