Vì sao Sarah Palin từ chức?

(Toquoc) - Thống đốc bang Alaska, Sarah Palin, tuyên bố từ chức là bất ngờ lớn, gây xôn xao trong đảng Cộng hoà. Đây là sự rút lui khỏi chính trường vĩnh viễn hay hành động đánh bóng tên tuổi, bước chuẩn bị cho cuộc đua vào Nhà Trắng 2012?

Cuối tuần trước, trong cuộc họp báo chớp nhoáng thông báo quyết định từ chức, cựu ứng viên Phó Tổng thống đảng Cộng hoà 2008 Sarah Palin thổ lộ rằng bà quá mệt mỏi với "môn thể thao chính trị đẫm máu" và đã cân nhắc việc này trong một thời gian dài. Bà sẽ chính thức trao quyền cho Phó Thống đốc Sean Parnell vào ngày 26/7 tới.

Theo Palin, bà từ chức vì hai lý do chính: Bảo vệ gia đình khỏi công luận gièm pha con gái bà 18 tuổi không chồng có con và con trai bà mắc bệnh down; tránh lãng phí tiền bạc của bang để điều tra vụ bà bị tố cáo đã sa thải một quan chức cấp cao của bang không chịu cho anh rể cũ của bà thôi việc. Bang Alaska đã tốn khoảng 300.000 USD cho vụ điều tra này.

Mọi chuyện dường như không chỉ đơn giản như vậy. Tuyên bố từ chức và không tái tranh cử vào nhiệm kỳ sau của cựu ứng viên Phó Tổng thống đảng Cộng hoà 2008 đặt ra nhiều câu hỏi mà chưa có lời đáp: Bà sẽ rút lui khỏi chính trường vĩnh viễn? Liệu có một nguyên nhân mờ ám nào đằng sau tuyên bố từ chức này không khi mà bà đã khá thành công trong 2 năm rưỡi tại vị? Hay một scandal liên quan đến một Thống đốc bang khác lại xuất hiện trong đời sống chính trị Mỹ? Hay người phụ nữ đang đứng đầu danh sách ứng viên Tổng thống của đảng Cộng hoà trong cuộc đua nhiệm kỳ tới muốn thách thức Barack Obama, rút lui để chuẩn bị cho sự trở lại ngoạn mục hơn?

Palin không trả lời bất cứ điều nghi vấn nào trên đây. Bà không tiết lộ kế hoạch tương lai của mình. Nhưng David Murrow, phát ngôn viên của bà Palin, cho biết Thống đốc không hề nói rằng đây là điểm kết thúc cho sự nghiệp chính trị của bà. "Bà muốn phục vụ công chúng nhưng không phải với tư cách thống đốc".

“Chúng tôi không rút lui, chúng tôi đang tiến theo một hướng khác”, Palin nói. “Chúng tôi biết có thể tác động cho một thay đổi tích cực từ bên ngoài chính phủ vào thời điểm này”. 

Nhà phân tích chiến lược của đảng Cộng hoà, Sophia Nelson nói trên tờ Huffington Post rằng lời Palin cam kết làm việc cho thay đổi “từ bên ngoài chính phủ” có thể giải mã là “tôi sẽ tranh cử tổng thống”!

Cũng có khả năng bà muốn kiếm thêm chút ít tiền bạc. Rời vị trí thống đốc cho phép bà Palin nhận một công việc ở một ngành tư nhân nào đó, hoặc tận dụng sự nổi tiếng của mình để mang thêm tiền về nhà, như làm diễn thuyết, viết sách, dẫn chương trình talk-show, trong khi vẫn có thể chạy đua cho vị trí tổng thống.

Hay bà Palin có thể dùng thời gian để chạy đua vào Thượng viện, thế vị trí của Thượng nghị sỹ Lisa Murkowski hiện nay, vào tháng 11/2010. Vị trí này có thể được Palin dùng là bàn đạp cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.

