Ẩn tình của một gián điệp Triều Tiên tại Australia: từ "cây thông nhỏ" biến thành tên lửa

Chỉ với đường truyền Internet, máy vi tính cá nhân và điện thoại, Chan Han-choi – một người lau dọn hơn 60 tuổi ít nói, lại được cho là đóng vai trò quan trọng trong các âm mưu nhằm giúp Triều Tiên bán các bộ phận tên lửa và than đá trên thị trường chợ đen.

Theo cảnh sát Australia, bên trong căn hộ thuê lại ở một vùng ngoại ô Sydney, Chan Han-choi sử dụng mật mã khi đàm phán với những nhóm người đại diện cho chính quyền Bình Nhưỡng. Một số thuật ngữ sinh học từng xuất hiện trong các cuộc hội thoại như "cây thông nhỏ" – để miêu tả tên lửa, hay "nhà trẻ" – là ám chỉ cơ sở sản xuất vũ khí.

Là một công dân Australia sinh ra tại Hàn Quốc, ông Chan bị cáo buộc là một điệp viên kinh tế cho Triều Tiên ít nhất là từ tháng 7/2013 và từng môi giới các vụ buôn bán cho Bình Nhưỡng từ năm 2008 trước khi các lệnh trừng phạt quốc tế bị áp dụng. Ngày 5/12 vừa qua, người này đã xuất hiện trong một phiên tòa tại Sydney.

Trước đó, ông Chan đã trải qua gần 2 năm trong một nhà tù "khét tiếng' của Australia. Ông bị xếp vào danh sách tù nhân liên quan tới Lợi ích An ninh Quốc gia. Đây là danh mục áp dụng cho những cá nhân/tổ chức bị coi là có hành vi đe dọa nghiêm trọng tới hòa bình hoặc xúi giục người khác làm vậy.

Tuy nhiên, các luật sư bào chữa của Chan Han-choi cho rằng, ông không phải là một nguy cơ cho cộng đồng mà ngược lại, còn rất trung thành với xã hội Australia. Theo họ, quyền giữ bí mật thông tin giữa luật sư và khách hàng của ông Chan đã bị vi phạm do các cuộc điện thoại của ông bắt buộc phải bằng tiếng Anh trong khi ông không thực sự nói tốt ngôn ngữ này và những người canh gác nhà tù thường xuyên giám sát các cuộc điện thoại. Ông Chan cũng nghi ngờ chính quyền đã nghe lén các cuộc viếng thăm của ông tại nhà tù.

Chan Han-choi bị bắt vào cuối năm 2017 và phải đối mặt với 8 tội danh bao gồm cung cấp dịch vụ cho một chương trình vũ khí giết người hàng loạt.

Cảnh sát cho hay, ông Chan khai với các nhà điều tra rằng, ông tiến hành các quan hệ kinh doanh với Triều Tiên thông qua bên trung gian ở Trung Quốc. Ông nhận thức được các lệnh trừng phạt đang áp dụng cho Triều Tiên và chưa hề có bất kỳ hành động nào vi phạm các lệnh trừng phạt đó.

Tờ Wall Street Journal nhận định, vụ việc của ông Chan đã trở thành một trường hợp gây nhiều tranh cãi. Một nhóm các nhà hoạt động chính trị cho rằng ông bị bắt giữ một cách thiếu công bằng. Vào cuối tháng 11, họ thậm chí còn tổ chức biểu tình yêu cầu thả tự do cho ông.

Nhiều chuyên gia an ninh lo ngại, những người Triều Tiên sống tại nước ngoài có thể sử dụng các mối liên lạc và kỹ năng ngôn ngữ để giúp Bình Nhưỡng "lách" trừng phạt.

Trong khi các nhà ngoại giao Triều Tiên gặp nhiều hạn chế ở nước ngoài, những người đồng tình với Triều Tiên ở các quốc gia khác, đặc biệt là các nước phương Tây, có thể tự do đi lại, mở tài khoản và tiến hành các hoạt động kinh doanh nhằm hỗ trợ cho Bình Nhưỡng.

Một trong những hợp đồng mà ông Chan bị cáo buộc tham gia vào năm 2008 là việc bán hơn 11.000 tấn than an-tra-xít của Triều Tiên cho một công ty tại Hàn Quốc với lợi nhuận được chuyển tới một ngân hàng Nga. Đây cũng chính là ngân hàng đã gửi khoản đặt cọc trị giá 400.000 USD vào một tài khoản có tên của ông Chan tại Bình Nhưỡng. Ông Chan không bị truy tố vì giao dịch trên do nó xảy ra trước khi các lệnh trừng phạt được áp dụng ch cho Triều Tiên. Tuy nhiên, theo các công tố viên, nó là nền tảng thể hiện lịch sử giao dịch lâu dài cũng như khả năng tiến hành các hợp đồng lớn của ông Chan với Triều Tiên.

Cảnh sát cũng hé lộ, ông Chan đã thành lập một loạt các công ty, thường xuyên tới các quốc gia có trao đổi thương mại với Bình Nhưỡng như Syria, Nga và Sudan. Ngoài ra, từ năm 2007 – 2011, ông từng tới Triều Tiên 9 lần.

Năm 2017, Mỹ và Liên Hợp Quốc đã thắt chặt các lệnh trừng phạt nhằm hạn chế Triều Tiên bán than ra nước ngoài nhưng ông Chan vẫn không ngừng tìm cách "lách luật". Trong một hợp đồng với một người mua không tiết lộ danh tính tại Indonesia, ông đã thảo luận về các biện pháp để "hô biến" than Triều Tiên thành than có nguồn gốc từ Nga hoặc Trung Quốc. Do bên mua tỏ ra ngần ngại về lệnh trừng phạt, hợp đồng đã không thể tiến hành. Vài tháng trước khi bị bắt giữ, cảnh sát nói, ông Chan còn bị cáo buộc đang tiến hành môi giới bán tên lửa và các công nghệ liên quan từ Triều Tiên cho một số thực thể ẩn danh mà đại diện là một doanh nhân tại Đài Loan. Ông Chan khai với cảnh sát, doanh nhân này chỉ yêu cầu ông hỗ trợ việc mua công nghệ con quay hồi chuyển phục vụ cho di chuyển hàng hải. Ông cũng nói với những người ủng hộ rằng, mình bị giới chức Hàn Quốc "bán đứng" sau khi cố gắng môi giới một hợp đồng than đá với một công ty tại đây.