TS. Lê Thống Nhất gửi tâm thư sau khi Bộ trưởng Bộ GDĐT trả lời về gian lận thi cử

Trước sai phạm trong chấm thi THPT Quốc gia 2018 ở Hà Giang và Sơn La, ngày 24/7, Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ đã trao đổi với báo chí về trách nhiệm của Bộ cũng như sẽ có chỉ đạo rà soát lại toàn bộ quy trình tổ chức thi, nhất là quy trình chấm và bảo quản bài thi.

Bức tâm thư TS. Lê Thống Nhất gửi Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ được viết sau khi ông xem nhiều lần cuộc phỏng vấn của phóng viên VTV.

Nhà giáo Lê Thống Nhất cho rằng một lời xin lỗi của Bộ trưởng trước những bê bối của kỳ thi sẽ làm giảm bức xúc trong dư luận (ảnh Soha)

Chỉ đạo giải quyết đúng nhưng vẫn bị động

TS. Lê Thống Nhất thừa nhận Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã rất nhấn mạnh việc "chỉ đạo giải quyết và xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm" thông qua việc thành lập các tổ công tác để phối hợp với Bộ Công an tiến hành điều tra sự việc.

Tuy nhiên, TS. Lê Thống Nhất cũng cho rằng: "Bằng kiến thức rất đơn giản về thống kê thì lẽ ra Bộ GDĐT và đặc biệt là những cán bộ phụ trách thống kê điểm thi phải biết đầu tiên về những bất thường của điểm thi. Nhưng hoặc là không biết hoặc là biết nhưng vẫn "phớt lờ" để mải công bố những "quả chuông đẹp" về phổ điểm các môn.

Chính tại các cán bộ tham mưu của Bộ trưởng đã "tô hồng" thống kê điểm nên Bộ trưởng tưởng rằng "kỳ thi cơ bản thành công".

Thậm chí hàng loạt điểm cao môn Toán đã được dùng để chống lại những ý kiến về đề thi.

"Sự việc ở Hà Giang đã được báo cáo về Bộ từ ngày 7/7/2018 nhưng không hiểu có tới Bộ trưởng hay không mà để Bộ trưởng khẳng định thành công của kỳ thi bởi không có sai phạm gì xảy ra?" ông Nhất đặt câu hỏi.

Tiêu cực không chỉ ở chấm thi

Trong phần trả lời báo chí về việc tổ chức quy trình chấm thi thiếu chặt chẽ (?), Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh: "Qua từng năm, quy chế cũng như quy trình kỹ thuật chấm thi ngày càng hoàn thiện. Nhưng kỹ thuật tới mức nào thì vẫn dưới sự vận hành của con người. Con người mà không có tâm trong sáng, thiếu trách nhiệm thì kỹ thuật đến mấy cũng có thể làm sai lệch kết quả, nhất là khi sai phạm mang tính có chủ đích".

Còn theo TS. Lê Thống Nhất, quy trình tốt là để chống lại những hành vi tiêu cực của con người. Nếu con người vẫn gian dối được chứng tỏ quy trình chưa tốt và thậm chí là sai sót và kém.

Để xảy ra tiêu cực ở Hà Giang, Sơn La có 2 nguyên nhân. Trước hết là con người cố tình làm sai kể cả người nâng điểm, phi tang đĩa sao phiếu trả lời gốc và người giám sát.

Quan trọng hơn ở quy trình, phiếu trả lời trắc nghiệm không có phách (theo TS. Quách Tuấn Ngọc) và phần mềm chấm thi kém khi mà toàn bộ thông tin thí sinh hiện lên và việc sửa đáp án quá dễ dàng.

"Những cán bộ giúp việc cho Bộ trưởng bộc lộ yếu kém hoặc thậm chí tiêu cực đã tạo ra sơ hở "chết người" này của việc chấm thi. Nhiều chuyên gia đã phân tích kỹ ở điểm này: lỗi bảo mật của phần mềm chấm thi trắc nghiệm là lỗi sơ đẳng mà bất cứ ai làm trong ngành công nghệ thông tin đều không thể không biết. Quá nhiều người, không cần giỏi đều có thể tránh được lỗi này" - lời TS. Lê Thống Nhất.

