Báo quốc tế đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Theo trang Vietnam Briefing, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ V đã bổ sung tổ chức tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đồng thời quy định rõ hơn về Quyền của người tiêu dùng. Hiện Quốc hội đang lấy ý kiến dư luận về dự thảo nghị định cho đến ngày 25/10/2023. Nếu được thông qua, tài liệu này cũng sẽ có hiệu lực vào cùng ngày.

Dự thảo nghị định cung cấp việc làm rõ quan trọng về một số điều khoản được nêu trong LPCR, tiêu chuẩn hóa các thủ tục hành chính và mở rộng trách nhiệm của một số loại hình công ty trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

LPCR sửa đổi đã bổ sung một điều khoản mới cấm tài trợ sản phẩm và dịch vụ thông qua "những người có ảnh hưởng" mà không thông báo rõ ràng cho người tiêu dùng thông qua kênh tài trợ, một loại hành vi đặc biệt phổ biến trên mạng.

Bên cạnh đó, dự thảo nghị định cũng định nghĩa rõ thông tin về người có ảnh hưởng là những người "là chuyên gia, người có uy tín, người được xã hội thừa nhận trong một lĩnh vực, ngành, nghề cụ thể, có khả năng gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng".

Cụ thể là: Người nổi tiếng; Chuyên gia, người có chuyên môn cao, có tầm ảnh hưởng trong một lĩnh vực cụ thể; Người có uy tín theo quy định của pháp luật; Người được xã hội chú ý và có ảnh hưởng trên các phương tiện thông tin đại chúng; Và Các đối tượng khác theo quy định của pháp luật.

Theo LPCR (sửa đổi), "các nền tảng kỹ thuật số lớn", cùng với các doanh nghiệp khác hoạt động trong lĩnh vực kỹ thuật số, phải tuân theo một loạt yêu cầu để đảm bảo đang bảo vệ và duy trì quyền lợi của người tiêu dùng. Chúng bao gồm các yêu cầu ký kết hợp đồng với người tiêu dùng để kết thúc giao dịch kỹ thuật số, hiển thị đầy đủ và minh bạch thông tin về sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ được bán cũng như đảm bảo các kênh mở cho phản hồi của công chúng, cùng nhiều kênh khác.

Tuy nhiên, các nền tảng kỹ thuật số lớn vẫn phải tuân theo các nghĩa vụ tuân thủ bổ sung bao gồm yêu cầu đánh giá định kỳ việc thực hiện các quy định về xử lý tài khoản giả, sử dụng trí tuệ nhân tạo và các giải pháp tự động hóa hoàn toàn hoặc một phần.

Ngoài ra, dự thảo nghị định cũng đề xuất thêm hai trách nhiệm đối với các nền tảng kỹ thuật số lớn. Đầu tiên là các tổ chức thiết lập và vận hành các nền tảng kỹ thuật số lớn cần có bộ phận chuyên trách đánh giá việc tuân thủ các quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Các công ty cũng cần đảm bảo rằng nhân viên được đào tạo và hiểu biết về quyền lợi người tiêu dùng và luật bảo vệ người tiêu dùng của Việt Nam cũng như các quy định liên quan khác.

Thứ hai là yêu cầu phải xây dựng một báo cáo đánh giá tuân thủ, trong đó sẽ tóm tắt các thông tin liên quan đến việc tuân thủ LPCR và các luật liên quan khác. Thông tin cụ thể cần được tiết lộ trong báo cáo này bao gồm thông tin về kiểm duyệt nội dung, sử dụng hệ thống thuật toán và quảng cáo nhắm mục tiêu vào các nhóm người tiêu dùng cụ thể, việc sử dụng hệ thống thuật toán và quảng cáo nhắm mục tiêu đến các nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương và việc thực hiện các quy định về xử lý tài khoản giả, sử dụng trí tuệ nhân tạo và các giải pháp tự động hóa hoàn toàn hoặc một phần trong kỳ báo cáo.

Tiêu chuẩn hóa hợp đồng tiêu dùng

LPCR (sửa đổi) quy định các yêu cầu đối với hợp đồng và thỏa thuận giao dịch chung được ký kết giữa doanh nghiệp hoặc nhà cung cấp dịch vụ và người tiêu dùng. LPCR phác thảo các chi tiết mà hợp đồng phải có, định dạng và các điều khoản bị cấm sử dụng trong hợp đồng.

Dự thảo nghị định quy định một số chi tiết cơ bản về hình thức và áp dụng hợp đồng tiêu dùng, bao gồm xác định ngôn ngữ, phông chữ và bố cục phải sử dụng.

