“Tránh nặng tìm nhẹ”: Israel gặp Mỹ bàn cách “ghìm cương” Nga, Iran

Trước thềm cuộc gặp gỡ đầu tiên kể từ khi ông Donald Trump chính thức trở thành Tổng thống, sự tương đồng giữa Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và ông chủ mới của Nhà Trắng đang trở thành một trong những chủ đề nóng nhất của chính trường thế giới. “Muốn biết nước Mỹ dưới thời Trump và [Steve] Bannon sẽ như thế nào sau nhiều năm nữa? Hãy nhìn vào Israel” – và còn những câu hỏi tương tự - đang tràn ngập các mặt báo trong những ngày này.

Hai lãnh đạo đều đang đối mặt với sandal 

 Cả hai nhà lãnh đạo đều đang phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng khiến chính phủ của họ rơi vào tình trạng mất ổn định. Cố vấn an ninh quốc gia của Mỹ, ông Michael Flynn vừa từ chức vào hôm thứ Hai (13/2) – chỉ 24 ngày sau khi chính thức đảm nhận vị trí. Netanyahu đang đứng trước một vụ điều tra tham nhũng nghiêm trọng, có thể dẫn đến việc ông bị cảnh sát thẩm vấn, và tất nhiên khả năng tương lai chính trị của ngài Thủ tướng đang bị đe dọa nghiêm trọng. Rất nhiều người tại Israel tin rằng, đối với ông Netanyahu - hay còn được gọi lén sau lưng bằng biệt danh “nhà ảo thuật”, do những cú “vượt khó” vào phút chót – mọi việc lần này sẽ thực sự kết thúc.

Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Israel sẽ có cuộc gặp đầu tiên kể từ khi ông Trump nhậm chức

Theo Noga Tarnopolsky, một nhà báo quốc tế kỳ cựu từng theo dõi sát sao cuộc xung đột Israel – Palestine và mối quan hệ Israel – Mỹ, lợi ích duy nhất kết nối Netanyahu và Trump trong cuộc gặp gỡ chính thức vào ngày hôm nay (15/2), chính là việc chứng minh mối căng thẳng kéo dài 8 năm trong mối quan hệ giữa hai quốc gia dưới thời Tổng thống Obama đã kết thúc. Tarnopolsky nhận định, Thủ tướng Netanyahu dường như không nắm được rõ mình mong muốn gì từ chuyến đi này. Trước thời điểm khởi hành, ngài Thủ tướng cho biết, ông sẽ “dẫn dắt và điều chỉnh” mối quan hệ trọng yếu Israel – Mỹ, và ông cùng Tổng thống Trump sẽ có cuộc gặp mặt thẳng thắn, thảo luận không chỉ về những mối hiểm họa đang diễn ra trong khu vực, mà còn về cả những cơ hội mới.

Vấn đề gì sẽ đượ nhắc đến trong cuộc gặp gỡ? 

Cả ông Trump và ông Netanyahu đều mong muốn một cuộc gặp thượng đỉnh thành công. Netanyahu có lẽ sẽ không gây sức ép lên Tổng thống Mỹ, đòi ông thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử về “đảo ngược” hiệp định hạt nhân Iran ; hay dự định chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv về Jerusalem. Việc Israel mở rộng các khu định cử tại bờ Tây – từng bị chính quyền Obama phản đối và tạo nên những căng thẳng trong quan hệ giữa Israel và Mỹ - được đánh giá, cũng sẽ không trở thành một vấn đề quan trọng trong cuộc gặp mặt giữa hai nguyên thủ.  

Thay vào đó, ngài Thủ tướng Israel có thể sẽ nhắc tới một chủ đề “dễ thở” hơn mà cả hai quốc gia có thể tìm được sự đồng thuận, và sử dụng nó để cải thiện mối quan hệ ngoại giao hai bên: Iran  trở thành một  mối đe dọa trong khu vực.  

