(Tổ Quốc) - 3/5 ứng viên hàng đầu có lập trường khác biệt về thời điểm Anh rời EU và người lãnh đạo có nên thuộc phe ủng hộ Brexit.
Người Anh đã nghiêng về phía sẽ ra khỏi Liên minh châu Âu (EU) trong cuộc trưng cầu dân ý lịch sử ngày 23/6, quyết định đã khiến chính trường và nền kinh tế Anh rơi vào bất ổn cũng như khiến vai trò lãnh đạo của Đảng Bảo thủ cầm quyền Anh bị thách thức sau khi Thủ tướng Cameron cho biết sẽ từ chức vào tháng 10 tới để nhường đường cho người khác dẫn dắt quá trình Anh rời bỏ EU.
Bộ trưởng Nội vụ Theresa May, người ủng hộ Anh ở EU trước cuộc trưng cầu dân ý, đã nổi lên là ứng viên tiềm năng nhất. Hai đối thủ chính của bà là Bộ trưởng Tư pháp Michael Gove và Bộ trưởng năng lượng và biến đổi khí hậu Andrea Leadsom – những người có vai trò nổi bật trong phe ủng hộ Anh rời EU (Brexit). Còn hai ứng viên còn lại, Bộ trưởng Việc làm và Hưu trí Stephen Crabb và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Liam Fox được cho là có ít cơ hội hơn.
Hai vấn đề đã đánh dấu sự chia rẽ đầu tiên giữa các ứng cử viên hàng đầu là: khi nào nước Anh nên kích hoạt Điều 50 trong Hiệp ước Lisbon – bắt đầu tiến trình chính thức để rời khỏi EU và liệu Thủ tướng tiếp theo có nên là người đã ủng hộ Brexit ngay từ vòng vận động trong cuộc trưng cầu dân ý.
Thời điểm kích hoạt Điều 50
Bà May cho biết ngày 3/7 rằng bà nghĩ Anh chỉ nên bắt đầu tiến trình “ly hôn” một khi đã đề ra được chiến lược đàm phán cho một mối quan hệ mới với EU - lập trường cũng được ông Gove đồng tình trong khi bà Leadsom có quan điểm ngược lại.
Điều quan trọng đối với chúng ta là chúng ta có được quyền thỏa thuận, cơ bản là về việc kiểm soát dòng người di cư tự do nhưng cũng cần đảm bảo chúng ta có được điều kiện tốt nhất về giao thương hàng hóa và dịch vụ, bà May nói trong một cuộc phỏng vấn trên ITV. "Chúng ta cần nhận thức rõ ràng về lập trường đàm phán trước khi chúng ta kích hoạt Điều 50, vì một khi chúng ta thực hiện điều này, toàn bộ tiến trình sau đó sẽ được khởi động."
Tuy nhiên, nói trên kênh truyền hình BBC vào ngày 3/7 bà Leadsom cho biết quá trình rời khỏi EU nên bắt đầu càng sớm càng tốt – quan điểm được nhiều nước EU tán đồng do không muốn tiến trình đàm phán bị ảnh hưởng bởi sự khủng hoảng chính trị trong nội bộ Anh.
Chúng tôi cần bắt đầu tiến trình này, chúng ta cần nắm bắt cơ hội. Đây không chỉ là vấn đề rời khỏi EU mà còn là lời nhắn gửi tới thế giới rằng chúng ta đang mở cửa cho các doanh nghiệp và sẽ có các thỏa thuận tự do thương mại ngay khi chúng ta có thể, bà Leadsom nói thêm rằng tiến trình đàm phán cũng cho thấy cách giải quyết của chính phủ đối với vấn đề di cư của EU.
Thủ tướng Anh nên thuộc phe ủng hộ Brexit?
Trong khi đó, ông Gove và bà Leadsom đều cho rằng thủ tướng tiếp theo nên là người vận động ủng hộ Brexit, với tuyên bố rằng chỉ người nào có quan điểm đó mới có thể đại diện đúng đắn cho đất nước trong các cuộc đàm phán Anh ra khỏi EU.
Bà May không đồng ý với nhận định này, nói rằng, các thành viên Đảng bảo thủ Anh và toàn bộ đất nước “không chỉ trông đợi vào một Thủ tướng chỉ tập trung vào Brexit mà là một Thủ tướng có thể lãnh đạo toàn bộ đất nước.
Trong khi đó, một dấu hỏi được đặt ra đối với thành tích của bà May: đã thất bại trong việc giảm di cư từ mức kỷ lục. Dù đã cam kết ngày 3/7 rằng sẽ giảm tỉ lệ nhập cư nhưng cho đến nay vẫn chưa đưa ra tín hiệu nào trong khi khung thời gian cụ thể cũng không được công bố.
Mối lo ngại về tỉ lệ nhập cư được xem là một trong những yếu tố quan trọng đối với người Anh để bỏ phiếu rời khỏi EU, trong khi nhiều người bình chọn ở lại vì lý do kinh tế.
Một khảo sát của YouGov PLC, một trong những cuộc thăm dò đầu tiên được thực hiện sau khi danh sách các ứng viên tiềm năng sẽ lãnh đạo đất nước của Đảng Bảo thủ Anh được công bố tuần trước cho thấy bà May được yêu thích và nhận được sự ủng hộ nhiều hơn cả.
Tiến trình bầu chọn giữa 5 ứng viên đã được thống nhất rằng 2 người tiềm năng nhất sẽ được các nghị sĩ Đảng Bảo thủ bắt đầu bầu chọn từ tuần này và việc lựa chọn người chiến thắng cuối cùng sẽ do các thành viên của Đảng lựa chọn vào đầu tháng 9 tới.
(Theo Wall Street Journal)
