Leo thang bắn phá tại Syria, Nga “cân não” nguy cơ Israel – Iran bùng nổ

Nhà lãnh đạo tối cao Iran đã gửi đi một thông điệp thông qua một trong những trợ lý hàng đầu của ông tới Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 12/7 - một ngày sau khi Tổng thống Nga gặp nhà lãnh đạo Israel – đối thủ hàng đầu của Tehran.

Iran muốn được Moscow bảo đảm

Ali Akbar Velayati, cố vấn về các vấn đề quốc tế của nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei của Iran, đã có cuộc gặp với ông Putin – một nội dung trong chuyến thăm ba ngày tới Moscow vào thời điểm căng thẳng quốc tế đang dâng cao giữa Tehran và Israel.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Bahram Qasemi trước đó ngày 11/7 cho biết, mục đích trong chuyến thăm của Velayati là mang đến một "thông điệp" từ ông Khamenei cho ông Putin, theo hãng tin bán chính thức iribnews của Iran. Hôm thứ 5, ông Ali Akbar Velayati đã tiến hành cuộc họp giữa họ.

"Sự hợp tác của mặt trận kháng chiến, do Iran và Nga dẫn đầu chống lại chủ nghĩa khủng bố và các nhà tài trợ khủng bố ở Syria và các nước khác trong khu vực là một ví dụ tuyệt vời về hợp tác Iran-Nga – điều có thể được chứng minh bằng mối quan hệ chiến lược và lâu dài, "Velayati nói với các phóng viên, theo hãng thông tấn bán chính thức Tasnim của Iran.

Nga và Iran là các bên tham gia một liên minh chiến lược đã giúp Tổng thống Syria Bashar al-Assad giành được nhiều thắng lợi trước lực lượng nổi dậy trong cuộc chiến từ năm 2011 đến nay. Lực lượng nổi dậy này hiện đang được các nước phương Tây, Thổ Nhĩ Kỳ và vùng Vịnh Ả Rập ủng hộ.

Sự hiện diện quân sự của Nga tại Syria đã giúp ông Assad giành được nhiều thắng lợi trước lực lượng nổi dậy. (Nguồn: AFP)

Tuy nhiên, sự gia tăng số lượng dân quân do Iran hậu thuẫn ở Syria đã khiến Israel – được Mỹ hỗ trợ - lo ngại và tiến hành các hành động quân sự của riêng mình để chống lại Iran tại Syria. Về phần mình, Nga đã cố gắng cân bằng mối quan hệ với cả hai nước này.

Cũng trong cuộc gặp với ông Putin, ông Velayati cũng đã chỉ trích Tổng thống Donald Trump, người đã từ bỏ thỏa thuận hạt nhân lịch sử 2015 với Iran và năm cường quốc thế giới lớn vào tháng 5 vừa qua. Quan chức này cũng chỉ trích Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người đã gặp ông Putin hôm thứ Tư tại Moscow. Velayati cho biết ngày 11/7 rằng, chuyến thăm của ông Netanyahu đến Nga để gặp ông Putin sẽ không ảnh hưởng đến cuộc thảo luận của ông với nhà lãnh đạo Nga.

"Ông ấy đưa ra những nhận xét vô căn cứ và vô lý và không ai quan tâm đến lời nói của ông ấy", Velayati nói về ông Netanyahu, theo hãng tin Tasnim. "Vì vậy, sự hiện diện hay vắng mặt của ông ấy ở Nga không ảnh hưởng đến nhiệm vụ chiến lược của chúng tôi."

Khi ông Putin đang có nhiều cuộc tiếp xúc liên tục với cả Israel và sắp tới là với Mỹ, Iran cần nhận được lời đảm bảo chắc chắn từ Moscow về mối quan hệ song phương.

