Thực hư tên lửa Iran “tung hoành” Iraq: Khuynh đảo Trung Đông?

Iran đã chuyển tên lửa đạn đạo cho các lực lượng uỷ nhiệm người Hồi giáo Shi'ite ở Iraq và đang tăng cường năng lực về tên lửa tại đây để ngăn chặn các cuộc tấn công nhằm vào lợi ích của họ ở Trung Đông và sẽ sử dụng phương tiện này để tấn công các kẻ thù khu vực, Reuters dẫn các nguồn tin Iran, Iraq và phương Tây cho biết.

Theo ba quan chức Iran, hai nguồn tình báo Iraq và hai nguồn tình báo phương Tây, Iran đã chuyển tên lửa đạn đạo tầm ngắn cho các đồng minh ở Iraq trong vài tháng qua. Năm nguồn tin trong đó cho biết, Iran đã giúp các nhóm này bắt đầu tự mình phát triển tên lửa.

"Ý tưởng là phải có một kế hoạch dự phòng nếu Iran bị tấn công", một quan chức cấp cao của Iran nói với Reuters. “Số lượng tên lửa không nhiều, chỉ vài chục, nhưng nó có thể tăng lên nếu cần thiết.”

Iran đã là một trong những cường quốc tên lửa hàng đầu Trung Đông. (Nguồn: Reuters)

Iran trước đây đã nói rằng các hoạt động tên lửa đạn đạo của họ hoàn toàn mang tính phòng thủ.

Các quan chức Iran từ chối bình luận khi được hỏi về những động thái mới nhất. Chính phủ và quân đội Iraq cũng đều từ chối bình luận.

Nếu được triển khai ở miền nam hoặc miền tây Iraq, tên lửa Zelzal, Fateh-110 và Zolfaqar của Iran có tầm bắn khoảng 200 km đến 700 km, đặt thủ đô Riyadh của Saudi Arabia hay thành phố Tel Aviv của Israel trong tầm bắn.

Lực lượng Quds- được gọi là cánh tay nối dài của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo mạnh mẽ của Iran (IRGC), có căn cứ ở cả hai khu vực trên. Chỉ huy Quds Force Qassem Soleimani đang theo dõi chương trình tên lửa này, ba nguồn tin cho biết.

Các nước phương Tây đã cáo buộc Iran chuyển tên lửa và công nghệ sang Syria và các đồng minh khác của Tehran, như lực lượng nổi dậy Houthi ở Yemen và Hezbollah của Lebanon.

Các nước láng giềng Hồi giáo Sunni tại vùng Vịnh và Israel đã bày tỏ lo ngại về các hoạt động trong khu vực của Tehran, coi đây là mối đe dọa đối với an ninh của họ.

Các quan chức Israel đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận về việc Iran chuyển giao tên lửa.

Con đường phát triển tên lửa của Iran

Nguồn tin từ phương Tây cho biết số lượng tên lửa vào khoảng 10 tên lửa và việc chuyển giao được thực hiện để nhằm gửi cảnh báo tới Mỹ và Israel, đặc biệt là sau khi diễn ra nhiều cuộc không kích vào quân đội Iran ở Syria. Mỹ cũng có sự hiện diện quân sự quan trọng ở Iraq.

“Có vẻ như Iran đang biến Iraq thành một căn cứ tên lửa tiên tiến của họ,” nguồn tin phương Tây cho biết.

Nguồn tin Iran và một nguồn tin tình báo Iraq cho biết, một quyết định đã được Iran đưa ra cách đây 18 tháng rằng sẽ sử dụng lực lượng dân quân để sản xuất tên lửa ở Iraq, nhưng hoạt động này đã tăng lên trong vài tháng gần đây, bao gồm cả việc phóng tên lửa.

“Chúng tôi có những căn cứ như thế ở nhiều nơi và Iraq là một trong số đó. Nếu Mỹ tấn công chúng tôi, bạn bè của chúng tôi sẽ tấn công lợi ích của Mỹ và các đồng minh của họ trong khu vực”, một chỉ huy cấp cao của IRGC đã phục vụ trong cuộc chiến tranh Iran-Iraq vào những năm 1980 cho hay.

Nguồn tin phương Tây và nguồn tin Iraq cho biết các nhà máy đang được sử dụng để phát triển tên lửa ở Iraq là ở al-Zafaraniya- phía đông Baghdad, và Jurf al-Sakhar -phía bắc Kerbala. Một nguồn tin Iran cho biết, họ cũng có một nhà máy ở vùng Kurdistan của Iraq.

Các khu vực trên đều được kiểm soát bởi các dân quân Shi'ite, bao gồm cả Kata'ib Hezbollah, một trong những khu vực gần Iran nhất. Ba nguồn tin cũng cho biết, người Iraq đã được đào tạo tại Iran với vai trò vận hành tên lửa.

Cơ quan tình báo trung ương Hoa Kỳ và Lầu Năm Góc từ chối bình luận.

Một quan chức của Hoa Kỳ, nói với điều kiện giấu tên, xác nhận rằng Tehran trong vài tháng qua đã chuyển tên lửa cho các nhóm ở Iraq nhưng không thể xác nhận rằng những tên lửa đó có khả năng phóng đi từ vị trí hiện tại của họ.

Washington đã thúc đẩy các đồng minh của mình thực hiện một chính sách chống Iran mạnh mẽ hơn kể từ khi họ tái lập lệnh trừng phạt trong tháng này.

Thông điệp mạnh tới đối thủ

Một nguồn tin tình báo khu vực cũng cho biết Iran đang lưu giữ một số tên lửa đạn đạo tại các khu vực của Iraq đang nằm dưới quyền kiểm soát của người Shi'ite và có khả năng phóng chúng.

Nguồn tin này không thể xác nhận rằng Iran có năng lực sản xuất tên lửa ở Iraq hay không.

Thêm một quan chức tình báo Iraq cho biết, Baghdad đã nhận thức được việc chuyển giao tên lửa Iran đến tay các dân quân Shiite để giúp chống lại các chiến binh Hồi giáo, nhưng các chuyến hàng như vậy vẫn tiếp tục sau khi các nhóm chiến binh Hồi giáo cực đoan bị đánh bại.

Nguồn tin Iraq cho biết chính phủ Iraq phải ngăn chặn hoặc thuyết phục các nhóm dân quân trên chống lại Tehran.

"Chúng tôi không thể ngăn lực lượng dân quân sử dụng các tên lửa Iran vì đơn giản là nút phóng tên lửa không nằm trong tay chúng tôi, mà thuộc về những người Iran", nguồn tin này nói.

"Iran chắc chắn sẽ sử dụng tên lửa chuyển giao cho dân quân Iraq để gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới các đối thủ trong khu vực và nước Mỹ rằng, họ có khả năng sử dụng lãnh thổ Iraq như một bệ phóng để tấn công tên lửa bất cứ nơi nào và bất cứ lúc nào nó quyết định,”quan chức Iraq này nói.

Bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Iran đang chuẩn bị một chính sách tên lửa mạnh mẽ hơn ở Iraq sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa Tehran và Washington- đã rút khỏi thoả thuận hạt nhân 2015 JCPOA tháng 5 vừa qua.

Động thái này cũng sẽ gây khó khăn cho Pháp, Đức và Anh - ba bên ký kết JCPOA đang cố gắng cứu vãn thỏa thuận này dù phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào Tehran.