Tại sao Trung Quốc bất ngờ tuyên bố sẽ áp dụng luật an ninh mới cho Hong Kong?

Tuyên bố trên đã vấp phải lời cảnh báo từ Tổng thống Donald Trump rằng Washington sẽ phản ứng "rất mạnh mẽ" trước những nỗ lực của Trung Quốc nhằm giành thêm quyền kiểm soát Hong Kong.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, mức độ tự trị cao và tôn trọng nhân quyền được coi là những điều chủ chốt để bảo toàn tình trạng đặc biệt của Hong Kong trong luật pháp Mỹ, đồng thời cũng giúp Hong Kong duy trì vị thế một trung tâm tài chính hàng đầu thế giới.

Động thái của Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục làm dấy lên những cuộc biểu tình mới tại Hong Kong. Thành phố hiện được hưởng nhiều quyền tự do hơn so với đại lục; tuy nhiên,  tình trạng bạo lực trong suốt năm 2019 đã đẩy Hong Kong vào cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất kể từ khi quay trở về Trung Quốc vào năm 1997.

Chia sẻ với báo giới, Tổng thống Trump cho hay, "vẫn chưa ai biết gì về những chi tiết trong kế hoạch của Trung Quốc". "Nếu điều dó xảy ra, chúng tôi sẽ phản ứng một cách rất mạnh mẽ", ông tuyên bố.

Phát ngôn viên Quốc hội Trung Quốc Zhang Yesui nói, chi tiết của luật mới sẽ được công bố vào hôm nay (29/5) khi kỳ họp Quốc hội thường niên của nước này khai mạc.

"Trước hoàn cảnh và nhu cầu mới, Quốc hội Trung Quốc đang thực thi quyền lực hiến pháp của mình để thiết lập một khung pháp lý và cơ chế áp dụng mới nhằm bảo vệ an ninh quốc gia tại Hong Kong", ông Zhang phát biểu tại một buổi họp báo.

Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hong Kong – được Tổng thống Trump phê chuẩn vào năm ngoái, yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ mỗi năm chứng nhận rằng, Hong Kong vẫn duy trì đủ quyền tự trị để có thể đáp ứng được các điều khoản thương mại có lợi cho Mỹ.

Hôm 6/5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết, ông sẽ trì hoãn đánh giá này để chờ xem các động thái từ Quốc hội Trung Quốc.

Nếu Bộ Ngoại giao Mỹ không cấp chứng nhận cho Hong Kong, ông Trump sẽ là người quyết định xem có tiếp tục hoặc chấm dứt một vài (thậm chí là toàn bộ) những đặc quyền mà lãnh thổ này đang được hưởng hay không.

Ông Daniel Russel, một nhà ngoại giao Mỹ hàng đầu về châu Á dưới thời kỳ đầu của chính quyền Trump nhận định, Chủ tịch Tập Cận Bình có thể coi việc "thể hiện sức mạnh" đối với Hong Kong là một biện pháp để bù trừ cho những "bước lùi" trong thời gian gần đây, trong đó đáng chú ý nhất chính là đại dịch COVID-19 xuất phát từ Trung Quốc và hiện đang lan rộng trên toàn thế giới.