Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Không được quên Việt Nam vẫn là nước có thu nhập trung bình thấp, vẫn thuộc nhóm quốc gia "non trẻ"

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội nghị

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam dự Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2019 của ngành khoa học và công nghệ (KH&CN).

Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam ghi nhận nỗ lực, sáng tạo của đội ngũ những người hoạt động trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật ở các đơn vị nghiên cứu, các doanh nghiệp (DN) cho đến từng người dân, qua đó góp phần tăng cường tiềm lực khoa học của đất nước. Sự đóng góp không chỉ dừng lại ở các đề tài KHCN mà đã đi sâu vào giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống.

Phó Thủ tướng nêu một vài số liệu cụ thể như năm 2018, Việt Nam có 8.393 công trình công bố khoa học quốc tế so với 6.202 công trình của năm 2010; chỉ số đổi mới sáng tạo tiếp tục tăng điểm từ thứ 47 lên thứ 45 trên thế giới; hơn 50% DN đánh giá công tác kiểm tra chuyên ngành, do Bộ KH&CN làm đầu mối, có tiến bộ rõ rệt… "Qua đó có thể thấy rằng kết quả đạt được của ngành KH&CN là rõ, thực chất".

Tuy nhiên với những kết quả đạt được, Phó Thủ tướng nhấn mạnh không được quên Việt Nam vẫn là nước có thu nhập trung bình thấp, vẫn thuộc nhóm quốc gia "non trẻ" gồm 58/100 quốc gia, đứng cuối cùng trong 4 nhóm quốc gia về mức độ sẵn sàng cho nền sản xuất tương lai theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF).

Đơn cử trong 8 nhóm tiêu chí đánh giá của WEF có 2 nhóm thuộc về hạ tầng sản xuất truyền thống, 6 nhóm còn lại thuộc về động lực cho nền sản xuất tương lai thì có 2 nhóm liên quan đến KH&CN và nhân lực trình độ cao, Việt Nam đứng thứ 90.

Để cải thiện thứ hạng của các nhóm tiêu chí này, Phó Thủ tướng cho rằng không chỉ liên quan đến ngành KH&CN, công nghệ sản xuất mà cả chính sách, môi trường đầu tư, kinh doanh. Ngay trong nghị quyết 02 của Chính phủ về giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, Bộ KH&CN là đầu mối để hướng dẫn một số tiêu chỉ số về đổi mới sáng tạo, sự sẵn sàng cho nền sản xuất tương lai…

Phó Thủ tướng cũng đánh giá việc năm vừa qua có nhiều viện nghiên cứu của DN tư nhân được thành lập là tín hiệu đáng mừng. Tiến tới các nghiên cứu khoa học công bố quốc tế, sở hữu trí tuệ chủ yếu từ khối DN tư nhân; kết nối các viện nghiên cứu của DN tư nhân với các cơ sở nghiên cứu của nhà nước, trong trường ĐH một cách bình đẳng, cùng tham gia vào các chương trình nghiên cứu KH&CN.

Cùng với đó, những sản phẩm mang hàm lượng KH&CN cao của DN, chứ không chỉ những sản phẩm được nhà nước hỗ trợ, cần được tạo điều kiện thuận lợi thâm nhập thị trường trong nước và quốc tế. Bởi theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, "chúng ta có nhiều chương trình phát triển sản phẩm quốc gia, đổi mới công nghệ nhưng về cơ bản vẫn chưa có chính sách khuyến khích, hỗ trợ các sản phẩm của DN Việt Nam có hàm lượng KH&CN tiếp cận thị trường trong nước và thế giới".

Bộ KH&CN cần tiếp tục kinh nghiệm những năm trước đây, tăng cường đối thoại với các DN, hiệp hội DN để thống nhất tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Trăn trở về "hoạt động KH&CN chưa đủ thuyết phục" ở các địa phương, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh đây là một bất cập lớn, rất cần khắc phục trong năm 2019.

Trước hết, sở KH&CN phải tập trung tham mưu cho lãnh đạo, thông tin đầy đủ đến các sở ngành, chính quyền địa phương về những chỉ số mà ngành KH&CN được giao thực hiện, làm đầu mối chủ trì trong Nghị quyết 02 về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Trước thực tế các sở KH&CN chưa nắm được tình hình ứng dụng KH&CN, công nghệ thông tin của người dân, DN trên địa bàn các tỉnh, Phó Thủ tướng yêu cầu thiết lập hệ thống thu thập dữ liệu, đánh giá chính thức về vấn đề này.

Đề cập đến việc triển khai đề án hệ tri thức Việt số hoá và lập bản đồ số của Việt Nam, Phó Thủ tướng lưu ý đây là một nhiệm vụ quan trọng mà các sở KH&CN cần tích cực tham gia trong thời gian tới.

Đề nghị Bộ KH&CN tiếp tục phối hợp với các bộ ngành trong những hoạt động KHCN, song Phó Thủ tướng lưu ý năm 2019 Bộ cần bàn kỹ với Bộ GD&ĐT để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học để triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, xây dựng xã hội học tập với tư duy khoa học mới, cách làm mới.

Nhắc lại tinh thần "năm 2019 phải làm tốt hơn 2018", Phó Thủ tướng đề nghị ngành KH&CN cần quán triệt và cùng với đó phải bắt tay vào nghiên cứu các định hướng, vấn đề lớn về KH&CN để nhiệm kỳ tới tiếp tục có những bước đổi mới mạnh mẽ, căn bản, thực chất./.