Bước ngoặt Trung Đông đánh dấu hợp tác Trung Quốc và Iran giữa căng thẳng với Mỹ

Thỏa thuận hợp tác Trung Quốc và Iran

"Thỏa thuận hợp tác kéo dài 25 năm giữa Trung Quốc và Iran đánh dấu sự thay đổi chiến lược Trung Đông của Bắc Kinh trong bối cảnh quan hệ với Mỹ đang đi xuống", cựu đại sứ Trung Quốc tại Iran, ông Hua Liming cho biết.

Vào tuần trước, Trung Quốc và Iran đã ký thỏa thuận về năng lượng, kinh tế và hợp tác an ninh trong bối cảnh gia tăng các sức ép từ Mỹ.

"Thỏa thuận này và chuyến thăm của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Trung Đông đánh dấu sự thay đổi quan trọng đối với quan hệ của Trung Quốc với Iran cũng như khu vực", cựu Đại sứ Trung Quốc tại Tehran – Hua Liming cho biết.

Động thái của Trung Quốc gây chú ý đối với Mỹ về vấn đề Iran sau một khoảng thời gian Bắc Kinh liên tục giữ khoảng cách với quốc gia Hồi giáo này.

"Mỹ liên tục nhắc nhở Trung Quốc về mối quan hệ với Iran bởi vốn dĩ Washington xem đây là trở ngại cho quan hệ Mỹ-Trung. Tuy nhiên, các thay đổi cơ bản trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh gần đây đã khiến kỷ nguyên đó qua đi", ông Hua Liming nói.

Theo trang SCMP, cả hai nước đều đánh giá cao thỏa thuận giữa Ngoại trưởng Vương Nghị và lãnh đạo đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif.

"Kỷ niệm 50 năm thành lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, Trung Quốc và Iran đã đánh dấu thúc đẩy quan hệ bước vào thời điểm khởi đầu lịch sử mới", Tân Hoa Xã trích dẫn lời ông Vương Nghị cho biết.

Theo Ngoại trưởng Vương Nghị, Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Iran mở ra quan hệ hợp tác mới vì lợi ích của nhân dân hai nước cũng như hòa bình và phát triển thế giới.

"Bất kể tình hình quốc tế và khu vực thay đổi ra sao, Trung Quốc vẫn duy trì các chính sách thân thiện với Iran", ông Vương Nghị nhấn mạnh.

Ông Zarif kêu gọi Trung Quốc thúc đẩy quan hệ thân thiết giữa hai nước trong hoàn cảnh khó khăn.

"Chúng tôi cảm ơn Trung Quốc vì các lập trường và hành động có giá trị vào thời điểm Tehran phải chịu các trừng phạt mạnh", Ngoại trưởng Iran Zarif khẳng định.

Đánh dấu chiến lược Trung Đông của Trung Quốc

"Trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Vương Nghị trước thềm lễ ký kết, Tổng thống Iran - Hassan Rouhani cho biết thỏa thuận sẽ làm gia tăng lộ trình hợp tác tương lai giữa hai nước", Tân Hoa Xã cho biết.

Tổng thống Rouhani đánh giá cao sự ủng hộ của Trung Quốc đối với Iran về vấn đề hạt nhân và khẳng định Tehran hy vọng sẽ thúc đẩy hợp tác với Trung Quốc trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 và chủ nghĩa khủng bố.

Các đàm phán thỏa thuận phải mất gần 4 năm mới có thể hoàn thành. Dự kiến các thông tin chi tiết của thỏa thuận sẽ được thông báo trong thời gian sớm.

Theo tờ New York Times, Trung Quốc hứa hẹn đầu tư khoảng 400 tỷ đôla Mỹ nhằm đảm bảo nguồn cung năng lượng lâu dài từ Iran trong 25 năm tới và giúp đỡ quá trình hồi phục kinh tế của Iran do ảnh hưởng của trừng phạt Mỹ.

Liên quan đến nội dung này, cựu đại sứ Trung Quốc tại Iran - ông Hua Liming cho biết, thỏa thuận có thể bao gồm hàng chục dự án trong Sáng kiến Vành đai và Con đường, tập trung vào các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, an ninh và quân sự.

Chuyến thăm 6 quốc gia Trung Đông của Ngoại trưởng Vương Nghị diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Mỹ. Chính quyền Tổng thống Biden tiếp tục thể hiện nỗ lực xây dựng mối quan hệ thân thiết với các đồng minh tại châu Âu và châu Á.

Phản ứng trước động thái này, Trung Quốc đang nỗ lực tăng cường thu hút sự ủng hộ toàn cầu, bao gồm cả các quốc gia nằm trong vùng ảnh hưởng của Washington.

"Đã đến lúc để suy nghĩ nghiêm túc về các ảnh hưởng tồi tệ gây ra trong khu vực bởi sự can thiệp từ bên ngoài đồng thời hai nước nên cũng nhau tìm ra cách thức hiệu quả để duy trì ổn định và an ninh lâu dài trong khu vực", Ngoại trưởng Vương Nghị cho biết.

Ông Hua Liming lưu ý rằng quá trình nhập khẩu dầu của Trung Quốc từ Iran liên tục tăng đều đặn trong những tháng gần đây bất chấp các trừng phạt của Mỹ.

Theo ông Hua Liming, Trung Quốc đã đánh dấu cách tiếp cận nhiệt tình xung quanh thỏa thuận mới với Iran.

"Cả Trung Quốc và Iran đều muốn thúc đẩy quan hệ thân thiết công khai – điều đó phản ánh một thực tế đã thay đổi. Khi Trung Quốc ít quan tâm đến những gì Mỹ đang nghĩ thì chúng tôi sẽ không còn bị căng thẳng bởi các hạn chế tự áp đặt", ông Hua Liming nhấn mạnh.

Đối với Iran, sự phụ thuộc vào Trung Quốc chỉ gia tăng sau khủng hoảng Covid-19. Trung Quốc hiện vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Tehran – nhà cung cấp vũ khí lớn kể từ những năm 1980.

"Trong khi Iran và Mỹ thể hiện sự không nhượng bộ đối phương thì Trung Quốc lại thúc đẩy thỏa thuận mới với Tehran", ông Hua Liming nói.

Ông Wu Sike - cựu đại sứ Trung Quốc tại Riyadh nhận định chuyến thăm của Ngoại trưởng Vương Nghị nhằm tìm kiếm vai trò lớn hơn trong các vấn đề khu vực, bao gồm cả việc làm trung gian giữa Iran và Saudi Arabia.