Nhật Bản trong cuộc đua tìm Thủ tướng mới và hy vọng hồi phục kinh tế

Đối phó với khủng hoảng Covid-19

Theo trang Nikkei Asia, 4 ứng viên có thể kế nhiệm Thủ tướng Yoshihide Suga để trở thành Chủ tịch của đảng Dân chủ Tự do (LDP) vào ngày 29/9 là Bộ trưởng phụ trách Cải cách hành chính Taro Kono, cựu Giám đốc chính sách của LDP – ông Fumio Kishida, cựu Bộ trưởng Nội vụ và truyền thông - Sanae Takaichi và quyền Tổng Thư ký Điều hành LDP - Seiko Noda.

Trước đó, Thủ tướng Nhật Bản Suga đã thông báo sẽ không tham gia cuộc đua vào vị trí lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do nhiệm kỳ tới. Điều này đồng nghĩa với việc ông sẽ không tiếp tục giữ chức Thủ tướng Nhật Bản sau khi kết thúc nhiệm kỳ Chủ tịch đảng cầm quyền vào ngày 30/9.

Hiện tại, các nhà đầu tư Nhật Bản đang hy vọng người lãnh đạo kế nhiệm Thủ tướng Yoshihide Suga có thể mang đến cơ hội hồi phục thị trường cổ phiếu đạt mức cao nhất kể từ năm 1990. Các hứa hẹn hồi phục kinh tế thông qua gói tài chính lớn trong đại dịch sẽ là mục tiêu công bằng để tìm gương mặt thủ tướng mới ở Nhật Bản. Ngoài ra, bốn ứng viên cũng chia sẻ thêm một số chính sách khác như chương trình trung hòa khí carbon, tăng cường chuyển đổi kỹ thuật số trong ngành giáo dục và chăm sóc sức khỏe và nới lỏng hạn chế trong nước trong quá trình tiến hành triển khai vaccine Covid-19.

Với đặc thù khác biệt, các ứng viên đang cố gắng đưa ra các lập trường riêng của mình nhằm khẳng định ưu thế trong cuộc chạy đua vào ghế Thủ tướng Nhật Bản. Về tình hình dịch bệnh, mặc dù Nhật Bản đã chứng kiến số ca nhiễm mới giảm trong các tuần gần đây và thời hạn áp dụng tình trạng khẩn cấp sẽ kết thúc trong cuối tháng này nhưng ứng viên chiến thắng sẽ vẫn phải tiếp tục lộ trình kiểm soát dịch bệnh để giảm nguy cơ bùng phát trở lại. Giới chuyên gia nhận định, chiếc ghế Thủ tướng mới của Nhật Bản cho dù là ai thì sự quan tâm duy nhất lúc này của người dân vẫn là đối phó với cuộc khủng hoảng Covid-19.

Ứng viên sáng giá

Hiện có bốn ứng viên đang trong cuộc đua giành ghế Thủ tướng Nhật Bản. Trong các ứng cử viên này, nếu ai chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu vào 29/9, sau khi "sát hạch" một lần nữa tại Quốc hội sẽ chính thức trở thành tân Thủ tướng của Nhật Bản. Đầu tiên là ông Taro Kono - Bộ trưởng cải cách hành chính của Nhật Bản. Đây là ứng viên được đánh giá có cơ hội cao cho chiếc ghế Thủ tướng Nhật Bản. Trong cuộc thăm dò vào ngày 18/9 của tờ báo Kyodo News, ông Kono đã đạt tín nhiệm cao nhất (48,6%). Trong chiến dịch tranh cử, ông Kono cũng nêu lên các ưu tiên cho gói kích thích mới đối với ngành năng lượng tái tạo thay vì tập trung vào năng lượng hạt nhân. Ông cũng tuyên bố sẽ hỗ trợ quá trình mở rộng mạng 5G trên toàn quốc.