Israel quyết cứng rắn tại Syria

Còn ông Netanyahu, trong chuyến thăm đến Nga, cũng bày tỏ hoan nghênh mối quan hệ của ông với ông Putin, nói với nhà lãnh đạo này rằng "sự hợp tác giữa chúng ta là yếu tố trung tâm trong việc ngăn chặn sự xung đột lớn và nguy cơ trầm trọng của những tình huống hiện tại và các tình huống khác", theo văn phòng Thủ tướng Israel. Trên Facebook, ông Netanyahu sau đó cho biết, ông "đã làm rõ lập trường của Israel là sẽ chống lại bất kỳ sự hiện diện nào của Iran ở Syria."

Nhà lãnh đạo Israel cũng nêu ra vụ việc một máy bay không người lái được triển khai vào không phận của nước này từ hướng Syria trước khi bị bắn rơi bởi tên lửa Patriot. Ông cũng nhắc lại lời đe dọa của mình là sẽ phản ứng với bất kỳ hành vi vi phạm ngừng bắn nào gần Cao nguyên Golan- nơi Israel chiếm đóng của Syria từ năm 1967.

Ngay đêm đó, sau cuộc họp trên , quân đội Israel đã có một sự thừa nhận hiếm hoi về những hành động của họ tại Syria, nói rằng họ đã "nhắm mục tiêu vào ba căn cứ quân đội ở Syria để đáp trả sự thâm nhập của một UAV Syria vào Israel." Trích dẫn nguồn tin quân sự Syria, hãng tin chính thức nước này SANA cho biết, "máy bay quân địch Israel đã phóng một số tên lửa nhằm vào một số vị trí của quân đội gần các thị trấn Hader và Tel Karroum Jabba ở vùng nông thôn Quneitra. Chỉ xảy ra  thiệt hại vật chất".

Trong khi Israel tuyên bố duy trì lập trường không can thiệp vào cuộc xung đột 7 năm qua tại Syria, họ lại đang đẩy nhanh hỗ trợ y tế cho lực lượng nổi dậy – hoạt động gần cao nguyên Golan bị chiếm đóng. Israel cũng được cho là đã hỗ trợ tài chính cho phe nổi dậy Syria. Về các hoạt động công khai, họ cũng đang tăng cường một chiến dịch không kích nhắm tới các vị trí quân sự Syria mà họ cáo buộc có liên quan đến Iran. Hôm Chủ nhật, Bộ Quốc phòng Syria tuyên bố họ đã "đánh chặn một cuộc xâm lăng của Israel và một số tên lửa nhắm vào sân bay T4, đánh trúng một trong những chiếc máy bay tấn công và buộc số còn lại rời đi."

Trong khi đó, quân đội Syria cũng đang càn quét một trong những khu vực cuối cùng do phe nổi dậy kiểm soát ở tỉnh phía tây nam Daraa, giáp với Cao nguyên Golan. Nhiều thông tin đã xuất hiện cho thấy Hoa Kỳ, Nga, Jordan và các cường quốc khác đã đàm phán để loại trừ lực lượng Iran và lực lượng dân quân do Iran hậu thuẫn khỏi các cuộc tấn công này, tuy nhiên, phe đối lập Syria cho rằng những chiến binh Iran vẫn đang thực hiện vai trò của mình.

Dự đoán rằng chính phủ Syria hoàn toàn chiếm lại Daraa, một trong những thành phố đầu tiên bị quân nổi dậy kiểm soát, Israel đã tuyên bố sẽ không can thiệp vào hoạt động quân sự của Syria. Ông Netanyahu nói với các phóng viên hôm thứ Năm rằng Israel "không có vấn đề gì với chế độ Assad", theo tờ The Times of Israel, trích dẫn bốn thập niên qua không có hành động tấn công nào lớn từ cao nguyên Golan lan tới các lãnh thổ khác của Syria.

Trong khi vừa phải trấn an đồng minh Iran, vừa cần duy trì quan hệ với Israel, và sắp tới là thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ, ông Putin đang cho thấy một vai trò đáng kể là một nhà hòa giải, điều đình xung đột tại Trung Đông.