Tiến tới một xã hội sạch khói thuốc, New Zealand bàn lệnh cấm đối với thanh thiếu niên

Theo luật mới mà chính phủ New Zealand công bố hôm thứ Năm và có kế hoạch thông qua vào năm tới, độ tuổi tối thiểu để mua thuốc lá sẽ liên tục tăng dần theo các năm.

Điều đó có nghĩa là, về mặt lý thuyết, tối thiểu 65 năm sau khi luật này có hiệu lực, người mua hàng vẫn có thể mua thuốc lá nhưng chỉ khi họ chứng minh được mình ít nhất 80 tuổi.

Lạc quan về lộ trình cấm thuốc lá

Trên thực tế, các quan chức hy vọng việc hút thuốc lá sẽ biến mất nhiều thập kỷ trước thời điểm trên. Kế hoạch hiện tại của New Zealand đặt ra mục tiêu sẽ có dưới 5% người New Zealand hút thuốc vào năm 2025.

Những nội dung khác của kế hoạch bao gồm: chỉ cho phép bán các sản phẩm thuốc lá có hàm lượng nicotine rất thấp và cắt giảm số lượng cửa hàng bán ra. Những thay đổi này sẽ được thực hiện theo lộ trình để giúp các nhà bán lẻ điều chỉnh hoạt động bán hàng.

Do độ tuổi tối thiểu hiện tại để mua thuốc lá ở New Zealand là 18, lệnh cấm hút thuốc đối với thanh thiếu niên sẽ không có tác động ngay trong một vài năm tới.

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin The Associated Press, Thứ trưởng Y tế New Zealand, Tiến sĩ Ayesha Verrall, người lập ra kế hoạch, đã chia sẻ về công việc của bà tại một bệnh viện công ở Wellington là trò chuyện với một số người hút thuốc lá và giải thích rằng quá trình đó mang theo nguy cơ dẫn đến ung thư.

Verrall nói: "Mỗi ngày, bạn sẽ gặp một người nào đó đang đối mặt với nỗi thống khổ do thuốc lá gây ra. Một trong những phương thức con người tử vong kinh khủng nhất. Đó là khó thở do thuốc lá gây ra".

Tỷ lệ hút thuốc đã giảm đều đặn ở New Zealand trong nhiều năm qua. Theo đó, chỉ khoảng 11% người trưởng thành hút thuốc lá và 9% người dân hút thuốc mỗi ngày. Tỷ lệ hút thuốc lá hàng ngày của người Maori bản địa vẫn cao hơn nhiều, ở mức 22%. Theo kế hoạch của chính phủ New Zealand, một lực lượng đặc nhiệm sẽ được thành lập để giúp giảm thiểu tình trạng hút thuốc ở người Maori.

Các đợt tăng thuế lớn đã được áp dụng đối với thuốc lá trong những năm gần đây và một số người đặt câu hỏi tại sao không tăng cao hơn nữa.

Verrall nói: "Chúng tôi không nghĩ rằng việc tăng thuế sẽ có thêm bất kỳ tác động nào nữa". "Tôi cảm thấy nếu chúng ta làm thế (tăng thuế-pv), chúng ta sẽ gây ảnh hưởng đến chính những người nghiện thuốc lá nặng", bà cho hay.

Và bà cho biết thêm là các biện pháp về thuế có xu hướng tạo ra gánh nặng cao hơn cho những người có thu nhập thấp – chính những đối tượng có nhu cầu hút thuốc lớn.

Còn nhiều khía cạnh cần giải quyết

Luật mới sẽ không ảnh hưởng đến thuốc lá điện tử. Verrall nói rằng hút thuốc lá thường có hại hơn nhiều và vẫn là nguyên nhân hàng đầu kéo theo những ca tử vong mà chính ra có thể phòng tránh được ở New Zealand. Hút thuốc lá khiến 5.000 người mỗi năm tử vong tại New Zealand.

Việc bán các sản phẩm thuốc lá điện tử đã bị hạn chế đối với những người từ 18 tuổi trở lên ở New Zealand và thuốc lá điện tử bị cấm ở các trường học. Verrall cho biết đã có một số bằng chứng về sự gia tăng thuốc lá điện tử trong giới trẻ, một xu hướng mà bà đang theo dõi "rất chặt chẽ".

Theo bà, cách tiếp cận của New Zealand để ngăn thế hệ tiếp theo hút thuốc lá chưa được từng thử nghiệm ở những nơi khác. Nhưng bà cho biết nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng doanh số tiêu thụ thuốc lá của thanh niên giảm khi độ tuổi tối thiểu được nâng lên. Ở Mỹ, độ tuổi tối thiểu để mua các sản phẩm thuốc lá đã được nâng từ 18 lên 21 từ hai năm trước.

Mặc dù các chuyên gia y tế công cộng nói chung hoan nghênh kế hoạch của New Zealand, nhưng không phải ai cũng hài lòng.

Sunny Kaushal, thành viên của tổ chức tập hợp các chủ sở hữu doanh nghiệp nhỏ, đại diện cho gần 5.000 cửa hàng hoạt động tại New Zealand, cho biết việc tăng thuế đối với thuốc lá đã tạo ra một thị trường chợ đen bị các băng đảng lợi dụng, và vấn đề sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn. Ông cho biết việc hút thuốc ngày càng không được ưa chuộng ở New Zealand và sẽ biến mất theo cách riêng của nó.

"Quan điểm này đang được nhiều học giả đồng tình," ông nói và nói thêm rằng các bên liên quan đã không được tham vấn.

Nhưng Verrall cho biết bà không tin rằng chính phủ đang làm quá mức vì số liệu thống kê cho thấy đại đa số người hút thuốc đều muốn bỏ thuốc và các chính sách mới sẽ chỉ giúp họ đạt được mục tiêu đó.

Bà cho biết đại dịch đã giúp mọi người có thêm nhận thức về lợi ích của y tế cộng đồng và các hành động chung ở quy mô tập thể, và có lẽ năng lượng đó có thể được khai thác không chỉ để giải quyết vấn đề hút thuốc mà còn cả các bệnh như tiểu đường.

Theo bà Verrall, bà chưa bao giờ hút thuốc nhưng người bà quá cố của bà thì có, và điều đó có thể đã ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân bà. Verrall nói: "Đó là một sản phẩm thực sự độc ác".