Mỹ “phản đòn” Tổng thống Putin về cuộc chiến Syria

Cuộc xung đột Syria có vẻ sẽ kéo dài và có thể trở thành một cuộc nội chiến ở quy mô lớn khi  Tổng thống Bashar al-Assad còn nắm quyền, bất chấp những nỗ lực của Nga nói rằng cuộc xung đột này đang hạ nhiệt, theo các quan chức Nhà Trắng,

Tuyên bố chiến thắng của các bên ủng hộ ông Assad là còn quá sớm, ba quan chức Nhà Trắng cho biết trong một cuộc họp báo với các phóng viên ngày 4/12. Các quan chức này chia sẻ đánh giá của nội bộ chính quyền Mỹ về cuộc xung đột Syria với điều kiện giấu tên.

Quân đội Syria gần như không thể khôi phục lại quyền lực trên lãnh thổ mà họ đã tái chiếm lại được, ngay cả với sự hỗ trợ của quân đội Nga và Iran, trong khi các đồng minh của ông Assad cũng không thể hỗ trợ khôi phục lại đất nước, các quan chức Mỹ nhận định.

Cuộc xung đột gần 7 năm qua tại Syria, giết chết ít nhất 400.000 người và khiến hàng triệu người phải đi tị nạn, đã bước vào một giai đoạn mới. Các hoạt động ngoại giao đang bước vào vị trí trung tâm sau những diễn biến lắng dịu hơn trên chiến trường khi nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) đã bị đánh bật ra khỏi các thành trì chính tại khu vực. Hai liên minh đối thủ tại khu vực – đều tham chiến chống IS là lực lượng giữa ông Assad với Nga và Iran cùng liên minh quốc tế do Mỹ đứng đầu - giờ đây đang tranh cãi về việc định hình tiến trình chính trị thời hậu chiến.

Đón tiếp các lãnh đạo của Iran và Thổ Nhĩ Kỳ tại khu nghỉ mát Sochi ở Biển Đen hồi tháng trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố đang có một "cơ hội thực sự" để chấm dứt chiến tranh, nói rằng "các chiến binh ở Syria đã bị một đòn giáng quyết định." Sự hỗ trợ của Nga tại chiến trường Syria hai năm trước đã xoay chuyển thế trận, giành lại ưu thế cho ông Assad.

Ông Putin đã lên kế hoạch kêu gọi sự tham gia của tất cả các phe phái Syria tới tham gia một Đại hội ở Sochi vào đầu năm tới. Trong khi đó, tiến trình đàm phán do Liên Hiệp Quốc bảo trợ tại Geneva, đã diễn ra từ những năm đầu của cuộc nội chiến và mới chỉ đạt được ít kết quả, đã được nối lại hồi tuần trước.

Không có tiền

Theo lập trường của các quan chức Mỹ, chỉ có tiến trình hòa đàm Geneva về Syria mới có thể định hình được sự ổn định. Phía Mỹ cũng cho rằng tiến trình riêng biệt do Nga dẫn đầu không có hiệu quả và hiện nay trông giống như một sự sắp xếp để ông Assad nhanh chóng lấy lại quyền hành và tìm sự hỗ trợ từ các bên khác để lập kế hoạch tái thiết Syria.

Theo Nhà Trắng, sai lầm của cách tiếp cận trên là ông Assad không có đủ phương tiện để kiểm soát lãnh thổ họ mới giành lại được, trong khi các đồng minh chính của ông chưa thể có được một dự luật tái thiết có thể lên tới vài trăm tỉ đô la. Syria dưới thời ông Assad đã bị tách rời khỏi nền kinh tế thế giới và bị Liên hợp quốc LHQ, Mỹ và Liên minh châu Âu EU áp dụng các biện pháp trừng phạt. Hoa Kỳ và các đồng minh của EU đã nhất trí rằng không nên có bất kỳ khoản tài trợ quốc tế nào cho việc xây dựng lại khu vực nằm dưới sự kiểm soát của ông Assad, các quan chức cho biết.

Xung đột Syria gần 7 năm qua vẫn diễn biến hết sức phức tạp.

Câu hỏi về tương lai chính trị của Tổng thống Syria Assad đã phủ bóng các cuộc đàm phán Syria, và đã gây nên mâu thuẫn mới nhất trong vòng đàm phán gần đây tại Geneva. Mỹ và các đối tác châu Âu và Ả Rập nhiều năm qua đã kiên trì quan điểm về sự ra đi của ông Assad. Tuy nhiên, khi sự hỗ trợ của Nga đã xoay chuyển thế trận trên chiến trường có lợi cho chính quyền Syria, thì liên minh ủng hộ “Assad ra đi” cũng đã bị bỏ lại và không còn bất cứ phương thức nào để hiện thực hóa lập trường trên.

“Chảo lửa” Israel – Iran?

Lực lượng đang kiểm soát khu vực lãnh thổ lớn nhất tại Syria, bên cạnh chính phủ của ông Assad, là liên minh người Kurd được Mỹ hỗ trợ. Khi cuộc chiến chống IS đang sắp kết thúc, một phần lực lượng Mỹ sẽ vẫn ở lại khu vực này để hỗ trợ người Kurd củng cố lợi ích của họ.

Lực lượng này cũng hỗ trợ nhằm đẩy lùi ảnh hưởng của Iran. Các quan chức Hoa Kỳ nói rằng một ưu tiên của họ là ngăn chặn  Iran và lực lượng thân cận tăng cường ảnh hưởng tại Syria và đe dọa các đồng minh Mỹ. Tuy nhiên, những nguồn tin này không đi sâu vào chi tiết về việc động thái trên có thể diễn ra như thế nào.

Một trong những đồng minh hàng đầu sẽ cùng Mỹ ngăn chặn Iran là Israel - đã tuyên bố sẵn sàng thực hiện hành động quân sự của riêng mình nhằm chống lại sức mạnh ngày càng gia tăng của Iran ở nước láng giềng Syria. Tuần trước, Israel đã tiến hành một cuộc không kích vào một căn cứ quân sự gần Damascus – nơi có lực lượng quân sự của Iran, các phương tiện truyền thông Ả rập cho hay.

Iran đang nổi lên sau những năm hỗn loạn ở Trung Đông như một trong những bên chiến thắng lớn, đặc biệt ở Iraq và Syria, theo các quan chức Israel. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gần đây đã gửi một thông điệp tới nhà lãnh đạo Syria, đe dọa sẽ tấn công nước này nếu cho phép Iran thiết lập các căn cứ quân sự ở đây –một dấu hiệu cho thấy Israel chuẩn bị chấm dứt lập trường trung lập về cuộc chiến nhiều năm qua tại Syria.

(Theo Bloomberg)