(Tổ Quốc) - Một nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng hôm thứ Năm đã công bố một tập hợp các tài liệu của Bộ Quốc phòng mới được giải mật cho thấy quân đội Hoa Kỳ, được triển khai đến một căn cứ Trung Á sau vụ tấn công 11/9, có khả năng bị nhiễm nhiều độc tố nguy hiểm và phải đối mặt với nhiều nguy cơ khác.
Theo CNN, đây là nguyên nhân mà một số người tin rằng đã dẫn đến tỷ lệ ung thư gia tăng trong số các thành viên lực lượng Hoa Kỳ đóng tại đó.
Căn cứ được đề cập đến từng là một cơ sở quân sự của Liên Xô, có tên là căn cứ không quân Karshi-Khanabad ở miền nam Uzbekistan, thường được gọi là "K2". Nơi này đóng vai trò là trung tâm hậu cần quan trọng cho các lực lượng Hoa Kỳ trong chiến dịch nhắm vào al Qaeda và Taliban ở nước láng giềng Afghanistan ngay sau khi xảy ra vụ tấn công 11/9.
Hàng ngàn lính Mỹ đã đóng quân ở đó từ năm 2001 - 2005, khi Tổng thống Uzbekistan lúc đó là Islam Karimov đã trục xuất nhân viên Hoa Kỳ khỏi đất nước sau khi Mỹ chỉ trích chính phủ nước này phản ứng cứng rắn với người biểu tình và chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Uzbekistan.
Hình ảnh căn cứ K2. Ảnh: DigitalGlobe/Getty Images.
Các tài liệu giải mật trên được tiểu ban về an ninh quốc gia của Ủy ban giám sát Hạ viện công bố hôm thứ Năm. Nội dung bao gồm các cuộc điều tra về nguy cơ môi trường từ năm 2001, 2002 và 2004 và các đánh giá rủi ro về sức khỏe của lực lượng quân sự mà Bộ Quốc phòng đã thực hiện đối với căn cứ này.
Một khảo sát từ năm 2001 cho biết, đất xung quanh căn cứ bị ô nhiễm bởi nhiên liệu máy bay và "việc hít phải không khí hay hơi nước bị nhiễm độc, đất bề mặt bị nhiễm độc có thể có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của nhân viên ... nếu phơi nhiễm đủ lâu". Báo cáo này cũng khuyến cáo cấm đào vào xuống khu vực đất bị nhiễm nhiên liệu máy bay.
Một đánh giá về y tế quân sự từ năm 2004 cho thấy mặc dù "chưa tới 10% nhân viên bị phơi nhiễm [phóng xạ] từ đất đai" tại trại, "khả năng tiếp xúc hàng ngày với phóng xạ lên tới 100% đối với các đơn vị được triển khai tại đây".
Tên lửa của Liên Xô đã bị phá hủy tại căn cứ
Theo các tài liệu của Bộ Quốc phòng Mỹ, vài năm trước khi quân đội Mỹ sử dụng căn cứ này, các tên lửa của Liên Xô đã bị phá hủy ở đó.
"Hoạt động này đã làm ô nhiễm bề mặt một số khu vực, để lại bụi uranium và amiăng từ việc phá hủy nguyên liệu nổ ở mức độ thấp", theo tài liệu trên, dù đã có nhiều nỗ lực tẩy độc các khu vực bị ô nhiễm.
"Binh lính nam và nữ, những người được triển khai đến căn cứ không quân Karshi-Khanabad (K2) ở miền nam Uzbekistan là một trong những lực lượng đến đây đầu tiên sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2001", chủ tịch tiểu ban trên, nghị sĩ Dân chủ Stephen Lynch của bang Massachusetts, cho biết trong một tuyên bố đi kèm với việc công bố các tài liệu.
"Tiểu ban của chúng tôi sẽ đưa ra các tài liệu này ngày hôm nay để giúp các cựu chiến binh và nhân viên phục vụ tại K2 hiểu rõ hơn những gì họ có thể đã tiếp xúc khi phục vụ tại K2 và để giúp họ đưa ra quyết định chăm sóc sức khỏe sáng suốt", ông nói thêm.
Một nghị sĩ Cộng hòa hàng đầu của tiểu ban này, Mark Green từ bang Tennessee, nói rằng "các tài liệu được giải mật đưa ra nhiều chứng cứ rằng quân đội của chúng tôi phục vụ tại Căn cứ Không quân K2 ở Uzbekistan đã tiếp xúc với hóa chất và chất phóng xạ cực độc."
"Tỷ lệ ung thư của cựu chiến binh K2 cao gấp 5 lần so với các lực lượng phục vụ ở nơi khác. Và nhiều người còn không đủ điều kiện nhận trợ cấp y tế mặc dù việc phục vụ này có liên quan trực tiếp với bệnh tật của họ. Quốc hội không thể chờ đợi thêm nữa. Việc đưa ra những văn bản này trước công chúng là một bước tiến tuyệt vời để giữ buộc Bộ Quốc phòng Mỹ DOD và cơ quan về cựu binh Mỹ VA chịu trách nhiệm và giành lấy công lý cho những cựu chiến binh dũng cảm đã hy sinh rất nhiều cho đất nước chúng ta, "ông nói thêm.
Cựu chiến binh K2 không nhận thức được những rủi ro
Các cựu chiến binh triển khai đến căn cứ này đã nói với ủy ban rằng họ không được biết về những rủi ro của việc phơi nhiễm với chất độc.
"Các thành viên K2 đã được thông báo nhiều lần rằng không có rủi ro đáng kể nào từ các mối nguy hiểm tồn tại", Thượng sĩ Không quân đã nghỉ hưu Paul Widener Jr. đã nói với tiểu ban vào tháng Hai.
"Không có thông báo nào về việc phơi nhiễm với chất độc hại, không có thiết bị bảo vệ được đề nghị cung cấp hoặc sử dụng," ông nói thêm.
Tuyên bố của tiểu ban cho biết Bộ Cựu chiến binh đã tuyên bố vào tháng Tư rằng họ đang thực hiện "các bước đi để giải quyết các mối quan tâm của quân nhân và cựu quân nhân K2, bao gồm tiến hành một nghiên cứu mới để điều tra tình hình sức khỏe của Cựu chiến binh K2."
Các nhóm cựu chiến binh từ lâu đã kêu gọi giải mật các đánh giá về y tế. "Bộ Quốc phòng cam kết minh bạch. Sau khi xác định rằng không cần phải giữ bí mật tài liệu này nữa, Bộ đã bắt đầu quá trình giải mật cùng Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ. Sau khi giải mật, các tài liệu được chia sẻ với Bộ cựu chiến binh. Các tài liệu ban đầu được giữ bí mật là để bảo vệ sức mạnh của quân đội và dữ liệu về vị trí ", một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc nói với CNN.
