Syria: Diễn biến bất ngờ từ nỗ lực “không hẹn mà gặp” của Nga và LHQ

Quân đội Syria cho biết, lực lượng này sẽ dừng các chiến dịch quân sự tại thành phố miền Nam Deraa trong vòng 48 giờ đồng hồ kể từ thứ Bảy (17/6). Động thái này là kết quả của hai nỗ lực mặc dù tách biệt nhưng lại chung một mục tiêu, là tổ chức các cuộc đối thoại hoà bình liên quan đến cuộc xung đột Syria, vào tháng sau.

Theo người đứng đầu Quân đội Chính phủ, lệnh ngừng bắn bắt đầu vào giữa trưa (giờ địa phương), được thực hiện nhằm ủng hộ cho “các nỗ lực hoà giải”. Tuyên bố này được đưa ra cùng ngày với phát biểu của Liên Hợp Quốc (LHQ) về việc bắt đầu một vòng đàm phán mới cho tiến trình hoà bình Syria vào 10/7 tại Geneva. Trong khi đó, Moscow cũng cho biết, các cuộc thương lượng tại thủ đô Astana sẽ được tiếp tục vào ngày 4-5/7 tới đây. 

Khung cảnh hoang tàn, đổ nát do chiến tranh tại thành phố Deraa (ảnh: Reuters)

Kể từ khi quá trình đàm phán hoà bình được khôi phục lại từ năm ngoái, nhiều vòng thương lượng do LHQ khởi xướng, đã được tổ chức tại Geneva giữa các đại diện của lực lượng nổi dậy Syria và chính phủ của Thủ tướng Bashar al-Assad, nhưng những kết quả thu được lại không quá khả quan.

Các hoạt động đàm phán khác do Nga – một đồng minh của Chính phủ Syria – kêu gọi, cũng đã diễn ra tại thủ đô Astana của Kazhkhstan từ tháng Một.

Trong một thông cáo phát đi từ LHQ, người hoà giải đặc biệt của LHQ về Syria Staffan de Mistura cho biết, ông mong muốn thu xếp vòng thương lượng thứ bảy tại Geneva vào tháng 7, và các vòng tiếp theo vào tháng 8 và tháng 9.

Mỹ hoan nghênh lệnh ngừng bắn và kêu gọi chính phủ Syria thực hiện nghiêm túc các cam kết của mình. “Chúng tôi sẽ đánh giá sáng kiến này dựa trên kết quả chứ không phải là lời nói,” phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nói. Mỹ cũng mong muốn các nhóm đối lập ngừng các cuộc tấn công để tạo điều kiện cho hoạt động viện trợ nhân đạo.

Đình chiến trong thù hận

Kéo dài trong hơn 6 năm, cuộc xung đột Syria đã lấy đi hàng trăm nghìn mạng người và khiến hơn 11 triệu người khác phải từ bỏ quê hương.

Hồi tháng Năm, một thoả thuận thiết lập bốn vùng “giảm leo thang” đã được ký kết tại Astana sau các nỗ lực của Iran, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Kể từ đó, tình trạng bạo lực tại các khu vực trong thoả thuận đã giảm không ít. Tuy nhiên, xung đột vẫn tiếp tục nổ ra trên các mặt trận chính, bao gồm cả thành phố Deraa.

Quân đội Syria và các lực lượng vũ trang được Iran hậu thuẫn đã đẩy mạnh tấn công vào một khu vực do lực lượng nổi dậy chiếm đóng tại Deraa trong những tuần gần đây, nhằm chuẩn bị cho một chiến dịch quy mô lớn giành lại quyền kiểm soát hoàn toàn thành phố.

Ông De Mistura cho biết, vòng đàm phán mới sẽ phụ thuộc vào những cải thiện có được từ việc thành lập bốn vùng “giảm leo thang”.

Mỹ và Nga cũng đã tổ chức các cuộc đối thoại tại Jordan về việc hình thành một khu vực “giảm leo thang” khác ở tây nam Syria, trong đó sẽ bao gồm cả tỉnh Deraa thuộc vùng biên giới với Jorrdan và Quneitra giáp ranh với Cao nguyên Golan thuộc quyền kiểm soát của Israel.

Hôm thứ Bảy, kênh thông tin chính thức của Jordan dẫn lời phát ngôn viên Chính phủ nước này Mohammed al-Momani bày tỏ hy vọng, tất cả các bên liên quan sẽ tuân thủ lệnh ngừng bắn – một điều kiện quan trọng cho các nỗ lực viện trợ nhân đạo. Ông Momani cũng kêu gọi các bên cùng tham gia tiến trình hoà bình Geneva.

Một binh lính thuộc lực lượng nổi dậy tại Deraa (ảnh: Reuters)

Một nhà quan sát nhận định, 7 giờ sau khi lệnh ngừng bắn được bắt đầu hôm thứ Bảy, mức độ bạo lực tại Deraa đã giảm; tuy nhiên, vẫn có một số vụ nổ bom được ghi nhận trong vòng một vài giờ đầu.

Một chỉ huy của quân nổi dậy tại Deraa nói với hãng tin Reuters, thái độ thù địch giữa các bên vẫn chưa chấm dứt.  “Chúng tôi vẫn chưa nghe nói gì về những cuộc đàm phán như vậy, và chính quyền vẫn đang tấn công chúng tôi mạnh mẽ như cũ,” người này cho biết vào lúc 3.30 chiều (giờ địa phương).

Tổ chức Quan sát Syria cho Nhân quyền nhận xét, sau 7 giờ tối, tình hình trở nên “yên ắng một cách thận trọng”.

“Có sự vi phạm và chúng tôi không tin rằng chính phủ sẽ làm đúng với lệnh ngừng bắn,” Issam al Rayes, phát ngôn viên của nhóm nổi dậy Mặt trận phía Nam khẳng định. “Lực lượng chính phủ dừng các hoạt động quân sự sau những thiệt hại nặng nề về cả người và thiết bị kể từ khi họ bắt đầu khởi xướng chiến dịch một tháng trước…, sau một loạt những nỗ lực tiến công mà vẫn bị thất bại.”

(Theo Reuters)