(Tổ Quốc) - Hãng tư vấn Mckinsey&Company nhận định với những điều kiện có sẵn, tốc độ phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam có thể tăng theo cấp số nhân để thu hút các nhà sản xuất và đảm bảo an ninh năng lượng trong tương lai.
Nắm bắt cơ hội phát triển năng lượng tái tạo
Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, thường gọi là Quy hoạch điện VIII (PDP8) gần đây đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đặt ra các mục tiêu năng lượng tái tạo đầy tham vọng cho năm 2030 cũng như mở ra tương lai cho năng lượng tái tạo của Việt Nam.
Hệ thống lắp đặt năng lượng gió và năng lượng mặt trời ở Việt Nam. Nguồn ảnh: Nguyễn Quang Ngọc Tonkin/Shutterstock.com
Những mục tiêu này góp phần vào việc thúc đẩy năng lượng tái tạo đồng thời giảm sự phụ thuộc của đất nước vào than đá. Điều này cũng đặt ra cho Việt Nam một câu hỏi: các dự án năng lượng tái tạo hiện không phải lúc nào cũng có khả năng được cấp vốn, bị cản trở bởi các quy định và thị trường.
Tuy nhiên, điều kiện thị trường hiện tại mang đến cho ngành năng lượng của đất nước một cơ hội duy nhất. Để hỗ trợ xu hướng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Việt Nam có thể triển khai nhiều loại năng lượng tái tạo hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng thương mại và ngành công nghiệp (C&I).
Nếu có thể nắm bắt cơ hội này và giải quyết thành công những thách thức phát sinh, Việt Nam có tiềm năng sẽ dẫn đầu khu vực về cả công suất lắp đặt năng lượng tái tạo và sản xuất bền vững.
Một phần của PDP8 được cho rằng là thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam khi nước này đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0% vào năm 2050 và để đạt được điều này, cần nhanh chóng tăng cường kết hợp năng lượng tái tạo để có khả năng khử carbon trong ngành điện khoảng 78%.
May mắn thay, Việt Nam có nguồn năng lượng tái tạo khổng lồ được xem như tiềm năng năng lượng vì đây là một quốc gia được hưởng lợi nhiều về điều kiện tự nhiên ở Đông Nam Á để phát triển năng lượng gió và mặt trời, với tiềm năng kỹ thuật 1.000 gigawatt (GW).
Giá năng lượng cao hơn của Việt Nam và tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo thấp có thể dẫn đến gánh nặng tài chính cho người tiêu dùng và khả năng mất vốn đầu tư nước ngoài.
Tính khả thi của năng lượng tái tạo ở Việt Nam
Theo nhóm tác giả bài viết, hiện tại là lúc để tăng cường sản xuất năng lượng tái tạo vì cơ hội kinh doanh sẽ góp phần thúc đẩy sự bền vững của đất nước.
"Làm thế nào Việt Nam có thể đạt được điều này? Cần đầu tư, xây dựng và tích hợp nhiều năng lượng mặt trời và năng lượng gió hơn để cho phép quốc gia cung cấp 50% hoặc 100% năng lượng tái tạo (RE50/RE100) theo cách hiệu quả về mặt kinh tế", nhóm tác giả gợi ý.
Diễn biến này sẽ hấp dẫn các nhà sản xuất, nhà đầu tư vào năng lượng tái tạo. Theo nhóm tác giả bài viết, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu giảm phát thải carbon và chính những thuận lợi hiện có trong hợp tác giữa khu vực công và tư nhân sẽ đẩy nhanh quá trình phát triển năng lượng tái tạo.
Bên cạnh đó, việc chuyển hướng sang năng lượng tái tạo sẽ giúp Việt Nam dẫn đầu về phát triển bền vững. Vì vậy, nếu không thể sớm chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, nước này có thể sẽ phải đối mặt với những rủi ro đáng kể về an ninh năng lượng, tăng trưởng và mối nguy hiểm vật chất do biến đổi khí hậu.
Với nhu cầu điện ngày càng tăng và điều kiện thời tiết khắc nghiệt, năng lượng tái tạo mang lại nguồn an ninh năng lượng độc lập, không phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch.
Gần đây, Việt Nam phải đối mặt với tình trạng thiếu điện và mất điện theo kế hoạch do nắng nóng cực độ, hạn hán và các nhà máy thủy điện đạt mực nước thấp đến mức nguy hiểm. Chẳng hạn như tại các khu công nghiệp ở các tỉnh phía Bắc, tình trạng mất điện ít nhiều đã diễn ra.
Vì vậy, Việt Nam cần mở rộng phát triển năng lượng tái tạo càng nhanh càng tốt để đạt được cam kết của chính phủ về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và các mục tiêu táo bạo của PDP8, hướng tới các nguồn năng lượng gió, mặt trời và các nguồn tái tạo khác (trừ thủy điện), chiếm ít nhất 32%. nhu cầu năng lượng của đất nước đến năm 2030.
Nhiều công ty quốc tế đang chọn Việt Nam để phát triển năng lượng tái tạo. Nếu có thể đảm bảo RE100, quốc gia này có thể thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. RE100 là sáng kiến toàn cầu do tổ chức phi lợi nhuận quốc tế The Climate Group cùng tổ chức CDP sáng lập nhằm kêu gọi các công ty trong danh sách Global Fortune 500 cùng thực hiện cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo.
Để minh họa tính khả thi của việc phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam, một số tỉnh như Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Định gần đây đã triển khai các tiêu chí cần thiết để sản xuất năng lượng tái tạo như có thể.
Bà Rịa-Vũng Tàu có nhu cầu công nghiệp và tiềm năng tài nguyên thiên nhiên lớn, lý tưởng cho quá trình triển khai RE100 tại một khu công nghiệp trong khi Bình Định có tiềm năng tài nguyên thiên nhiên hấp dẫn nhưng nhu cầu công nghiệp ít hơn, tạo điều kiện thuận lợi để trở thành tỉnh phù hợp để đạt được RE50.
Theo nhóm tác giả, khả năng cân bằng lưới điện theo tiêu chuẩn năng lượng tái tạo RE50 (chiếm 50% nguồn năng lượng tái tạo với mục đích không phát thải CO2) có thể thực hiện ở tỉnh Bình Định./.