Ngoài ra, dự thảo nghị định còn đưa ra các thủ tục đăng ký và xử lý hợp đồng cung cấp một số loại hàng hóa và dịch vụ, bao gồm các mẫu đơn bắt buộc và cơ quan gia công. LPCR sửa đổi quy định các tổ chức, cá nhân tham gia kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được một lượng lớn người tiêu dùng mua và sử dụng thường xuyên, có tác động trực tiếp và lâu dài đến người tiêu dùng phải đăng ký các hợp đồng pháp lý mà họ tham gia. trước với người tiêu dùng.

Làm rõ trách nhiệm thu hồi sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật

Theo LPCR, lỗi sản phẩm được chia thành hai loại, được định nghĩa là: Sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật nhóm A là sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây tổn hại đến tính mạng, sức khỏe của người tiêu dùng (sản phẩm nhóm A); Và sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật nhóm B là sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây hư hỏng tài sản của người tiêu dùng (sản phẩm nhóm B).

LPCR phác thảo các hành động mà doanh nghiệp phải thực hiện trong trường hợp phát hiện ra lỗi thuộc các loại trên. Chúng bao gồm các yêu cầu về thu hồi sản phẩm.

Dự thảo nghị định cung cấp thêm chi tiết về các yêu cầu này, chẳng hạn như nêu rõ doanh nghiệp phải thông báo công khai cho người tiêu dùng về việc thu hồi trong vòng 5 ngày kể từ ngày phát hiện lỗi đối với sản phẩm.

Bên cạnh đó, dự thảo nghị định đề xuất doanh nghiệp nên báo cáo việc thu hồi sản phẩm cho cơ quan quản lý nhà nước liên quan 3 ngày làm việc trước khi thu hồi sản phẩm có lỗi. Điều này cũng cung cấp các biểu mẫu mà doanh nghiệp phải gửi để thực hiện việc này và thông tin mà họ phải cung cấp.

Làm rõ trách nhiệm thiết lập và vận hành nền tảng trung gian

LPCR sửa đổi liệt kê một số trách nhiệm đối với các công ty hoặc cá nhân thiết lập hoặc vận hành "nền tảng trung gian kỹ thuật số". Thuật ngữ này đã được định nghĩa riêng trong Luật Giao dịch điện tử của Việt Nam là hệ thống thông tin phục vụ các giao dịch điện tử, tạo ra môi trường điện tử cho phép các bên thực hiện giao dịch. Ngoài ra, để trở thành một nền tảng "trung gian", chủ sở hữu nền tảng cũng phải độc lập với các bên thực hiện các giao dịch này.

LPCR sửa đổi áp đặt các yêu cầu về minh bạch thông tin trên nền tảng trung gian kỹ thuật số, bao gồm việc tiết lộ bắt buộc các quy tắc hoạt động của nền tảng, thông tin về các tổ chức và cá nhân kinh doanh sử dụng nền tảng cũng như thông tin chi tiết về các sản phẩm và dịch vụ được cung cấp. Ngoài ra, các quy định còn yêu cầu nghĩa vụ thu thập phản hồi và tạo điều kiện cho công chúng để đánh giá hàng hóa và dịch vụ có sẵn trên nền tảng.

Dự thảo nghị định cũng quy định các nền tảng này phải công bố công khai tiêu chí xác định thứ tự ưu tiên hiển thị của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong trường hợp nền tảng số có chức năng tìm kiếm. Hơn nữa, nếu nội dung hiển thị được trả tiền hoặc được tài trợ thì thông tin này phải được tiết lộ trong kết quả tìm kiếm.

Thêm vào đó, dự thảo nghị định đề xuất việc bắt buộc xây dựng báo cáo đánh giá hàng năm của các trung gian kỹ thuật số. Báo cáo này sẽ phác thảo việc tuân thủ các nghĩa vụ của các trung gian kỹ thuật số theo LPCR (và dự thảo nghị định, nếu được ban hành), cùng với việc tuân thủ các luật thích hợp khác. Báo cáo phải bao gồm thông tin về các tổ chức và cá nhân kinh doanh hoạt động trên nền tảng khi người tiêu dùng tham gia với các đơn vị nói trên yêu cầu cũng như việc xóa phản hồi và đánh giá vi phạm pháp luật hoặc trái với "đạo đức xã hội", xử lý và giải quyết phản hồi, yêu cầu và khiếu nại của người tiêu dùng và tính minh bạch trong hoạt động quảng cáo kỹ thuật số.

Dự thảo nghị định giải quyết một số vấn đề nảy sinh trong LPCR sửa đổi, đưa ra những giải thích rõ ràng quan trọng về các điều khoản và việc thực hiện các quy tắc. Điều này có thể giúp các cơ quan chức năng thực thi luật pháp và bảo vệ người tiêu dùng, đồng thời cho phép các công ty điều hướng tốt hơn các yêu cầu tuân thủ một cách chính xác và hiệu quả hơn./.