Sức nặng "đắt đỏ" Nga giữa con đường Mỹ - Triều Tiên

Nhưng chi phí Nga có thể yêu cầu đối với sự hợp tác khu vực có thể chứng minh là quá đắt đỏ đối với Mỹ, theo trang Rusi.

Loạt động thái liên tục từ Nga

Sau thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên tại Hà Nội, các chính phủ trên toàn thế giới đang dự tính những gì sẽ diễn ra tiếp theo. Tuy nhiên, thời gian đã không bị lãng phí khi trả lời câu hỏi đó ở Moscow. Trong một vài tuần sau hội nghị thượng đỉnh, Nga đã đón nhiều chuyến thăm của các quan chức cấp cao Triều Tiên và một phái đoàn của các thành viên Hội đồng Liên bang Nga đã tới Bình Nhưỡng. Trong khung thời gian đó, Moscow và Bình Nhưỡng đã ký một biên bản ghi nhớ về du lịch và kế hoạch hợp tác 2019- 2020, nhằm mở rộng quan hệ chính trị, kinh tế và nhân đạo. Cũng có thông tin rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un có thể đang lên kế hoạch cho chuyến thăm Moscow trong tương lai gần.

Tất cả điều này diễn ra trong bối cảnh sự liên hệ Mỹ - Triều đang khá vắng vẻ - điều có thể không đáp ứng được những kỳ vọng cao mà Tổng thống Donald Trump đặt ra cho tiến trình phi hạt nhân hóa của Triều Tiên.

Tiến trình phi hạt nhân hóa Triều Tiên đang thu hút sự quan tâm của các siêu cường toàn cầu. (Nguồ: Rusi)

Rusi nhận định, trong khi phải đối mặt với nhiều khó khăn từ chính trường trong nước, ông Trump có thể bị thu hút từ bất kì sự hỗ trợ nào để thúc đẩy kì vọng với Triều Tiên, ngay cả khi sự giúp đỡ đó đến từ Moscow. Theo Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, chính quyền ông Trump đã tìm đến Moscow để được hỗ trợ trong việc điều hướng các cuộc đàm phán với ông Kim, và các quan chức Mỹ đã trao đổi với các đối tác Nga trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Hà Nội. Xét rằng Nga dường như đóng vai trò trong sự phát triển của bán đảo Triều Tiên, có lẽ là khôn ngoan khi Washington tìm cách hợp tác với Moscow trong khu vực theo cách riêng của mình, trước khi Moscow tự quyết định vai trò đó sẽ là gì. Tuy nhiên, Washington nên xem xét các thỏa thuận như vậy, vì mức giá mà Điện Kremlin yêu cầu có thể quá cao.

Sự liên kết của Nga với Triều Tiên và những nỗ lực thể hiện vai trò của họ trên bán đảo không phải là mới. Mối quan hệ giữa hai nước tiến triển sâu sắc; Liên Xô đã duy trì quan hệ tốt đẹp với Bình Nhưỡng ngay từ đầu và đã hỗ trợ kinh tế và quân sự rộng rãi cho Triều Tiên trong suốt Chiến tranh Lạnh. Nga cũng đóng một vai trò trong các nỗ lực quốc tế trước đó về đàm phán kiểm soát vũ khí với Triều Tiên, với tư cách là thành viên của Cuộc đàm phán sáu bên và gần đây đã bày tỏ sự quan tâm đến việc hồi sinh tiến trình này. Bất chấp việc áp dụng các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Triều Tiên, Moscow vẫn duy trì quan hệ với nước này. Tại một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc năm 2018, Mỹ đã cáo buộc Moscow vi phạm các biện pháp trừng phạt đối với Triều Tiên thông qua việc chuyển dầu và than trái phép sang Triều Tiên.

Nhưng có giá trị hơn bất kỳ lợi ích nào trong hợp tác kinh tế với Triều Tiên là cơ hội để Moscow thông qua ảnh hưởng của mình với Bình Nhưỡng làm đòn bẩy trong các thỏa thuận với Washington. Bất kỳ nỗ lực nào của Nga dành cho việc thu hút sự hợp tác của Triều Tiên trong quá trình đàm phán, hoặc nói chung là giúp cho các cuộc đàm phán tiến triển, chắc chắn cần Mỹ sẽ phải đóng góp.

