Trung Quốc tiên liệu tình thế khó khăn sau bầu cử Mỹ?

Trong cuộc đua tới chiếc ghế tổng thống Mỹ năm nay, con đường đua đã rõ giữa 2 ứng viên là ông Donald Trump và cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden. Và theo một quan sát viên, cựu phó tổng thống chưa bao giờ là một người thân thiện với Trung Quốc và Trung Quốc biết điều đó.

Sau khi được chính thức xác nhận là ứng viên đại diện cho đảng Dân chủ vào thứ Bảy, ông Joe Biden dự kiến sẽ thể hiện một lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc trong chiến dịch tranh cử sắp tới.

Các nhà quan sát Trung Quốc cho rằng theo quan điểm của Bắc Kinh, kết quả của cuộc bầu cử tháng 11 không thể tạo ra nhiều khác biệt và Washington sẽ tiếp tục gây sức ép lên Bắc Kinh, dù là ai thắng.

Tín hiệu cứng rắn từ Joe Biden

Ông Yu Wanli, phó giám đốc của Học viện Lian An – một đơn vị tham vấn chính sách ở Bắc Kinh nói rằng: "Ông Biden chưa bao giờ là một người thân thiện với Trung Quốc và Trung Quốc biết điều đó".

Nhưng kịch bản đó không có nghĩa là Trung Quốc sẽ đối mặt với ít căng thẳng hơn trên trường quốc tế, vì ông Biden được biết đến như một người theo chủ nghĩa quốc tế và có khả năng ông sẽ cải thiện quan hệ với các đồng minh truyền thống của Mỹ, nhiều nước mà ông Donald Trump đã xa lánh.

Ông Biden sẽ hợp nhất các đồng minh của Hoa Kỳ để đối phó với Trung Quốc, vì vậy cuộc đấu tranh đa phương sẽ gia tăng, ông Yu nói.

Wang Yiwei, một chuyên gia về quan hệ quốc tế của Đại học Renmin cho biết: "Đối với Trung Quốc, ông Biden sẽ là một con diều hâu chống Trung Quốc tương tự nếu ông ấy giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, chỉ là khác với cách của ông Trump. Ông Bid Biden sẽ nhấn mạnh tới chủ nghĩa đa phương và chủ nghĩa quốc tế, và tập trung nhiều hơn vào quyền lao động, cân bằng thương mại và bảo vệ quyền riêng tư, điều này sẽ gây áp lực lớn hơn đối với Trung Quốc".

Rõ ràng là cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ trở thành một cuộc cạnh tranh kéo dài hàng thế kỷ nhưng Bắc Kinh sẽ không thách thức Mỹ, thay vào đó, nên tập trung vào các lĩnh vực như các biện pháp hợp tác mới và thay đổi khuôn khổ chính trị, Wang nói thêm.

Trung Quốc hiện đang rơi vào một cuộc cạnh tranh gay gắt với Mỹ về thương mại, công nghệ và kinh tế với các điểm nóng như Huawei, Hồng Kông và thậm chí là việc đổ lỗi về đại dịch Covid-19.

Biden đã nhiều lần cam kết sẽ thực hiện một cách tiếp cận cứng rắn đối với Bắc Kinh trong một cuộc tranh luận tranh cử.

Một quảng cáo chiến dịch gần đây của ông Biden cũng đã chỉ trích ông Trump vì không buộc được Trung Quốc chịu trách nhiệm về đại dịch.

Susan Shirk, cựu phó trợ lý bộ trưởng ngoại giao trong chính quyền của ông Clinton, cho biết ông Biden sẽ cố gắng cải thiện quan hệ với bạn bè và đồng minh của Mỹ, nhưng thật khó để nói điều này sẽ xảy ra nhanh như thế nào.

Bà đã phát biểu tại một cuộc hội thảo trực tuyến do Đại học Hồng Kông tổ chức vào thứ Sáu tuần trước: Đối với Biden, bạn sẽ thấy sự thiết lập lại mối quan hệ với bạn bè và đồng minh của chúng tôi, và câu hỏi là: liệu họ sẽ bỏ qua cho chúng tôi trong những năm của ông Trump và quay trở lại quan hệ hợp tác nhiều hơn?"

Nhưng bà nói rất khó để thấy mối quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh có thể được cải thiện như thế nào.

"Về Trung Quốc, tôi không biết. Tôi nghĩ rằng chúng tôi thực sự đã làm tổn hại tới tình cảm tốt đẹp của công chúng đối với Hoa Kỳ và làm suy yếu tiếng nói của những người tự do ở Trung Quốc bằng hành động của chính quyền Trump, không chỉ trong chính sách đối ngoại mà đặc biệt là ở trong nước", bà nói.

Không thể quay về hợp tác như trước

Theo một cuộc khảo sát do Trung tâm nghiên cứu Pew thực hiện hồi tháng 3, quan điểm của người Mỹ về Trung Quốc đã rơi xuống mức thấp nhất kể từ năm 2005.

Gần hai phần ba lúc này nói rằng họ có quan điểm bất lợi về Trung Quốc - tăng gần 20 điểm phần trăm kể từ khi chính quyền Trump bắt đầu nhậm chức.

Tuần trước, Nhà Trắng đã công bố chiến lược mới nhất của mình về Trung Quốc, mô tả đây là một trong những cuộc cạnh tranh quyền lực giữa các nước lớn, một điều mà Trung Quốc chưa bao giờ thảo luận chính thức.

Hiện tại, các nhà phân tích Trung Quốc cho biết còn quá sớm để dự đoán kết quả bầu cử Mỹ.

Nhiều cuộc thăm dò đã chỉ ra rằng ông Biden có tỉ lệ ủng hộ cao hơn Trump, nhưng hệ thống bầu cử ở Hoa Kỳ không dành nhiều thuận lợi đối với đảng Dân chủ, vì vậy chúng tôi cần theo dõi chi tiết hơn về số liệu các bang, ông Liu Weidong, chuyên gia về các vấn đề của Hoa Kỳ từ Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc.

"Dù ai sẽ trở thành tổng thống Mỹ tiếp theo, một điều chắc chắn - Mỹ sẽ áp dụng lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc so với trước đây", ông nói.

Liang Yunxiang, một chuyên gia quan hệ quốc tế từ Đại học Bắc Kinh, cho biết: Hãy thẳng thắn, tôi không thể dự đoán ai sẽ thắng. Cuộc bầu cử tổng thống sẽ phụ thuộc vào từng chiến dịch của ứng cử viên, cũng như virus corona và tình hình kinh tế ở Mỹ. Ông Trump sẽ bị ảnh hưởng nếu đại dịch và nền kinh tế xấu đi tác động đến số phiếu".

Nhưng Liang nói rằng điều tốt nhất Bắc Kinh có thể làm là xử lý các mối quan hệ để tránh sự chia rẽ hoàn toàn. "Bất kể ai là người chiến thắng cuối cùng, Trung Quốc và Mỹ sẽ khó quay trở lại được sự hợp tác song phương trong quá khứ", ông nói.