Giới phân tích cũng cho rằng, Palin tuyên bố từ chức vào đúng ngày đầu tiên của kỳ nghỉ lễ Quốc khánh Mỹ nhằm thu hút nhiều hơn sự chú ý của công chúng với kế hoạch chính trị của bà. Nhưng lại có ý kiến nêu điều ngược lại, vào ngày Độc lập này, dân chúng Mỹ dành thời gian cho nghỉ ngơi mà tạm quên đi đời sống chính trị, các phương tiện truyền thông vì thế, sẽ dành sự chú ý ở mức thấp nhất với một scandal chính trị nào đó, cơ hội scandal chìm dần đi. “Nếu có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy quyết định của bà xuất phát từ những vấn đề chính trị hoặc bê bối đang thai nghén, thì bà đã giải quyết xong”, Julian Zelizer, giảng viên lịch sử tại Đại học Princeton nhận định.

Trong khi nhiều ý kiến đánh giá hành động của Palin là "thông minh và táo bạo" thì không ít người cho rằng bà đã đi lạc đường.

Ed Rollins, người điều hành chiến dịch tranh cử Tổng thống 2008 của Thống đốc bang Arkansas Mike Huckabee, nhận xét: "Quyết định từ chức sẽ khiến bề dày thành tích của Palin chỉ vỏn vẹn 3 năm thống đốc, không thật gây ấn tượng ở tầm cỡ ứng cử viên Tổng thống. Cái cách bà ấy làm đã gây tổn hại to lớn. Người dân vốn không thích chuyện một thống đốc tự nhiên lại tuyên bố từ chức, trừ phi bạn là Thống đốc Mark Sanford (người gây ra scandal tình ái ở Argentina). Hành động của bà ấy đã thêm chút bí ẩn vào cái tên Sarah Palin, nhưng rõ ràng không phải theo hướng tốt đẹp”.

Sau khi nổi như cồn vào năm 2008 nhờ bất ngờ được chỉ định làm liên danh tranh cử với ứng viên Tổng thống đảng Cộng hoà John McCain, năm 2009 Palin dính vào nhiều vụ tai tiếng.Bà tạo cớ để các báo chạy các hàng tít lớn, vốn chỉ hợp với những ngôi sao bê bối như Britney Spear hơn là dành cho một chính trị gia nghiêm túc. Đơn cử như cuộc chiến giữa bà với Levi Johnston, bố của cháu ngoại bà, nhưng chỉ là con rể hụt. Bà còn gây chiến với cây hài David Letterman vì ông này dám đụng đến đời sống tình dục của cô con gái. Palin còn bị tố cáo đạo văn trong một vài bài phát biểu của mình, tệ hại hơn, tờ Vanity Fair cho rằng bà đã làm hỏng cuộc đua vào Nhà Trắng của đảng Cộng hòa.

Có thể Palin muốn tìm kiếm thành công bằng cách học theo con đường của cựu Tổng thống Ronald Reagan. Sau khi mãn hạn nhiệm kỳ Thống đốc California, ông đã có 4 năm đi vòng quanh đất nước để tự vận động. Nhưng các chuyên gia đánh giá rằng bằng việc từ chức Palin đã phá hỏng nền tảng tốt nhất của bà. "Tôi không thể gọi đó là một chiến lược" - John Weaver, cựu cố vấn của John McCain, bày tỏ sự sự thất vọng - "Chuyện này nghe thật vớ vẩn. Con đường để bà ấy tăng cơ hội vào Nhà Trắng là tái đắc cử ghế thống đốc vào năm 2010".

Tuyên bố của Palin như tô thêm những rắc rối trong bức tranh u tối của đảng Cộng hoà mấy tuần gần đây. Đầu tiên là Thượng nghị sỹ John Ensign, người thường được nhắc đến là ứng cử viên đầy tiềm năng cho cuộc đua vào Nhà Trắng 2012, buộc phải từ chức vì ngoại tình. Sau đó là vụ bê bối của Thống đốc Sanford. Điều này khiến ban lãnh đạo đảng Cộng hoà thêm băn khoăn: các nhân vật trong danh sách ứng viên Tổng thống 2012 của đảng này có còn ai xứng đáng hay chỉ gieo thêm những tai tiếng?

Trần Bình (Theo Time)