Iran và Trump sẽ được nhắc đến trong cuộc gặp Mỹ - Israel

Mối quan hệ đang gây nhiều “đồn đoán” của ông Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đem đến cho Thủ tướng  Netanyahu cơ hội đề cập đến vấn đề biên giới phía bắc của Israel tại Washington. Trong khi IS đang dần bị đẩy lùi bởi những đợt tấn công của quân đồng minh, quân đội nghèo nàn của Syria không đủ sức giữ vững vị trí của mình dọc theo biên giới với Israel. Kết quả là lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo của Iran đã tận dụng và đang từng bước tiến gần hơn đến với các khu vực dân cư tại Israel.

Ông Netanyahu chắc chắn mong muốn có được sự đảm bảo rằng, Mỹ sẽ có những hành động nhằm kiềm chế Nga và “đồng minh” Iran về vấn đề biên giới khu vực cao nguyên Golan; thậm chí là viễn cảnh về những lệnh trừng phạt mới dành cho Iran.

Điều này một mặt có thể giúp Tổng thống Trump chứng minh rằng, ông không nhường nhịn Putin, mặt khác, lại cho thấy những lời tuyên bố cứng rắn của ông về cuộc chiến chống lại các chế độ Hồi giáo không chỉ là những lời nói suông.

Tình yêu lâu dài là điều khó xảy ra

Đối với Thủ tướng Israel, sau những giây phút “tay bắt mặt mừng” tại Washington, ông sẽ trở về và đối mặt với một tình thế bất ổn tại quê nhà. Sau nhiều tháng ca ngợi chính quyền mới của nước Mỹ, Netanyahu và chính phủ của mình rốt cuộc cũng cảm thấy lo lắng, trước một loạt những rối loạn mà người đồng minh Trump đang phải đối mặt.

Trước chuyến bay của ông Netanyahu tới Washington, tờ Bưu điện Jerusalem đã đặt tựa đề cho một bài viết của mình” “Netanyahu sẽ gặp Trump nào vào Thứ Tư?”. Cũng như  Bưu điện Jerusalem, tờ Haaretz đưa ra cảnh báo rằng ngài Tổng thống “khó đoán trước” Trump đang giữ  hầu hết các con bài. “Tổng thống Mỹ có thể hậu thuẫn ông Netanyahu, hoặc đánh gục [ông ấy],” Tổng biên tập Aluf Benn của Haaretz viết, “Trong cả hai trường hợp, kể từ bây giờ, ngài Thủ tướng sẽ được đánh giá bởi thái độ ngoan ngoãn và khả năng lấy lòng ông Trump.”

Ông Netanyahu có thể tiếp tục duy trì quan hệ đồng minh Mỹ - Israel?

Nếu cả Tổng thống Trump và Thủ tướng Netanyahu đều “sống sót” sau những vụ scandal của mình, ít nhất sẽ có một câu hỏi cần được trả lời: hai nhà lãnh đạo này sẽ làm gì cùng nhau? Đối với Netanyahu, tình trạng cân bằng đã có thể coi là một chiến thắng. Ngài Thủ tướng sẽ duy trì được quyền lực, những đụng độ giữa Israel và Palestine vẫn sẽ xảy ra và khu định cư tại bờ Tây tiếp tục được xây dựng...

Nhưng ông Trump có thể sẽ không chấp nhận điều này. Chỉ ba ngày sau khi nhậm chức, ngài Tổng thống từng nói với tờ Wall Street Journal rằng hòa bình giữa Israel và Palestine sẽ là “thỏa thuận quan trọng nhất”. Gọi cuộc xung đột Israel – Palestine là “một cuộc chiến không bao giờ kết thúc”, ông Trump bày tỏ “tôi sẽ hoàn thành một thỏa thuận tưởng như không thể thực hiện được; và [tôi muốn] làm điều đó có lợi ích của nhân loại.”

Chính vì vậy, theo nhà báo Tarnopolsky, cho dù cuộc gặp gỡ diễn ra ngay sau Lễ tình nhân, một mối thân tình lâu dài giữa Trump và Netanyahu là điều không mấy ai tin tưởng.

(Theo Reuters)