(Tổ Quốc) - Sau những chiến thắng của Đội tuyển Việt Nam tại giải đấu AFF Cup 2018, chắc chắn sẽ có rất nhiều người rơi vào tình trạng mất tiếng, khàn tiếng. Vậy phải làm gì khi bị khàn tiếng do hò hét quá nhiều?
Khàn tiếng là gì?
Khàn tiếng là một tình huống cấp tính của tắc nghẽn thanh quản, gây nguy hiểm tức thời đòi hỏi phải giải quyết cấp cứu như sốc phản vệ, bỏng đường hô hấp, dị vật, bệnh bạch hầu thanh quản... nhưng phần lớn đa số lành tính có thể can thiệp sớm mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng là dấu hiệu đe dọa tiềm ẩn của chứng bệnh ung thư.
Sau mỗi chiến thắng của Đội tuyển Việt Nam, người hâm mộ lại đổ ra đường hò hét ăn mừng. Ảnh minh họa
Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác cũng gây nên bệnh:
1. Nguyên nhân tiên phát
- Viêm thanh quản cấp tính: viêm thanh quản do virút, viêm thanh quản do vi khuẩn, viêm nắp thanh quản cấp tính, viêm phế quản do vi khuẩn.
- Viêm thanh quản mạn tính: khói thuốc lá tiếp xúc kích thích và gây viêm thanh quản phù nề dây thanh âm. Hét to, nói to nhiều, liên tục (nguyên nhân phổ biến nhất); trào ngược dạ dày (trào ngược viêm thanh quản)...
- U hạt chấn thương (Traumatic Granuloma) do từ đặt nội khí quản.
2. Nguyên nhân thứ phát
Do suy giáp, nhược cơ, liệt hành tủy, các bệnh hệ thống khác: viêm khớp dạng thấp, gout, lupus đỏ hệ thống, chấn thương (ví dụ như đặt nội khí quản).
3. Nguyên nhân gây tổn thương thần kinh thanh quản
Phẫu thuật (tuyến giáp, cổ, ngực); các bệnh ác tính: ung thư tuyến giáp, ung thư thực quản, ung thư phổi; bệnh lý thần kinh: bệnh thần kinh đái tháo đường, bệnh lý thần kinh do virút.
4. Nguyên nhân gây khàn giọng chức năng (không có nguyên nhân gây tổn thương thực thể)
Chứng khó phát âm do co thắt, chứng tắt tiếng (hoàn toàn không có tiếng nói)...
Điều trị khàn tiếng như thế nào?
Việc điều trị sẽ dựa vào những nguyên nhân gây bệnh. Bạn cũng nên lưu ý: bất kỳ bệnh nhân bị khàn giọng kéo dài trên 3 tuần không rõ nguyên nhân cần khám và xét nghiệm để loại trừ bệnh ác tính.
1. Chữa trị không phẫu thuật
- Giữ gìn giọng nói
Hạn chế nói được sử dụng cho viêm thanh quản cấp tính, nói chung là các trình trạng khác gây sưng, phù nề cấp tính thanh quản. Trong giai đoạn nghỉ ngơi, bạn nên hạn chế các hành vi lạm dụng giọng nói, hát để ngăn chặn thiệt hại thêm dây thanh âm, thời gian khoảng từ một tuần đến vài tuần tùy thuộc vào từng bệnh lý và cân bằng vấn đề khác, như bạn cần phải sử dụng tiếng nói tại nơi làm việc.
- Điều trị bằng thuốc men
Gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm corticoid, thuốc tiêu nhầy, thuốc chống trào ngược, và các thuốc chống viêm non- steroid.
- Luyện âm
Bác sĩ sẽ hướng dẫn các kỹ thuật để giảm thiểu các hành vi có hại và những cách thức để đạt được hiệu quả phát âm tốt. Bao gồm: kỹ thuật vệ sinh thanh âm, thư giãn và hít thở, các bài tập luyện âm (gồm các bài tập để tăng cường các dây thanh âm, giúp thư giãn và tập thở và các bài tập nhằm cải thiện). Luyện âm có thể hỗ trợ điều trị có hiệu quả cho cả hai tình huống do tổn thương thực thể (như nốt sần và polyp) và do nguyên nhân không có tổn thương thực thể (như khàn tiếng do căng cơ).
2. Chữa trị phẫu thuật
Chuyển đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng: nếu như việc điều trị xem ra không thay đổi và không có cải thiện, để kiểm tra tỉ mỉ giọng nói và làm các đánh giá sâu hơn nhờ những phương tiện chẩn đoán như nội soi...
Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ mà các bác sĩ sẽ có hướng xử lý khác nhau, như: từ tiêm chích thuốc, điều trị bằng laser, mổ nội soi hoặc mổ hở với phạm vi khác nhau.
Với chứng khó phát âm do co thắt (spasmodic dysphonia): điều trị bằng chích botulinum toxin hoặc vào các cơ nhẫn - phễu sau, hoặc vào các cơ nhẫn - giáp.
Thường hay gặp là phẫu thuật những tổn thương như nang dây thanh (thường được chỉ định cắt càng sớm càng tốt), các nốt sần và các polyp nếu có, hiệu quả nhất hiện nay là qua ống nội soi mềm. Ngoài ra, với trường hợp ung thư thanh quản thì tùy thuộc mức độ mà bác sĩ có thể áp dụng phẫu thuật bảo tồn hay cắt một phần thanh quản, hay cắt bỏ thanh quản toàn phần, sau phẫu thuật này người bệnh phải thở qua lỗ mở của khí quản trực tiếp khâu nối ra vùng da ở cổ, đi kèm tia xạ và vô hóa chất.
3. Hướng dẫn chăm sóc tại nhà
Khàn giọng có thể diễn ra trong khoảng thời gian ngắn (cấp tính) hoặc lâu dài (mạn tính).
Thiết lập thời gian nghỉ ngơi có thể cải thiện khàn giọng. Khóc, la hét, và nói quá nhiều hoặc hát to quá có thể làm cho khàn tiếng nặng hơn. Bạn nên kiên nhẫn, bởi vì quá trình chữa bệnh có thể mất vài ngày đến vài tuần.
Không nói chuyện, trừ khi bạn cần thiết phải nói. Tuyệt đối không nên thì thầm. Bởi thì thầm có thể làm căng các dây thanh âm nhiều hơn là nói.
Tránh dùng thuốc chống sung huyết như để thông mũi, vì thuốc thông mũi làm khô dây thanh âm và kéo dài tình trạng khan tiếng.
Nếu bạn hút thuốc, nên giảm bớt hoặc ngừng hút thuốc (thuốc và rượu đều là chất kích thích, rượu còn làm mất nước). Giảm dùng caffeine.
Làm ẩm không khí với bình phun hơi nước hoặc uống nước đầy đủ và có thể dùng tắc chưng đường phèn... giảm phần nào khàn tiếng.
Hy vọng rằng, với những hướng dẫn trên đây, người hâm mộ sẽ thoải mái cổ vũ cho Đội tuyển Việt Nam mà không sợ ảnh hưởng đến giọng nói của mình.
