(Tổ Quốc)-Trả lời phỏng vấn CNN mới đây, nhà lãnh đạo Đài Loan lần thứ ba từ đầu năm đến nay muốn làm "dậy sóng" eo biển Đài Loan.
Lần này bà Thái Anh Văn đề cập mối đe dọa từ Trung Quốc đang tăng lên "từng ngày" về quân sự và đối với nền dân chủ Đài Loan. Bà Thái nói: "Với việc Trung Quốc ngày càng trở nên mạnh mẽ và tham vọng, chúng ta phải đối mặt với các mối đe dọa ngày càng tăng". Bà Thái còn nói: "Thách thức của chúng tôi là liệu sự tồn tại độc lập, an ninh, thịnh vượng và dân chủ của chúng tôi có thể được duy trì hay không. Đây là vấn đề lớn nhất đối với Đài Loan".
Từ sau cuộc bầu cử mà bà Thái Anh Văn giành thắng lợi năm 2016, mối quan hệ giữa Đại lục và Đài Loan trở nên căng thẳng. Bắc Kinh đã tăng áp lực quân sự, ngoại giao và kinh tế lên Đài Loan, thực hiện các cuộc tập trận bắn đạn thật ở vùng biển kế cận và cho máy bay chiến đấu thường xuyên giám sát quanh Đài Loan. Vào tháng 2/2019, Quân đội Trung Quốc đã phát hành một video với các hình ảnh máy bay phản lực và máy bay ném bom Trung Quốc tấn công các địa danh nổi tiếng trên khắp Đài Loan. Đáp lại, lực lượng quân sự Đài Loan đã đăng tải những thước phim về binh lính, xe tăng và vụ nổ, và một thông điệp đơn giản là "Luôn ở tư thế sẵn sàng 24/7".
Đài Loan đang tăng cường vũ trang cho lực lượng quân sự. (Nguồn: Kyodo)
Mặc dù uy tín của bà Thái Anh Văn giảm dần khi đối mặt với sự phản đối ở Đài Loan, đặc biệt vào tháng 11/2018, Dân Tiến Đảng của bà Thái Anh Văn đã phải chịu thất bại trong cuộc bầu cử địa phương, nhưng bà Thái Anh Văn cho biết vẫn tham gia tranh cử tvị trí người đứng đầu Đài Loan một nhiệm kỳ nữa vào năm 2020. Bắc Kinh không hoan nghênh việc bà Thái Anh Văn tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai.
Vào tháng 1/2019, Chủ tịch Tập Cận Bình đã kêu gọi về tiến trình "thống nhất trong hòa bình", đồng thời cảnh báo nước này sẽ không bao giờ chấp nhận một Đài Loan độc lập. Ông Tập "không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực".
Ngày 2/1, sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu tại lễ kỷ niệm 40 năm ĐCS Trung Quốc có "Thư gửi Đồng bào Đài Loan", bà Thái Anh Văn đã phát biểu không chấp nhận cái gọi là "Nhận thức chung 92", đó chẳng qua là do Đại lục tự định nghĩa; không chấp nhận "Một nước hai chế độ"; "đại đa số ý kiến của dân Đài Loan cũng sẽ kiên quyết phản đối "một nước hai chế độ" và đây cũng là "nhận thức chung của Đài Loan".
Mối đe dọa đối với nền dân chủ
Trong suốt cuộc phỏng vấn của hãng thông tấn Mỹ, bà Thái Anh Văn đã mô tả Đài Loan là bên yếu thế khi đối mặt với sức mạnh ngày càng gia tăng của Bắc Kinh. Bà cho biết: "Nếu một nền dân chủ sôi động, bảo vệ các giá trị phổ quát và tuân theo các quy tắc quốc tế bị Trung Quốc phá hủy, đó sẽ là một trở ngại rất lớn cho nền dân chủ toàn cầu".
Theo CNN, bà Thái Anh Văn khẳng định Đài Loan sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào phá hủy nền dân chủ và chủ quyền của mình sau khi Quốc Dân Đảng đối lập nói họ có thể ký một thỏa thuận hòa bình với Trung Quốc nếu giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống vào năm 2020. Bà Thái Anh Văn luôn khẳng định muốn duy trì hiện trạng, Trung Quốc phải sử dụng các biện pháp ôn hòa để giải quyết khác biệt với Đài Loan, tôn trọng các giá trị dân chủ của Đài Loan và rằng sẽ không thể có hòa bình thực sự trừ khi Trung Quốc từ bỏ ý định sử dụng vũ lực để đưa Đài Loan "trở về với tổ quốc".
Chính quyền Bắc Kinh dự kiến sẽ thực hiện các cuộc trao đổi với Quốc Dân Đảng trước cuộc bầu cử tổng thống năm tới. Các nguồn tin am tường trong chính phủ Đài Loan nói với Reuters, động thái này là nhằm cô lập chính phủ của bà Thái Anh Văn và tác động đến kết quả bầu cử.
Tuy nhiên, quan hệ giữa Mỹ với Đài Loan dưới thời Tổng thống Trump đã trở nên nồng ấm hơn với việc Mỹ mở rộng bán vũ khí và các chính trị gia Mỹ tăng tiếng nói ủng hộ Đài Loan. Năm 2018, Tổng thống Trump đã ký ban hành Đạo luật Du lịch Đài Loan, khuyến khích "các chuyến thăm giữa các quan chức Mỹ và Đài Loan ở tất cả các cấp". Nhiều tháng sau, Mỹ cũng chấp thuận việc bán phụ tùng tàu ngầm cho Đài Loan. Tháng 6/2018, ông Trump đã quyết định mở Học viện Mỹ ở Đài Loan - một cơ quan ngoại giao trá hình. Tháng 1/2019, Washington đã điều hai tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS McCampbell và USNS Walter S. Diehl đi qua eo biển Đài Loan.
Về quan hệ Mỹ - Trung, bà Thái Anh Văn cho biết trong ngắn hạn, không biết chính xác lúc nào chiến tranh thương mại Mỹ - Trung kết thúc nhưng bà đã có những hành động cụ thể để bảo vệ Đài Loan, bao gồm chi tiêu của chính phủ nhằm kích thích tiêu dùng và đầu tư. Tuy nhiên, dù cuộc chiến này có khả năng gây ảnh hưởng xấu tới xuất khẩu của Đài Loan nhưng cũng là cơ hội phát triển lĩnh vực công nghệ của Đài Loan. Theo bà Thái, không giống như các sản phẩm của Trung Quốc hay các quốc gia khác, các sản phẩm công nghệ của Đài Loan không gây ra mối lo ngại về bảo mật; "Đài Loan là một địa điểm rất an toàn để sản xuất các sản phẩm như vậy"; cho biết "rất nhiều sản phẩm công nghệ cao như chất bán dẫn, chúng tôi xếp hạng ở phía trước về mặt sản xuất trên toàn thế giới".
Quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng thì Đài Loan trở thành con bài của Washington gây áp lực lên Bắc Kinh. Nhà lãnh đạo Đài Loan cũng lợi dụng tâm lý bài Trung ở Mỹ để gia tăng lập trường cứng rắn trong quan hệ với Đại lục./.
