Tín hiệu tích cực từ Liên hoan sân khấu Thủ đô mở rộng

Những tín hiệu tích cực

Liên hoan Sân khấu Hà Nội mở rộng năm 2024 là dịp quảng bá, nâng cao giá trị văn hóa nghệ thuật Thủ đô, góp phần giáo dục, phát huy truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng vẻ vang ngàn năm văn hiến, của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Hà Nội trong suốt chặng đường đấu tranh, xây dựng và phát triển Thủ đô anh hùng, Thành phố vì hòa bình. Đây cũng là cơ hội để các đơn vị nghệ thuật giao lưu, trao đổi, học tập kinh nghiệm trong quá trình sáng tạo nghệ thuật để định hướng sáng tạo nhiều tác phẩm sân khấu chất lượng cao phục vụ nhân dân Thủ đô và khán giả cả nước.

Đánh giá về Liên hoan, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Xuân Tài nhấn mạnh: 12 tác phẩm sân khấu tham dự Liên hoan thuộc các loại hình nghệ thuật: chèo, tuồng, cải lương, kịch nói, múa rối… đã được các nhà hát, các đoàn nghệ thuật đầu tư nghiêm túc về kịch bản, dàn dựng công phu và nhiều sáng tạo độc đáo, có chất lượng nghệ thuật cao.

Theo ông Phạm Xuân Tài, Liên hoan Sân khấu Hà Nội mở rộng 2024 đã khép lại với sự thành công hơn mong đợi. Đây là sự tiếp nối thành công của các kỳ Liên hoan trước, có nhiều điểm mới và sáng tạo. Sự tham gia nhiệt tình của các đoàn nghệ thuật, sự hưởng ứng nhiệt thành của khán giả đã góp phần làm cho sức sống nghệ thuật sân khấu được lan tỏa tích cực, góp phần tạo nên không khí sôi động, chào mừng 70 năm ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) một trong những mốc son vẻ vang của dân tộc.

Theo Chủ tịch Hội đồng giám khảo, nhà văn Hà Đình Cẩn, Liên hoan sân khấu Hà Nội mở rộng đã khép màn, để lại dư âm là một liên hoan thành công với chùm mười hai vở diễn, mười hai trái cam ngọt với cả khán giả và nghệ sỹ. Những "Hồ Xuân Hương", "Lý Thường Kiệt", "Đại tướng Võ Nguyên Giáp", "Hoàng đế cờ lau", "Thiếu phụ Nam Xương" hay các cô gái Hà Nội hát ả đào và kẻ sĩ Hà Nội tham gia vào cuộc kháng chiến rồi tiếp quản Thủ đô, xây dựng Thủ đô… sẽ còn sống lâu dài với khán giả.

"Chúng ta vui mừng thấy ở Liên hoan sân khấu Hà Nội mở rộng là đội ngũ nghệ sỹ gạo cội vẫn còn đó, còn yêu nghề, còn sống chết với nghề và có sự kế tiếp là các nghệ sỹ trẻ tài năng. Chúng ta thấy những người trẻ làm sân khấu hôm nay đang đổi mới, từ mỹ thuật sân khấu đến lối trình diễn nhưng không xa lạ mà được công chúng đón nhận, công chúng hòa đồng, đó là thước đo chuẩn mực của thành công của Liên hoan", Chủ tịch Hội đồng giám khảo Hà Đình Cẩn nhấn mạnh.

"Làm mới" những đề tài truyền thống

Tuy nhiên, nhìn vào danh sách các vở diễn, có thể thấy rõ sự vắng bóng đề tài hiện đại mang hơi thở “nóng hổi” của cuộc sống, gần gũi với xã hội đương thời, khiến sân khấu trở nên xa cách với khán giả, đặc biệt là giới trẻ.

NSƯT Quang Ánh (Nhà hát Tuổi trẻ) cho rằng: “Sân khấu là tấm gương phản chiếu cuộc sống, vừa phản ánh hiện thực lại vừa là nơi gửi gắm những thông điệp sâu sắc. Các vấn đề “hot” như tình bạn, tình yêu, gia đình,... khi được tái hiện trên sàn diễn sẽ giúp người xem thấy được hình ảnh của chính mình, dẫn dắt họ đến với những giá trị tốt đẹp, nhân văn. Đổi mới đề tài và cách khai thác không chỉ là cách làm phong phú thêm nghệ thuật mà còn là cách để sân khấu chạm đến trái tim khán giả”.

Liên hoan Sân khấu Hà Nội mở rộng 2024 mang đến cho khán giả những tác phẩm sân khấu đặc sắc, đa dạng thể loại và giàu giá trị nghệ thuật như: Khoảng trống (Nhà hát Kịch Hà Nội); Cánh cửa khép hờ (Nhà hát Cải lương Việt Nam); Hồ Xuân Hương (Đoàn Chèo Hải Phòng); Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Nhà hát Chèo Quân đội); Ông không phải là bố tôi (Nhà hát Tuổi trẻ); Hoàng đế cờ lau (Nhà hát Múa rối Thăng Long); Sóng ven đô (Nhà hát Chèo Bắc Giang); Người hát ả đào (Nhà hát Chèo Hà Nội)… Các vở diễn đều được đầu tư và làm mới kỹ lưỡng, công phu. Ê kíp sáng tạo đã nỗ lực tìm tòi cách lồng ghép yếu tố đương đại vào tác phẩm kinh điển, khéo léo sử dụng âm thanh, ánh sáng, trang phục, lời thoại... nhằm thổi “làn gió mới” vào những câu chuyện xưa, tạo sức hút cho tác phẩm.

Điển hình như Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Nhà hát Chèo Quân đội), được dàn dựng theo phong cách ước lệ của sân khấu truyền thống gắn với sự kiện, nhân vật có thật, mọi diễn biến, dấu mốc lịch sử đều được tôn trọng, nhằm ca ngợi vị Đại tướng tài ba của dân tộc. Xen vào giữa khung cảnh hoành tráng ở mặt trận là những khoảnh khắc trữ tình, ở đó Đại tướng hiện lên với nét bình dị, gần gũi, ấm áp, nhân văn. Lời thoại của nhân vật cũng được chỉnh sửa phù hợp với thị hiếu hiện đại, khiến khán giả vừa thấy quen nhưng cũng rất mới lạ, thu hút…

Là một trong số ít đơn vị lựa chọn đề tài hiện đại, Nhà hát Cải lương Việt Nam mang đến Liên hoan vở Cánh cửa khép hờ. Đạo diễn, NSND Triệu Trung Kiên cho biết, đây là lần đầu đơn vị khai thác một chủ đề mới nên vừa là thách thức vừa là phép thử sức chuyển tải của sân khấu cải lương trong nỗ lực tiếp cận đa dạng tầng lớp công chúng… “Cánh cửa khép hờ là lời cảnh tỉnh nhân loại trước xu thế lạm dụng công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo đang diễn ra tràn lan hiện nay; đồng thời khẳng định: Mỗi bước tiến của nền văn minh phải luôn song hành và thuận chiều với các quy luật của tự nhiên như luật hấp dẫn, luật cân bằng, luật nhân quả... Mọi tham vọng làm biến đổi hệ cân bằng sinh thái nhằm mang lại những lợi ích vị kỷ cá nhân, đều tiềm ẩn hiểm họa cho Trái đất...”, NSND Triệu Trung Kiên thông tin.

Cách làm này đã khiến những tác phẩm truyền thống không còn nhàm chán, khô khan, diện mạo của Liên hoan cũng trở nên phong phú, đem lại sức sống mới cho sân khấu nước nhà./.