Cũng theo vị chuyên gia giáo dục này, những tiêu cực trong một kỳ thi không phải chỉ ở khâu chấm thi. Tất cả các khâu khác như in sao đề thi, coi thi đều có thể tiêu cực nếu như ở những khâu này có những cán bộ cố tình tiêu cực và có cán bộ lơ là trách nhiệm giám sát.

Có nên bỏ kỳ thi 2 trong 1?

Trong thư gửi Bộ trưởng, TS. Lê Thống Nhất cũng đề cập tới ý kiến bỏ kỳ thi 2 trong 1 như hiện nay: "Lý do bỏ bớt các đợt thi, tổ chức thi ở địa phương, chúng ta đã từng phân tích trước đây để đi đến kỳ thi "2 trong 1". Tất cả những lập luận ấy đều có lý và từ Chính phủ đến xã hội đều thấy rõ.

Nhưng điều quan trọng hơn, con đường đúng đắn đó chúng ta có đủ năng lực để thực hiện hay không?

Theo TS. Lê Thống Nhất, qua các năm thực hiện cho thấy, học sinh tốt nghiệp THPT chủ yếu là nhờ vào điểm học bạ, còn điểm thi THPT quốc gia chỉ chiếm tỷ trọng khá ít. Bởi thực tế điểm thi THPT quốc gia kém nhưng tỷ lệ tốt nghiệp cả nước vẫn 97,57% mặc cho tỷ lệ số điểm dưới trung bình của nhiều môn rất cao, thậm chí tới hơn 80%.

"Việc giám sát ở các địa phương lỏng lẻo, bằng chứng là ngay giám sát khâu chấm thi mà còn tắc trách đến thế thì liệu các khâu khác việc giám sát có nghiêm túc không?

Chủ trương thi trắc nghiệm để tránh những tiêu cực khi chấm tự luận và giải quyết chấm thi nhanh đã không đạt được mục tiêu đầu. Tôi là người ủng hộ thi trắc nghiệm môn Toán nhưng đến nay đã thấy mình đã sai, nhưng Bộ lại chưa thấy.

Sai bởi vì năng lực ra đề trắc nghiệm quá kém, thậm chí có thể nói Bộ GDĐT chọn các tổ ra đề trắc nghiệm chưa tốt. Chúng tôi vẫn chờ đối thoại với các tổ ra đề thi trắc nghiệm một cách đàng hoàng, khoa học. Đây là một mắt xích phá vỡ việc thi trắc nghiệm.

Quy trình và phần mềm chấm thi quá sơ hở như phân tích ở trên.

Khắc phục triệt để 2 điều trên thì mới thi trắc nghiệm được.

Kết quả thi THPT quốc gia đang bị mất niềm tin của nhiều cán bộ các trường Đại học. Một số trường đã từng phải tổ chức thêm việc khảo sát năng lực học sinh mới yên tâm để quyết định tuyển sinh", TS. Lê Thống Nhất phân tích.

Theo dõi trả lời phỏng vấn của Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ trên các phương tiện thông tin đại chúng, TS. Lê Thống Nhất cũng bày tỏ:" Sự việc xảy ra ở các tỉnh với những kết luận ban đầu đã công bố là một thất bại nặng nề của một kỳ thi quốc gia và ai cũng thấy phẫn nộ, đau xót. Niềm tin vào một kỳ thi quan trọng với gần triệu thí sinh, hàng triệu người thân, hàng triệu giáo viên tự dưng tổn thương và mất mát.

Tất cả đều chờ một câu xin lỗi của Bộ trưởng, bởi chuyện lớn như thế thì trách nhiệm đầu tiên phải là Bộ trưởng".

Nhà giáo Lê Thống Nhất

(Theo: Vov.vn)