UNESCO cảnh báo mạnh mẽ về nguy cơ của sông băng di sản

Theo một báo cáo mới của UNESCO với sự cộng tác của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, trong khi sự tan chảy của 1/3 sông băng toàn cầu là không thể cứu vãn được nữa, thế giới vẫn cần hành động nhanh chóng để cứu lấy 2/3 sông băng còn lại tại 50 địa điểm di sản thế giới.

Cần thực hiện mục tiêu hạn chế nóng lên toàn cầu

Các tác giả báo cáo cũng cảnh báo rằng, để làm được như vậy, nhiệt độ toàn cầu không được vượt quá 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

"Báo cáo này là một lời kêu gọi hành động," bà Audrey Azoulay, Tổng giám đốc UNESCO, cho biết trong một tuyên bố.

Bà Azoulay nói thêm: "Chỉ có giảm nhanh mức phát thải CO2 thì chúng ta mới có thể cứu được các sông băng và sự đa dạng sinh học đặc biệt đang phụ thuộc vào chúng".

Khi các đại biểu toàn cầu chuẩn bị đến Sharm El-Sheikh, Ai Cập, vào tuần tới để tham gia COP-27, hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc, bà Azoulay nhấn mạnh rằng hội nghị thượng đỉnh này sẽ đóng "một vai trò quan trọng để giúp tìm ra giải pháp cho vấn đề".

Bà nói: "UNESCO quyết tâm hỗ trợ các quốc gia theo đuổi mục tiêu này". 1,5 độ C là ngưỡng mà các quốc gia cho biết họ hy vọng sẽ hạn chế nhiệt độ tăng dưới mốc này từ hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc ở Paris – COP-21 - vào năm 2015.

Theo báo cáo trên, 50 di sản thế giới được UNESCO công nhận trên hiện có tổng cộng 18.600 sông băng với diện tích khoảng 25.500 dặm vuông. Con số này tương đương với khoảng 10% tổng diện tích Trái đất bị "đóng băng". Các tác giả giải thích rằng những sông băng này đã bị suy giảm diện tích với tốc độ ngày càng nhanh kể từ đầu thế kỷ này do lượng khí thải carbon dioxide gia tăng và nhiệt độ Trái Đất đang ấm dần lên.

Tổng cộng, các sông băng mất đi 58 tỷ tấn băng mỗi năm - tương đương với lượng nước sử dụng hàng năm của Tây Ban Nha và Pháp - và là nguyên nhân gây ra khoảng 5% mực nước biển dâng toàn cầu, theo UNESCO.

Báo cáo cũng nhấn mạnh, một nửa nhân loại đang phụ thuộc trực tiếp hoặc gián tiếp vào các sông băng như một nguồn cung cấp nước cho sinh hoạt, nông nghiệp và năng lượng. Các sông băng cũng rất quan trọng đối với một loạt các hệ sinh thái và sự đa dạng sinh học cư trú tại đó.

Sông băng trên khắp toàn cầu đang gặp nguy hiểm

Tại khu vực Bắc Mỹ, ngoài các sông băng biến mất tại các công viên quốc gia Mỹ Yellowstone, Yosemite và Núi Kilimanjaro, trong số những khối băng sẽ biến mất vào năm 2050 còn có nhiều khối băng tại Công viên Hòa bình Quốc tế Waterton Glacier ở biên giới Mỹ-Canada.

Theo báo cáo của UNESCO, những sông băng ở Bắc Mỹ này đã sụt giảm 26,5% thể tích trong hai thập kỷ qua.

Những sông băng cũng bị suy giảm khác bao gồm sông băng ở núi Kenya, ở ba con sông song song tại Khu bảo tồn Vân Nam của Trung Quốc và phía Tây Tien-Shan – tại biên giới 3 nước Kazakh-Kyrgyz-Uzbek. Các sông băng này lần lượt bị suy giảm 57,2% và 27% thể tích kể từ năm 2000, cũng theo báo cáo trên.

Tại châu Âu, các sông băng có nguy cơ biến mất đang nằm tại núi Perdu thuộc dãy Pyrenees - khu vực biên giới Pháp-Tây Ban Nha, cùng với sông băng ở Dolomites, Italy.

Các tác giả báo cáo cũng phát hiện các sông băng tại Công viên Quốc gia Los Alerces của Argentina và các sông băng tại Công viên Quốc gia Huascaran của Peru ở Mỹ Latinh cũng đang bị đe dọa. Các sông băng này đã mất lần lượt 45,6% và 15% thể tích kể từ năm 2000.

Trong khi đó, các sông băng ở Te Waipounamu, New Zealand đã mất gần 20% thể tích kể từ năm 2000, UNESCO cảnh báo.

Để giúp cứu lấy các sông băng còn lại tại các Di sản Thế giới, UNESCO đang kêu gọi thành lập một quỹ quốc tế để giám sát và bảo tồn các dòng sông này. Theo báo cáo trên, một quỹ như vậy sẽ thúc đẩy các nghiên cứu liên quan và thực hiện các biện pháp cảnh báo sớm và giảm thiểu rủi ro thiên tai.

"Khi các sông băng tan chảy nhanh chóng, hàng triệu người phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nước và nguy cơ gia tăng các thảm họa thiên nhiên như lũ lụt, và hàng triệu người khác có thể phải di dời do mực nước biển dâng cao," Bruno Oberle, Tổng giám đốc của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế cho biết trong một tuyên bố.

Việc hạn chế phát thải khí nhà kính và đầu tư vào các giải pháp tự nhiên "có thể giúp giảm thiểu biến đổi khí hậu và cho phép mọi người thích ứng tốt hơn với các tác động của nó," ông Oberle nói thêm.