Quan trọng hơn, các mục tiêu của Moscow và Washington trên bán đảo Triều Tiên cuối cùng không hoàn toàn tương đồng, có nghĩa là sự hợp tác giữa hai bên có nhiều khả năng đình trệ hơn là thúc đẩy bất kỳ tiến bộ có ý nghĩa nào đối với phi hạt nhân hóa Triều Tiên. Cả Mỹ và Nga đều không có lợi khi Triều Tiên có vũ khí hạt nhân, đặc biệt nếu Bình Nhưỡng khởi động lại các vụ thử tên lửa và hạt nhân- điều sẽ làm suy yếu an ninh khu vực - bao gồm cả Nga. Tuy nhiên, không có thỏa thuận giữa Moscow và Washington về cách chấm dứt điều đó. Chính quyền ông Trump đã tuyên bố rõ ràng về cam kết phá hủy hoàn toàn các cơ sở hạt nhân của Triều Tiên, phá hủy tất cả vũ khí hạt nhân của họ và có thể là sẽ loại bỏ cả các vũ khí hóa học và sinh học trước khi bất kỳ lệnh trừng phạt nào được dỡ bỏ. 

Về phần mình, Nga đã chỉ trích lập trường của Washington, ủng hộ cách tiếp cận tăng cường phi hạt nhân hóa và loại bỏ lệnh trừng phạt – điều Washington luôn phản bác.

Kịch bản nào với Mỹ và Triều Tiên?

Để giải quyết vấn đề khó khăn này, Nga có thể thúc đẩy Mỹ thay vào đó đảm bảo an ninh quan trọng cho Triều Tiên - ví dụ, lời hứa sẽ ký kết thỏa thuận hòa bình trên bán đảo Triều Tiên, hoặc tạm dừng hoàn toàn các cuộc tập trận quân sự chung với Hàn Quốc - trước khi tiến hành đàm phán.

Khi thực hiện được các yêu cầu như vậy sẽ làm giảm khả năng của Hoa Kỳ trong việc duy trì sự hiện diện quân sự hiệu quả và giảm khả năng mở rộng sự đảm bảo an ninh của Washington cho các đồng minh trong khu vực. Khi không đảm bảo được các bước đi có ý nghĩa của Triều Tiên đối với phi hạt nhân hóa và cam kết ổn định tình hình an ninh trên bán đảo, những hành động trên của quân đội Mỹ sẽ trở thành nhược điểm, vì nó sẽ mở ra cơ hội cho vai trò ảnh hưởng lớn hơn của Nga và Trung Quốc, một diễn biến Moscow chắc chắn sẽ hoan nghênh và gây ra mối quan ngại nghiêm trọng giữa các đồng minh của Mỹ trong khu vực - cụ thể là Nhật Bản và Hàn Quốc.

Sự bất đồng về các vấn đề quan trọng như vậy sẽ cản trở bất kỳ tiến bộ nào trong việc đảm bảo phi hạt nhân hóa Triều Tiên. Rời khỏi các cuộc đàm phán không cần thiết sẽ tiếp tục mang lại cho Bình Nhưỡng tính hợp pháp mà họ tìm kiếm trên trường quốc tế và sẽ làm suy yếu thêm chế độ trừng phạt đa phương đối với Triều Tiên khi không cần bất kỳ tiến triển thực sự nào đối với phi hạt nhân hóa. Một kịch bản như vậy thậm chí có thể dẫn đến những nỗ lực quốc tế muốn áp dụng các biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt, hoặc tập trung vào phi hạt nhân hóa Triều Tiên sẽ mờ dần theo thời gian và cuối cùng cấp cho Bình Nhưỡng một tấm thẻ thông qua miễn phí. Và trong khi cả Moscow và Washington có thể tìm cách loại bỏ vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, hai nước không có mối quan tâm ngang nhau trong việc thúc đẩy tiến trình đàm phán. Các cuộc đàm phán kéo dài với Triều Tiên khiến Washington tập trung vào bán đảo Triều Tiên và lơ là châu Âu - mang lại lợi ích cho Nga.

Tuy nhiên, việc mở cửa một cách hạn chế đối với Nga trong các cuộc đàm phán trong tương lai với Bình Nhưỡng có thể mang lại một số cơ hội cho Mỹ, miễn là điều này được xem xét trong từng trường hợp cụ thể. Chưa kể người Trung Quốc, người Nga có sự hiểu biết tốt nhất về chế độ Triều Tiên và suy nghĩ của nước này về các vấn đề an ninh, trừng phạt và ngoại giao. Những hiểu biết này, cũng như mối quan hệ của Moscow với Bình Nhưỡng, có thể chứng minh là có giá trị cho việc điều hướng các cuộc đàm phán trong tương lai.