Trái đất trong nước nóng: Cảnh báo sự nóng lên đột ngột của đại dương

Hiện tượng này xảy ra trong bối cảnh các nhà khoa học đang cố gắng tìm hiểu nguyên nhân của sự tăng nhiệt độ cao trong khí quyển.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng, nhiệt độ mặt nước biển tăng nhanh là do điều kiện thời tiết ấm lên tự nhiên và hiện tượng El Nino xuất hiện. Những yếu tố này một phần là ảnh hưởng bởi sự nóng lên toàn cầu ổn định, đang làm nóng vùng nước sâu dưới đại dương. Nếu đúng như vậy thì nhiệt độ đại dương có khả năng cao kỷ lục trong tháng này - xảy ra lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ qua.

Theo máy phân tích khí hậu của Đại học Maine, từ đầu tháng 3 đến tuần này, nhiệt độ mặt nước biển trung bình ở đại dương toàn cầu đã tăng khoảng 2/10 độ C. Con số nghe có vẻ nhỏ nhưng đối với mức trung bình của các đại dương trên thế giới - chiếm 71% diện tích Trái đất thì nhiệt độ đã tăng lên quá nhanh trong thời gian ngắn và đây là con số khổng lồ.

"Đây được xem là khởi đầu đáng kinh ngạc so với trạng thái ấm áp kể từ khi bắt đầu", nhà khoa học khí hậu Kris Karnauskas của Đại học Colorado cho biết.

Các nhà khoa học khí hậu cũng nhắc đến hiện tượng nóng lên toàn cầu. Tuy nhiên, chuyên gia Michael Mann của Đại học Pennsylvania đã nhanh chóng bác bỏ các ý kiến bày tỏ lo ngại trong bối cảnh hiện tượng El Nino đang gia tăng bên cạnh sự gia tăng nhiệt độ ổn định do con người gây ra.

Hiện tượng nước biển ấm lên đặc biệt ngoài khơi bờ biển Peru và Ecuador khi hiện tượng El Nino đã bắt đầu từ trước năm 1980. Hiện tượng El Nino là sự nóng lên tự nhiên của các vùng xích đạo Thái Bình Dương làm thay đổi thời tiết trên khắp thế giới và làm tăng nhiệt độ toàn cầu. Đến tháng trước, thế giới cũng ghi nhận hiện tượng trái ngược với đợt lạnh do hiện tượng La Nina gây ra, diễn ra mạnh và kéo dài bất thường.

Bên cạnh đó, những nhà khoa học khí hậu khác, bao gồm cả nhà hải dương học Gregory C. Johnson của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia lại cho rằng đây không chỉ là hiện tượng El Nino. 

Ông cho biết một số đợt nắng nóng trên biển hoặc các điểm nóng lên bất thường của đại dương ở phía bắc Thái Bình Dương gần Alaska và ngoài khơi Tây Ban Nha không phải là El Nino nữa mà là hiện tượng bất thường. Nhà khoa học khí hậu Gabe Vecchi của Đại học Princeton cho rằng đây là một sự kiện cực đoan có quy mô toàn cầu ở những khu vực không còn phù hợp với El Nino đơn thuần.

" Xu hướng này cũng là một tín hiệu rất, rất lớn. Tôi nghĩ rằng sẽ cần sự nỗ lực hơn để nắm bắt kỹ lưỡng", ông Gabe Vecchi nói.

Hiện tượng nhiệt độ bất thường

Chuyên gia Karnauskas từ Đại học Colorado đã tính toán sự bất thường về nhiệt độ bề mặt nước biển toàn cầu trong vài tuần qua và thống kê sự bất thường về nhiệt độ trung bình từ đầu năm nay để xem khu vực đã xảy ra hiện tượng này có tiếp tục nóng lên đột ngột nữa hay không.

Kết quả, ông nhận thấy một dải dài xuyên qua đường xích đạo từ Nam Mỹ đến châu Phi, bao gồm cả Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương đều bị ảnh hưởng bởi sự tăng vọt nhiệt độ toàn cầu. Ông Karnauskas khẳng định khu vực này đã nóng lên 4/10 độ C chỉ từ 10 đến 14 ngày, điều này là rất bất thường.

Theo ông Karnauskas, một phần của khu vực đó rõ ràng là do El Nino đang hình thành, mà các nhà khoa học có thể nhìn thấy hiện tượng này trong vài tháng tới và có thể đang tiếp tục mạnh lên. Tuy nhiên, khu vực Ấn Độ Dương thì khác bởi có thể là sự gia tăng độc lập ngẫu nhiên hoặc bằng cách nào đó có liên quan đến hiện tượng El Nino lớn.

"Nền tảng của nhiệt độ đại dương toàn cầu là thực sự ấm áp, bao gồm cả ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Nhưng hiện tượng El Nino vẫn đang phát triển và vượt ra khỏi biểu đồ phân tích trước đây", ông Karnauskas nhấn mạnh.

Phải mất khoảng 7 năm kể từ khi hiện tượng El Nino cuối cùng xảy ra. Bà Sarah Purkey, nhà hải dương học tại Viện Hải dương học Scripps cho biết thế giới đã ấm lên trong 7 năm đó, đặc biệt là đại dương sâu hơn, nơi hấp thụ phần lớn năng lượng nhiệt từ khí nhà kính. Hàm lượng nhiệt của đại dương, đo lường năng lượng được lưu trữ bởi đại dương sâu thẳm, mỗi năm thiết lập mức cao kỷ lục mới. Kể từ lần xảy ra hiện tượng El Nino cuối cùng đó, hàm lượng nhiệt đại dương toàn cầu đã tăng 0,04 độ C (0,07 độ F), nghe có vẻ không nhiều nhưng "nó thực sự là lượng năng lượng khổng lồ", bà Purkey nhấn mạnh.

Thêm vào đó, các nhà khoa học cũng khẳng định, ngoài đại dương sâu thẳm đang nóng lên đó, thế giới cũng chứng kiến hiện tượng nguội đi bất thường trên bề mặt xảy ra hiện tượng La Nina trong 3 năm qua. Vào tháng 3/2023 là thời điểm nhiệt độ tăng mạnh được ghi nhận trên bề mặt trung bình toàn cầu", ông Mike McPhaden, nhà hải dương học của NOAA cho biết trong một email.

"Nếu El Nino lại xuất hiện như dự báo trước vào cuối năm nay thì những gì chúng ta đang thấy bây giờ chỉ là khúc dạo đầu cho nhiều kỷ lục nữa đang được chuẩn bị sắp tới", ông McPhaden nói.

Và theo chuyên gia Karnauskas, những gì có khả năng xảy ra sẽ là sự "tăng tốc" của hiện tượng nóng lên toàn cầu sau khi sức nóng đã ẩn đi trong vài năm qua./.