Tăng cường ép Mỹ rời Syria, Moscow "trông cậy" loạt siêu vũ khí mới

Theo Newsweek, Nga được cho là đang thách thức sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Syria thông qua việc thử nghiệm những vũ khí mới. Mục tiêu chính là thúc đẩy quốc phòng và tăng cường quân lính tại những địa điểm gần với nơi mà Lầu Năm góc đang hoạt động.

Một binh lính Mỹ tại căn cứ Al-Tanf, Syria (ảnh: getty)

Trở lại sau chuyến công du tới Syria, hôm thứ Hai (17/12), Thứ trưởng Quốc phòng Nga Yury Borisov đã chia sẻ với truyền thông nước này về một số hệ thống vũ khí mới, từng xuất hiện trong cuộc chiến tranh tại quốc gia Trung Đông. Các vũ khí này bao gồm hai hệ thống tên lửa đạn đạo trên mặt đất là Pantsir S1 và Iskander-M, máy bay ném bom siêu thanh chiến lược Tupolev Tu-160, máy bay ném bom siêu thanh Tu-22M3, máy bay ném bomTu-95, cũng như máy bay chiến đấu Mikoyan MiG-29K và trực thăng Ka-52K Katran…

Tờ Moscow Times dẫn lời ông Borisov đặc biệt khen ngợi hai mẫu phi cơ chiến đấu Sukhoi Su-35 và Su-30SM là đã vượt qua kỳ vọng. Thứ trưởng Nga cũng ca ngợi việc Moscow triển khai hệ thống tên lửa đất đối không đã cải tiến S-300 đến Syria vào tháng Mười vừa qua. Ông tiết lộ, kể từ thời điểm đó tới nay, số lượng các vụ không kích của lực lượng liên minh do Mỹ lãnh đạo tại đông bắc Syria "đã giảm đáng kể".

Nga quyết định đưa S-300 tới Syria sau vụ đụng độ trên không giữa Israel và Syria hồi tháng Chín. Đòn đáp trả của hệ thống phòng không Syria đã tình cờ bắn rơi một máy bay giám sát Ilyushin Il-20 của Nga, khiến toàn bộ 15 người có mặt trên máy bay lúc đó bị thiệt mạng. Cả Moscow và Damascus đều thống nhất, Israel phải chịu trách nhiệm.

Newsweek đưa tin, gần đây đã có một số dấu hiệu cho thấy Nga và Syria đang tăng tốc thách thức liên minh do Mỹ dẫn đầu.

Mỹ, Israel, cùng với Thổ Nhĩ Kỳ, Arab Saudi và Qatar ủng hộ cho cuộc nổi dậy năm 2011 của lực lượng đối lập nhằm lật đổ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Từ một cuộc nội chiến, chiến sự Syria đã "biến tướng" thành một cuộc nổi loạn do các tay súng Hồi giáo cực đoan cầm đầu. Mỹ thành lập một liên minh và bắt đầu đánh bom nhóm khủng bố IS – vốn bắt đầu chiếm ưu thế tại cả Iraq và Syria trong năm 2014.

Một lính Nga đang gác tại khu thành cổ Aleppo hôm 16/8 (ảnh: getty)

Một năm sau đó, Nga bắt đầu can thiệp chính thức vào cuộc chiến Syria thông qua những hỗ trợ cho quân đội Syria và một số lực lượng thân chính phủ khác, trong đó bao gồm cả các nhóm người Hồi giáo dòng Shiite được Iran "chống lưng". Liên minh do Mỹ dẫn đầu "bắt tay" chủ yếu với lực lượng người Kurd có tên là Liên minh Dân chủ Syria. Hai bên đều tiến hành các chiến dịch tấn công riêng rẽ từng bước đánh bại và đẩy lùi IS khỏi Syria; nhưng cùng lúc những xung đột chính trị lại đe dọa châm ngòi cho một cuộc xung đột mới.

Trong khi Mỹ được đánh giá hầu như đã từ bỏ mục đích ban đầu là hỗ trợ cho lực lượng đối lập, để đổi lấy một Lực lượng Dân chủ Syria "trung lập" hơn, Lầu Năm Góc lại vẫn duy trì mối quan hệ thân cận với một nhóm nổi dậy có tên là Maghawir al-Thawra - hiện đang đóng quân tại khu vực giảm leo thang do Mỹ kiểm soát, Al-Tanf, ở miền nam Syria. Iran, Nga và Syria nhiều lần yêu cầu Washington chấm dứt hiện diện quân sự tại đây với cáo buộc, ngay từ đầu sự có mặt của Mỹ đã là trái với luật pháp bởi vì nó không có sự liên hệ với chính quyền Tổng thống Assad.

Căn cứ Al-Tanf đang ngày càng gây nhiều tranh cãi, do khu vực an ninh do Mỹ kiểm soát bao gồm cả trại tị nạn Rukban có tình trạng trẻ em chết vì suy dinh dưỡng. Trại Rukban nằm ở khu vực sa mạc khắc nghiệt nhất gần biên giới với Jordan. Amman đã đóng cửa biên giới này do sợ IS thâm nhập và hiện cả Mỹ và Nga đều chỉ trích lẫn nhau vì tình hình rối loạn nơi đây.

Đầu tháng này, các nguồn tin cả chính thức và thân đối lập tại Syria đều cáo buộc Mỹ nhắm vào các vị trí quân sự gần Al-Sukhna từ Al-Tanf. Liên minh bào chữa rằng họ đã tấn công vào một khu vực có IS. Nhiều ngày sau đó, người đứng đầu quân đội Nga Tướng Valery Gerasimov cho biết, ông đã đề nghị liên minh do Mỹ dẫn đầu, được cùng kiểm soát căn cứ Al-Tanf. Tuy nhiên, yêu cầu của ông Gerasimov đã bị "làm ngơ". Cuối tuần qua, người ta tiếp tục ghi nhận một loạt các vụ đụng độ mới giữa lực lượng nổi dậy do Mỹ "chống lưng" và các nhóm thân chính phủ trong khu vực này.

Trong khi căng thẳng vẫn leo thang, cũng trong ngày 17/12, nhà phân tích quân sự người Nga Shamil Gareyev nói với tờ Nezavisimaya Gazeta: "Quân đội Nga tại Syria là phù hợp với luật pháp, còn quân đội của Lầu Năm góc thì không. Các lực lượng Nga và Syria đang tập trung gần Al-Tanf nhằm đảm bảo ổn định, tiêu diệt nhóm khủng bố IS và giúp đỡ người tị nạn ở trại Rukban. Chắc chắn, những bước này sẽ nhằm vào việc ép binh lính Mỹ rời khỏi lãnh thổ Syria bằng các biện pháp phi quân sự".

Năm ngoái, Tư lệnh các Lực lượng đặc biệt Mỹ Raymond Thomas từng cảnh báo, nếu Nga chính thức đặt câu hỏi về sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Syria vượt ra ngoài khuôn khổ cuộc chiến chống IS, "chúng ta có thể muốn ở lại và không có khả năng làm thế", ông Thomas nói. Một mặt, Mỹ tuyên bố sứ mệnh chính thức tại Syria chỉ là đánh bại IS, mặt khác, Washington lại thầm lặng mở rộng mục tiêu, bao gồm cả tìm cách đẩy lùi các lực lượng thân Iran và đạt được một tiến trình chính trị "hạ bệ" quyền lực của Tổng thống Assad.