(Tổ Quốc) - Số lượng nhà bỏ hoang ở Nhật Bản đã tăng lên mức cao kỷ lục lên 9 triệu căn khi quốc gia Đông Á này tiếp tục đối mặt với tình trạng dân số ngày càng giảm.
Theo hãng CNN, những ngôi nhà bị bỏ hoang ở Nhật Bản thường có tên gọi là "akiya" – một thuật ngữ thường dùng để chỉ những ngôi nhà dân cư không chủ nằm ở khu vực nông thôn.
Ngôi nhà gỗ bỏ hoang bị sập một phần ở Tambasasayama, Nhật Bản vào ngày 05/04/2023. Ảnh: Buddhika Weerasinghe/Getty Images
Hầu hết căn nhà bị bỏ hoang, hay còn gọi là akiya, nằm ở các vùng nông thôn vắng vẻ của Nhật Bản. Chủ nhân của chúng hoặc đã chết mà không có người thừa kế, hoặc đã già yếu và chuyển tới đô thị đông đúc để sống cùng con cái, người thân.
Tuy nhiên, ngày nay, tình trạng nhiều akiya dã xuất hiện ở các thành phố lớn, chẳng hạn như Tokyo và Kyoto. Nhật Bản cũng cảnh báo tình trạng dân số già đi và số lượng trẻ em sinh ra giảm một cách đáng báo động mỗi năm.
Ông Jeffrey Hall, Giảng viên tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda ở Chiba cho biết đây là tín hiệu của sự suy giảm dân số tại Nhật Bản, không phải là vấn đề xây quá nhiều nhà" mà là "không có đủ người ở".
Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, 14% số lượng nhà ở tại Nhật Bản bị bỏ hoang. Đây là những ngôi nhà thứ hai của chủ nhân hoặc vì một số lý do khác, hoặc cũng có thể những ngôi nhà tạm thời bỏ trống trong thời gian chủ sở hữu đang làm việc ở nước ngoài.
Đối với với vấn đề này, các chuyên gia nhấn mạnh không phải tất cả ngôi nhà đều có thể dỡ bỏ khi số lượng các ngôi nhà bỏ hoang ngày càng tăng và điều này đang gây ra một loạt vấn đề khác cho chính phủ và cộng đồng.
Trước những thách thức như vậy, nỗ lực phục hồi các thị trấn đang mục nát trở nên cấp thiết ở một quốc gia thường xuyên xảy ra động đất và sóng thần.
Quá nhiều ngôi nhà bỏ hoang
"Những ngôi nhà Akiya thường được truyền qua nhiều thế hệ gia đình. Nhưng với tỷ lệ sinh giảm mạnh ở Nhật Bản như hiện nay, nhiều gia đình không có người thừa kế hoặc thế hệ trẻ đã chuyển đến thành phố sinh sống và không muốn quay trở lại khu vực nông thôn", các chuyên gia nói.
Các chuyên gia cũng cho rằng, một số ngôi nhà cũng bị bỏ lại vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do quá trình lưu trữ hồ sơ kém từ ngày xưa. Điều đó gây khó khăn cho chính phủ trong việc trẻ hóa các cộng đồng nông thôn khi dân số già vẫn chiếm ưu thế, cản trở nỗ lực thu hút những người trẻ tuổi ở lại hoặc các nhà đầu tư đang để mắt đến.
Cỏ dại và dây leo mọc xung quanh một ngôi nhà bỏ hoang ở Okuma, Nhật Bản. Ảnh: Yuichi Yamazaki/Getty Images
"Theo chính sách thuế ở Nhật Bản, một số chủ sở hữu thường thấy việc giữ lại ngôi nhà sẽ rẻ hơn so với việc phá bỏ đi để tái phát triển. Và ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ cũng gặp khó khăn trong việc tìm người mua. Nhiều ngôi nhà thậm chí không được tiếp cận với phương tiện giao thông công cộng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cả các cửa hàng tiện lợi", ông Hall từ Đại học Kanda cho biết.
Các video thịnh hành chiếu cảnh mọi người - chủ yếu là người nước ngoài - mua những ngôi nhà giá rẻ ở Nhật Bản và sửa lại thành nhà nghỉ và quán cà phê đầy phong cách đã thu hút được nhiều người theo dõi trên mạng xã hội trong những năm gần đây, nhưng ông Hall cảnh báo rằng việc này không dễ dàng như người ta tưởng.
"Sự thật là hầu hết những ngôi nhà này sẽ không được phép bán cho người nước ngoài vì thủ tục hành chính cũng như quy định không hề dễ dàng đối với những người không nói và đọc tiếng Nhật tốt. Họ sẽ khó có thể mua được những ngôi nhà này với giá rẻ,"ông nói.
Dân số giảm mạnh
Dân số Nhật Bản đã giảm mạnh trong vài năm qua, xuống còn 125,4 triệu người. Cụ thể, thống kê cuối cùng vào năm 2022, dân số đã giảm hơn 800.000 người so với năm trước đó,
Theo số liệu chính thức, vào năm 2023, số ca mới sinh đã giảm năm thứ 8 liên tiếp, đạt mức thấp kỷ lục.
Tỷ lệ sinh ở Nhật Bản đã dao động quanh mức 1,3 trong nhiều năm, khác xa so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định. Vào tuần trước, Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết số trẻ em dưới 15 tuổi tiếp tục giảm vào năm thứ 43 liên tiếp tại Nhật Bản, xuống mức thấp kỷ lục chỉ khoảng 14 triệu tính đến ngày 1/ 4 năm nay.
Điều đó có nghĩa là tình trạng quá nhiều nhà nhưng lại ít người sử dụng ở Nhật Bản có thể tiếp tục kéo dài trong thời gian tới.
Ông Yuki Akiyama, Giáo sư khoa kiến trúc và thiết kế đô thị tại Đại học Thành phố Tokyo khẳng định những ngôi nhà bỏ trống đã gây ra nhiều vấn đề trong quá khứ, chẳng hạn như sau trận động đất mạnh 7,5 độ richter tấn công Bán đảo Noto ở quận trung tâm Ishikawa vào tháng 1 năm nay.
Giáo sư Yuki Akiyama cho rằng khu vực xảy ra trận động đất có rất nhiều akiya và sẽ gây nguy hiểm cho người dân bị ảnh hưởng bởi thảm họa cũng như thách thức cho quá trình tái thiết sau trận động đất.
Theo ông Akiyama, sau mỗi trận động đất, các nhà chức trách cũng gặp khó khăn phân định tài sản bị hư hại do quyền sở hữu không rõ ràng, gây ra "trở ngại cho việc tái thiết". Ở những vùng nông thôn khác có mật độ nhà bỏ hoang cao, akiya đã bị đình trệ trong quá trình phát triển.
"Giá trị của khu vực sinh sống sẽ giảm đi vì không thể mua bán và không thể phát triển quy mô lớn. Người mua sẽ cho rằng nơi này không có giá trị và giá trị bất động sản của cả khu vực sẽ giảm dần", ông Akiyama nói.
Ông Akiyama đã nghĩ ra một chương trình AI để dự đoán những khu vực dễ bị tổn thương nhất bởi akiya và nhấn mạnh vấn đề này không phải chỉ xảy ra ở Nhật Bản mà cũng đã xảy ra ở Mỹ và một số nước ở Châu Âu./.
