Thế giới đang phải đối mặt với vấn đề về nợ công lớn ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu

Theo hãng CNN, khủng hoảng nợ công lớn là mối đe dọa ngày càng tăng đối với cuộc sống của người dân ngay cả ở nền kinh tế giàu có như Mỹ.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế tuần trước đã nhắc lại cảnh báo rằng "thâm hụt tài chính mãn tính" ở Mỹ phải được "giải quyết khẩn cấp". Các nhà đầu tư từ lâu đã chia sẻ sự lo lắng này về quỹ đạo dài hạn của nền tài chính Mỹ.

"Thâm hụt ngân sách vẫn tiếp tục và nợ tăng vọt trở thành mối lo ngại trong trung hạn", ông Roger Hallam, người đứng đầu tỷ giá toàn cầu tại Vanguard, một trong những nhà quản lý tài sản lớn nhất thế giới cho biết.

Khi gánh nặng nợ nần chồng chất khắp thế giới, các nhà đầu tư ngày càng lo lắng hơn. Ở Pháp, căng thẳng chính trị đã làm gia tăng mối lo ngại về nợ quốc gia, khiến lợi suất trái phiếu tăng vọt.

Ngay cả khi không có bóng ma của cuộc khủng hoảng tài chính bất ngờ thì các nhà đầu tư vẫn đòi hỏi lợi suất cao hơn để mua trái phiếu của nhiều chính phủ.

Chi phí trả nợ cao hơn đồng nghĩa sẽ có ít tiền hơn dành cho các dịch vụ công quan trọng hoặc khó có khả năng ứng phó với các cuộc khủng hoảng như khủng hoảng tài chính, đại dịch hoặc chiến tranh.

Vì lợi suất trái phiếu chính phủ được sử dụng để định giá các khoản nợ khác, chẳng hạn như các khoản thế chấp nên lợi suất tăng cũng đồng nghĩa với việc chi phí đi vay của các hộ gia đình và doanh nghiệp cao hơn, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Khi lãi suất tăng, đầu tư tư nhân giảm và chính phủ ít có khả năng vay mượn để ứng phó với suy thoái kinh tế.

Ông Karen Dynan, cựu kinh tế trưởng tại Bộ Tài chính Mỹ và hiện là giáo sư tại Trường Harvard Kennedy, cho biết việc giải quyết vấn đề nợ công của Mỹ đòi hỏi phải tăng thuế hoặc cắt giảm các phúc lợi, chẳng hạn như các chương trình an sinh xã hội và bảo hiểm y tế.

Trong khi đó, Kenneth Rogoff, Giáo sư kinh tế tại Đại học Harvard cũng đồng ý rằng Mỹ và các nước khác sẽ phải có những điều chỉnh mạnh mẽ hơn nữa.

Nợ sẽ "không còn miễn phí nữa".

"Trong những năm 2010, rất nhiều học giả, nhà hoạch định chính sách và ngân hàng trung ương đã đưa ra quan điểm rằng lãi suất sẽ gần bằng 0 mãi mãi và họ đã nghĩ nợ giống như là bữa trưa miễn phí. Điều đó luôn là sai lầm. Bạn có thể nghĩ nợ chính phủ giống như một khoản thế chấp có lãi suất linh hoạt nhưng nếu lãi suất tăng mạnh, khoản thanh toán lãi của bạn sẽ tăng lên rất nhiều. Và đó chính xác là những gì đang xảy ra trên khắp thế giới", ông Kenneth Rogoff nói.

'Giới hạn nợ'

Tại Mỹ, chính phủ liên bang sẽ chi 892 tỷ USD trong năm tài chính hiện tại để trả lãi - nhiều hơn số tiền đã dành cho quốc phòng và tiếp cận ngân sách cho Medicare - bảo hiểm y tế cho người già và người khuyết tật.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), cơ quan giám sát tài chính của Quốc hội, vào năm tới, các khoản thanh toán lãi sẽ lên tới 1 nghìn tỷ USD đối với khoản nợ quốc gia trị giá hơn 30 nghìn tỷ USD, gần bằng quy mô nền kinh tế Mỹ.

CBO cũng dự đoán nợ của Mỹ sẽ đạt 122% GDP chỉ sau 10 năm nữa. Và vào năm 2054, nợ được dự báo sẽ đạt 166% GDP và khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại.

"Các nhà kinh tế không nghĩ tới việc phải chuẩn bị trước với những điều tồi tệ xảy ra trên thị trường, nhưng hầu hết đều nhận ra rằng nếu nợ đạt 150% hoặc 180% tổng sản phẩm quốc nội thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đối với nền kinh tế và xã hội nói chung", ông Dynan nói.

Các quốc gia đang cố gắng giải quyết vấn đề nợ công đang gặp khó khăn. Tại Đức, vấn đề về giới hạn nợ đang rơi vào tình trạng căng thẳng.

Hay ở Kenya, nỗ lực giải quyết gánh nặng nợ 80 tỷ USD của nước này đang trở nên tồi tệ hơn nhiều. Đề xuất tăng thuế đã làm dấy lên các cuộc biểu tình trên cả nước, khiến 39 người thiệt mạng. Tổng thống Kenya William Ruto tuyên bố sẽ không ký các đề xuất thành luật vào tuần trước.

Giới hạn nợ (DEBT LIMIT) là khả năng vay tối đa của một cơ quan chính phủ, được quy định trong hiến pháp của bang hoặc cơ quan lập pháp.

Vấn đề giới hạn nợ đã khiến chính phủ các nước dễ bị tổn thương trước những kỷ luật "đau đớn" của thị trường tài chính. Vương quốc Anh là một ví dụ gần đây nhất của một nền kinh tế lớn.

Và mối đe dọa vẫn chưa biến mất. Tại Pháp, nguy cơ xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính ở đây đã trở thành mối lo ngại nghiêm trọng sau khi Tổng thống Emmanuel Macron kêu gọi tổ chức bầu cử sớm vào tháng trước. Lợi suất trái phiếu chính phủ Pháp tiếp tục tăng lên, đạt mức cao nhất trong 8 tháng vào ngày 2/7.