Tại sao Viện Khổng Tử "lọt tầm ngắm" của chính quyền Tổng thống Trump?

Theo một nguồn tin, Bộ Ngoại giao Mỹ lên kế hoạch công bố, các Viện Khổng Tử của Trung Quốc cần phải đăng ký là "phái đoàn nước ngoài". Động thái này được cho là sẽ dẫn tới kết luận rằng, Viện Khổng Tử "về thực chất được sở hữu hoặc kiểm soát một cách chặt chẽ bởi một chính phủ nước ngoài". Điều đó đồng nghĩa các viện này sẽ phải đáp ứng những yêu cầu hành chính tương tự như đối với các đại sứ quán và lãnh sự quán nước ngoài. Hiện nhiều cơ sở Viện Khổng Tử được đặt trong khuôn viên các trường đại học và cao đẳng trên toàn nước Mỹ.

Viện Khổng Tử từ lâu đã là một mục tiêu của các chính trị gia Mỹ mang lập trường cứng rắn. Nhiều người, như thượng nghị sỹ Marco Rubio đã kêu gọi các trường học trong bang California chấm dứt các thỏa thuận với Viện Khổng Tử. Ông gọi các viện Khổng Tử là "các chương trình do chính phủ Trung Quốc điều hành, sử dụng việc dạy ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc như một công cụ để mở rộng ảnh hưởng chính trị" của Bắc Kinh.

Động thái của Washington gần như chắc chắn sẽ làm gia tăng hơn nữa căng thẳng với Bắc Kinh trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang mâu thuẫn trên nhiều lĩnh vực. Ban đầu các Viện Khổng Tử nhận được sự hoan nghênh của nhiều trường, cơ sở giáo dục vì định hướng cách biệt rõ ràng giữa lịch sử, chính trị và các vấn đề đương đại. Tuy nhiên, một số nhà phê bình vẫn coi đây là một công cụ để Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng trong trường hợp Bắc Kinh can thiệp vào các tài liệu giảng dạy và sự kiện học thuật bằng cách đe dọa cắt đứt nguồn tài trợ.

Theo Hiệp hội Học giả Quốc gia Mỹ, trong số 550 Viện Khổng Tử trên toàn thế giới, có ít nhất 80 cơ sở đặt tại các trường đại học Mỹ. Hiệp hội này phản đối các Viện Khổng Tử vì cho rằng nguồn ngân sách hoạt động thiếu minh bạch và các chủ đề nhạy cảm với chính phủ Trung Quốc thường không được đề cập tới.

Khác với các Viện Goethe của Đức và Alliance Francaise của Pháp, các Viện Khổng Tử của Trung Quốc không vận hành độc lập. Đây cũng từng là tiêu điểm tranh cãi của các nước khác như Canada, Australia và Anh.