Thất bại của "ông lớn" Foodpanda tại Nhật hé lộ cuộc chiến giao hàng châu Á "kịch liệt"

Chỉ hơn một năm sau khi thâm nhập thị trường Nhật Bản, gã khổng lồ giao đồ ăn Delivery Hero của Đức - được biết đến với thương hiệu Foodpanda ở châu Á – đã tuyên bố rút lui, với lý do sức ép cạnh tranh gia tăng và thiếu tài xế.

Động thái này nêu bật những thách thức đối với các nhà khai thác mảng giao đồ ăn ở Nhật Bản và các khu vực khác ở châu Á, nơi các công ty trong khu vực phải đối mặt với những gã khổng lồ toàn cầu. Mặc dù thị trường giao hàng được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển, nhưng các nhà khai thác đang buộc phải suy nghĩ lại về chiến lược tăng trưởng do có nhiều dự báo rằng sẽ có nhiều sự hợp nhất trong ngành những năm tới.

Thực tế đảo ngược mọi kỳ vọng

Delivery Hero tiến vào Nhật Bản với thương hiệu Foodpanda vào tháng 9 năm 2020. Do nhu cầu giao hàng thực phẩm ngày càng tăng vì đại dịch Covid-19, công ty này từng kỳ vọng nền kinh tế lớn thứ ba thế giới sẽ là một thị trường quan trọng và đã tập trung rất nhiều tài nguyên vào việc thiết lập các hoạt động ở đó.

Giám đốc điều hành Foodpanda, ông Jakob Angele, người lãnh đạo các hoạt động tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của công ty này từ trụ sở chính tại Singapore, đã ở lại Nhật Bản trong ba tháng từ cuối năm 2020 đến đầu năm 2021 để xây dựng hoạt động kinh doanh tại thị trường mới. Với kinh nghiệm thành công ở nhiều thị trường khác nhau, từ Singapore và Đài Loan phát triển đến thị trường Bangladesh mới nổi, Foodpanda tự tin vào thị trường Nhật Bản. Foodpanda bắt đầu ở các thành phố lớn như Kobe, Yokohama và Nagoya, với mục đích cuối cùng là mở rộng sang hoạt động kinh doanh giao hàng nhanh, không chỉ dừng lại ở thực phẩm.

Nhưng với tư cách là người đến sau, công ty này phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt tại Nhật Bản.

Dẫn đầu thị trường Nhật Bản là Uber Technologies và công ty nội địa Demae-can, đã niêm yết sàn chứng khoán tại Tokyo và được hỗ trợ bởi ứng dụng nhắn tin nổi tiếng Line. Theo người phát ngôn của Uber, dịch vụ giao đồ ăn Uber Eats hiện có khoảng 130.000 nhà hàng và cửa hàng khác đăng ký trên nền tảng Nhật Bản. Còn Demae-can đã thông báo vào thứ Sáu tuần qua rằng họ có hơn 100.000 cửa hàng. Cả hai dịch vụ này vẫn đang đầu tư mạnh mẽ để thu hút người dùng. Demae-can đã báo cáo khoản lỗ ròng 20,6 tỷ yên (180 triệu USD) trong năm tài chính kết thúc vào tháng 8.

Foodpanda chưa tiết lộ số lượng nhà hàng trên nền tảng của mình tại quốc gia này nhưng sự hiện diện của họ yếu hơn so với hai gã khổng lồ trên. Trong số khoảng 3.600 người trả lời cuộc khảo sát trực tuyến do Công ty Nghiên cứu và Tham vấn ICT Nhật Bản thực hiện vào tháng 2 năm nay, 428 người cho biết họ đã sử dụng Demae-can, trong khi 426 người cho biết sử dụng Uber. Chỉ có 34 người dùng Foodpanda.

Bên cạnh đó, đại dịch Covid-19 cũng đã thu hút đối thủ DoorDash của Uber tại Mỹ tiến vào thị trường Nhật Bản tháng 6 năm nay. Gã khổng lồ gọi xe Trung Quốc Didi Chuxing cũng khai trương một doanh nghiệp giao đồ ăn ở Osaka vào năm ngoái và đã mở rộng dịch vụ của họ đến tám tỉnh của Nhật Bản.

"Kể từ khi ra mắt dịch vụ tại đây, bối cảnh của thị trường Nhật Bản đã thay đổi đáng kể", một đại diện của Foodpanda tại Singapore nói với Nikkei Asia.

Còn dư địa tăng trưởng nhưng không phải ai cũng được hưởng lợi

Việc thoái vốn của Foodpanda phản ánh sự khắc nghiệt trong thị trường giao hàng của Nhật Bản, khi các đơn vị khai thác nhỏ hơn gặp khó khăn trong việc thu hút khách hàng và nhân viên giao hàng. Và tình trạng tương tự cũng đã xuất hiện ở nhiều thị trường châu Á khác, nơi các công ty Mỹ, châu Âu và địa phương đều phải cạnh tranh khốc liệt, trong khi chi phí tiếp thị để có được khách hàng và tài xế ngày càng tăng.

Ví dụ như ở Singapore, Foodpanda và dịch vụ Deliveroo của Anh phải cạnh tranh gay gắt với dịch vụ Grab "cây nhà lá vườn" trong một cuộc chiến tay ba. Còn thị trường Indonesia là một cuộc chiến giữa các công ty châu Á. GoFood của Gojek và GrabFood của Grab chiếm lĩnh thị phần lớn nhất, nhưng công ty công nghệ của Singapore Sea đã nhanh chóng mở rộng dịch vụ giao hàng ShopeeFood ở Indonesia trong năm qua.

Trước khi Foodpanda tuyên bố rút khỏi thị trường Nhật Bản, việc hợp nhất ngành giao hàng tại châu Á cũng đã được xúc tiến. Vào tháng 7, Gojek đã bán phần lớn hoạt động kinh doanh tại Thái Lan, bao gồm cả giao đồ ăn, cho AirAsia của Malaysia. Theo nghiên cứu của công ty tham vấn Momentum Works tại Singapore, Gojek chiếm 7% thị phần giao đồ ăn tại Thái Lan vào năm 2020, xếp sau Grab với 50%, Foodpanda là 23% và Line là 20%.

Ngành giao đồ ăn dự kiến sẽ còn phát triển ở nhiều thị trường. Ví dụ, ở Đông Nam Á, tổng giá trị hàng hóa của khu vực này dự kiến sẽ tăng lên 23 tỷ USD vào năm 2025 từ 12 tỷ USD vào năm 2021, theo một báo cáo được công bố vào tháng 11 từ Google, Temasek Holdings và Bain & Co. Tại Nhật Bản, báo cáo của ICT cho thấy quy mô thị trường sẽ tăng 38% lên 682 tỷ Yên (5,9 tỷ USD) từ năm 2020 đến năm 2023.

Nhưng sự rút lui khỏi Nhật Bản của Foodpanda cho thấy không phải ai cũng được hưởng lợi từ sự tăng trưởng này. Jianggan Li, Giám đốc điều hành của Momentum Works, nói với Nikkei Asia: "Nền tảng giao đồ ăn là một ngành kinh doanh có tỷ suất lợi nhuận tương đối thấp và cần phải xây dựng khối lượng và tỷ trọng đủ lớn để sinh lời".