Theo nhà phân tích thị trường cấp cao ở công ty chứng khoán Matsui Securities - Tomoichiro Kubota, các nhà đầu tư đều hứng thú với việc mua cổ phiếu từ West Holdings – một công ty năng lượng mặt trời. Erex và Renova – hai đơn vị phát triển năng lượng tái tạo đều chứng kiến cổ phiếu tăng hơn 20% so với cùng kỳ. Trong khi đó, Marcel Thieliant, nhà kinh tế cấp cao Nhật Bản tại Capital Economics cảnh báo mục tiêu trung hòa khí carbon có thể sẽ là chính sách mà Nhật Bản hướng tới đến năm 2050 theo định hướng mà Thủ tướng Suga từng đề cập trước đó.

Ứng viên thứ hai là cựu Giám đốc chính sách của LDP – ông Fumio Kishida. Ông Fumio tập trung vào đề xuất gói kích thích kinh tế cho Nhật Bản trị giá hàng chục nghìn tỷ yên, kêu gọi thành lập một quỹ đại học trị giá 10 nghìn tỷ yên (khoảng 90 tỷ đô la) để mở rộng đầu tư vào khoa học và công nghệ, thúc đẩy kỳ vọng đưa Nhật Bản trở thành "thành phố vườn kỹ thuật số" với mục tiêu phát triển công nghệ cao từ lái xe tự lái đến nông nghiệp "thông minh". Một trọng tâm khác là của ông Kishida là thúc đẩy nỗ lực giảm chênh lệch thu nhập thông qua hỗ trợ người dân đang bị tổn thương kinh tế do dịch bệnh.

Ứng viên thứ ba là bà Sanae Takaichi - Cựu Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Truyền thông. Khảo sát đầu tư do Công ty chứng khoán Nomura Securities thực hiện trong tháng này cho biết các nhà đầu tư hiện đang kỳ vọng thị trường chứng khoán Nhật Bản sẽ tăng mạnh nếu bà Takaichi giành chiến thắng bởi họ đánh giá lập trường chính sách tài khóa và tiền tệ của bà Takaichi là phù hợp nhất. Ông Hiroshi Matsumoto, người đứng đầu bộ phận đầu tư Nhật Bản ở công ty Pictet Asset Management nói rằng nếu giành chiến thắng, bà Takaichi sẽ khiến Ngân hàng Trung ương Nhật Bản phải xem xét lại tình trạng lạm phát và tỷ lệ việc làm. Thêm vào đó, ứng viên Takaichi cũng cho rằng Nhật Bản nên tăng cường sản xuất thuốc điều trị và vaccine trong bối cảnh COVID-19, vì vậy "dược phẩm có thể là một lĩnh vực hoạt động tốt" nếu bà thắng cuộc.

Ứng viên cuối cùng là bà Masahiro Ichikawa, Giám đốc chiến lược thị trường tại công ty Sumitomo Mitsui DS Asset Management. Trong số các chính sách bà Noda đưa ra, điểm nổi bật là biện pháp hỗ trợ trẻ em và việc giải quyết tỷ lệ sinh thấp ở Nhật Bản. Bà Noda đặt mục tiêu một nửa nội các là nữ giới nếu đắc cử, đồng thời cam kết cải thiện cuộc sống cho các nhóm yếu thế trong xã hội.

Cuộc chạy đua ghế thủ tướng Nhật bản lần này được đánh giá là rất khó dự đoán, bởi các phe trong đảng sẽ để thành viên tự do bỏ phiếu theo mong muốn riêng, thay vì tất cả cùng bầu cho một người như thường lệ.

"Bởi các phe không chính thức tuyên bố ủng hộ bất kỳ ứng viên nên sẽ tạo điều kiện cho việc tự do chọn lựa. Thật khó xác định có ứng viên nào thực sự dẫn đầu ngay cả ở thời điểm hiện tại", Tobias Harris, chuyên gia cấp cao về châu Á tại Trung tâm Tiến bộ Mỹ, nhận định.