"Bàn nóng" về hạt nhân LHQ hoãn hai năm liền vì Covid-19

Sau gần hai năm trì hoãn đại dịch, các phái đoàn từ khắp nơi trên thế giới đã được lên lịch có mặt tại trụ sở Liên Hợp Quốc vào thứ Ba tuần tới để xem xét Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) năm 1970, một trụ cột của kiểm soát vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, các nhà tổ chức đang ấn định một lịch trình mới cho hội nghị này. Theo một email hôm thứ Năm từ Văn phòng giải trừ quân bị của Liên Hợp Quốc cho các tổ chức liên quan, thời điểm diễn ra hội nghị có thể là ngày 1/8 năm tới.

Hiệp ước này là thỏa thuận kiểm soát vũ khí hạt nhân được phê chuẩn rộng rãi nhất trên thế giới, với 191 quốc gia tham gia. Các quốc gia không có vũ khí nguyên tử cam kết không mua chúng và cho phép xác minh các chương trình năng lượng hạt nhân của họ không có mục tiêu sản xuất vũ khí. Các quốc gia có vũ khí hạt nhân vào thời điểm ký kết hiệp ước này, là Mỹ, Nga, Anh, Pháp và Trung Quốc - đã đồng ý tiến tới loại bỏ chúng.

Các hội nghị đánh giá lại kết quả và quá trình thực hiện hiệp ước được lên lịch 5 năm một lần để hướng tới đưa ra các cam kết mới, mặc dù những bên tham gia đôi khi không thể thống nhất về bất kỳ tuyên bố hoặc kế hoạch cuối cùng nào. Điều đó đã xảy ra vào cuộc họp gần đây nhất, vào năm 2015.

Cuộc họp được lên lịch vào mùa xuân năm 2020 nhưng đã nhiều lần bị lùi lại vì đại dịch Covid-19.

Khi các ca nhiễm virus corona lại tăng đột biến tại thành phố chủ nhà của Liên Hợp Quốc là New York và ngày càng có nhiều nhân viên nhiễm bệnh hoặc bị cách ly, LHQ thông tin hôm thứ Hai rằng họ không thể tổ chức một cuộc họp lớn vào lúc này. Họ đề nghị chuyển hội nghị sang hình thức trực tuyến hoặc hoãn lại.

Đã có thêm các cuộc tham vấn hôm thứ Năm về thời gian và hình thức của cuộc họp.

Cùng với chính phủ các nước, các nhóm kiểm soát vũ khí cũng rất chờ đợi hội nghị này, vào thời điểm nhiều vấn đề, bao gồm từ thỏa thuận hạt nhân Iran đang gây tranh cãi cho đến công việc hiện đại hóa kho vũ khí của các cường quốc có vũ khí nguyên tử, cần sự thảo luận của toàn cầu.

Daryl Kimball, người đứng đầu Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí có trụ sở tại Washington, cho biết: "Việc trì hoãn thêm Hội nghị Đánh giá NPT là rất đáng tiếc và không nên được coi như một cái cớ để không theo đuổi các hành động cần thiết để kiềm chế cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân toàn cầu hiện đang nóng lên".