(Tổ Quốc) - Nga và Ấn Độ đang chia sẻ những mối quan tâm có thể khiến họ thúc đẩy sự hợp tác sâu sắc hơn.
Trong nhiều năm qua, Nga và Ấn Độ đã gặp nhiều khó khăn để phát triển tình hữu nghị lâu dài khi đường lối đối ngoại của họ đã chuyển động từ từ theo hướng ngược lại. Tuy nhiên, cách tiếp cận về thương mại toàn cầu và các vấn đề khác của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cho thấy có những mối quan tâm chung giữa Moscow và New Delhi. Cả hai đều nhận ra rằng để giảm thiểu hậu quả từ hành động của Mỹ, họ nên tập trung vào các lợi ích chung.
Cơ hội đột phá Nga - Ấn Độ?
Tuần trước đã chứng kiến sự tăng cường đối thoại song phương giữa các quan chức Nga và Ấn Độ. Bộ trưởng Công Thương và Hàng không dân dụng Ấn Độ Suresh Prabhu dẫn đầu phái đoàn Ấn Độ tham gia Diễn đàn Kinh tế phương Đông (EEF) tại Vladivostok từ ngày 11-13/9. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Sushma Swaraj thăm Moscow ngày 13-14/9, gặp người đồng cấp Nga Sergey Lavrov và cùng Phó Thủ tướng Yury Borisov đồng chủ trì kì họp Ủy ban Liên chính phủ Hợp tác Kinh tế - Công nghệ Nga - Ấn Độ. Cả hai chuyến thăm nhằm mục đích thúc đẩy quan hệ kinh tế và chuẩn bị nền tảng cho hội nghị thượng đỉnh sắp tới giữa Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Nga Vladimir Putin.
 Nga và Ấn Độ đang xúc tiến chuẩn bị cho thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo. (Nguồn: Cơ quan báo chí Kremlin) |
Chuyến thăm vùng Viễn Đông của ông Prabhu là nỗ lực xây dựng cầu nối giữa các khu vực của Nga và Ấn Độ. Trong vài năm qua, hai bên đã và đang thúc đẩy hợp tác liên khu vực. Một loạt các cuộc họp giữa ông Prabhu và Phó Thủ tướng Nga Yury Trutnev, Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Maxim Oreshkin cũng như các thống đốc, phó thống đốc và đại diện các khu vực tại Viễn Đông có thể làm tăng kỳ vọng về một bước đột phá trong hợp tác kinh tế Nga - Ấn Độ. Tuy nhiên, kết quả thực tế còn bị hạn chế. Sự thảo luận về “cùng hợp tác trong các lĩnh vực như khai thác mỏ và thăm dò địa chất, tìm vàng và kim cương, hợp tác về nước, lâm nghiệp, gỗ và nông nghiệp” có thể là sự kích thích về mặt lí luận, nhưng kết quả chưa được hiện hữu.
Trong khi các quan chức từ cả hai nước cùng nhau cố gắng thu hút đầu tư, thì cuối cùng chưa bên nào có ý chí hay nguồn lực để đổ tiền vào nền kinh tế bên kia. Khi các doanh nghiệp hai nước - đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ - chưa quan tâm đến sự gắn kết hai bên thì tiến trình hợp tác kinh tế hiện nay chưa có khả năng thay đổi nhiều.
Năm nay, đối thoại kinh tế giữa Nga và Ấn Độ cũng không phải là một phần trong chương trình chính thức của EEF, mặc dù phái đoàn Ấn Độ có nhiều công ty như KGK Group, Công ty Tata Power, Sun Group, lữ hành Jungle Travels India, vận tải biển Assam Bengal. Tuy nhiên, tương tác ở cấp độ doanh nghiệp dự kiến sẽ được tăng cường trong tương lai gần với Hội nghị đầu tiên về Kinh doanh Ấn Độ-Nga, có sự tham gia của các công ty lớn diễn ra tại Ấn Độ vào đầu tháng 10 và “Ngày của nhà đầu tư Ấn Độ” ”được tổ chức tại Vladivostok vào tháng 11.
Chờ đợi thượng đỉnh giữa ông Putin và ông Modi
Kết quả của kì họp Ủy ban Liên Chính phủ không tiết lộ tình trạng hiện tại của các vấn đề trong đối thoại song phương. Mặc dù các quan chức thu thập số liệu thống kê cho thấy thương mại song phương tăng trưởng 30% và tăng 20% dòng khách du lịch song phương so với năm trước, con số này không phải là quá ấn tượng. Tuy nhiên, tin tốt là “đầu tư hai chiều đã vượt qua mục tiêu 30 tỷ USD” và Nga - Ấn Độ hiện nay cam kết “nâng cao con số này” lên 50 tỷ USD vào năm 2025.
Một trở ngại “kinh niên” cho việc kích thích quan hệ thương mại là vấn đề hậu cần. Thông cáo báo chí của Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ nói rằng “sự tham gia hiện tại của Ấn Độ với khu vực [Viễn Đông] bị giới hạn ở các vùng riêng biệt… và sự kết nối giữa Ấn Độ và Vladivostok cần trở nên đơn giản hóa, chi phí phải chăng và hiệu quả về thời gian.”
Một giải pháp cho vấn đề lâu dài này vẫn chưa được tìm thấy. Vào tháng 9/2017, khi bà Swaraj tham dự EEF 2017, ý tưởng thiết lập tuyến đường biển Vladivostok-Chennai đã được thảo luận. Tuy nhiên, chưa có gì thay đổi kể từ đó.
Ngoài việc thúc đẩy thương mại, hai bên cũng đang giải quyết vấn đề trừng phạt của Mỹ sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các thỏa thuận quốc phòng. Một trong những biện pháp được đề xuất là chuyển nhượng trực tiếp đồng rúp – đồng rupee trong các thỏa thuận song phương – điều đã được thảo luận từ năm 2014. Theo ông Yuri Borisov, việc “mở rộng sử dụng các đồng nội tệ ” (trong giao thương song phương) đang được lên kế hoạch. Do thâm hụt thương mại của Ấn Độ với Nga lên đến gần 6,5 tỷ USD nên việc chuyển sang thanh toán trực tiếp giữa rúp và rupee sẽ là một quá trình khó khăn. Quá trình này sẽ mất bao lâu và làm thế nào thực hiện được nó với các thỏa thuận quốc phòng lớn như thương vụ Nga bán hệ thống phòng thủ S-400 hay bốn tàu khu trục Talwar cho Ấn Độ? Câu trả lời cho những câu hỏi này và các câu hỏi khác trong quan hệ Nga-Ấn Độ có thể được đưa ra vào ngày 4-5/10 trong cuộc hội đàm giữa ông Putin và ông Modi.
Rõ ràng là để đạt được một bước đột phá trong thương mại sẽ đòi hỏi những nỗ lực mạnh mẽ hơn và cách tiếp cận sáng tạo trong hợp tác. Có một niềm tin phổ quát ở Nga là các biện pháp trừng phạt không chỉ mang lại rào cản mà còn nhiều cửa sổ cơ hội. Nếu đúng vậy, thì đây là thời điểm Moscow và New Delhi phát huy đầy đủ tiềm năng trong mối quan hệ kinh tế của họ.
