Căng thẳng Mỹ và châu Âu về hạt nhân Iran giữa ngờ vực Washington đang trở nên cô lập hơn

Theo tờ Newsweek, sự thất bại thông qua Nghị quyết tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về vấn đề hạt nhân Iran trong tuần trước là một động thái đi ngược lại với những tuyên bố trước đó của Ngoại trưởng Mike Pompeo đồng thời cũng là tín hiệu cho thấy "rạn nứt và xung đột" giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu truyền thống". Cuộc bỏ phiếu hôm thứ Sáu tuần trước đã yêu cầu tối thiểu 9 phiếu phải thông qua trong số 15 phiếu của thành viên của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, tuy nhiên, chỉ có hai phiếu thông qua. Trong khi đó, 11 thành viên của Hội đồng Bảo an đã bỏ phiếu không thông qua. Các đồng minh quan trọng của Mỹ là Anh, Pháp và Đức bỏ phiếu trắng.

"Các thành viên châu Âu thể hiện không muốn thay đổi lập trường của họ, rạn nứt và xung đột giữa Washington và châu Âu về vấn đề hạt nhân Iran sẽ khiến cho Mỹ trở nên bị cô lập hơn", một bài báo đăng tải lên tở The Global Times cho biết.

Theo Newsweek, đây là động thái cho thấy một lần nữa cho thấy tín hiệu hạn chế trong chính sách đối ngoại đơn phương và cứng rắn của Tổng thống Trump. Nhà Trắng dưới chính quyền Tổng thống Trump đã đặt ưu tiên lợi ích của nước Mỹ lên trên hết trong chính sách của mình và điều đó dường như có chút phớt lờ các đánh giá của cộng đồng quốc tế", một số ý kiến cho biết. "Đây là hệ lụy trong thời gian dài về chính sách của Iran trong hai năm qua".

Tuy nhiên, cho dù Ngoại trưởng Mike Pompeo có tạo nên các căng thẳng đối với vấn đề Iran hay việc ra khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 của Mỹ là một bước ngoặt thì việc nỗ lực duy trì ở lại của các thành viên còn lại có thể thấy rõ. Tờ báo cho rằng, động thái cứng rắn của Mỹ đối với Iran sẽ chỉ khiến cho tình hình hạt nhân của Iran nói riêng và thế giới nói chung thêm căng thẳng.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo từng chỉ trích mạnh mẽ Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sau khi không thể thông qua lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran.

"Sự thất bại của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là minh chứng rõ ràng cho hành động không dứt khoát để bảo vệ hòa bình và an ninh quốc tế. Đó là điều không thể bào chữa", Ngoại trưởng Mike Pompeo lên tiếng hôm thứ Sáu trong một tuyên bố.

Tờ Newsweek đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Mỹ để có thêm bình luận nhưng chưa hề có phản hồi trong thời điểm này. Tổng thống Mỹ Donald Trump và chính quyền của ông dường như luôn tồn tại các mâu thuẫn với cộng đồng quốc tế liên quan đến chính sách Iran. Dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, Mỹ đã ký Kế hoạch Hành động toàn diện chung(JCPOA) hay còn gọi là thỏa thuận hạt nhân Iran. JCPOA ra đời với sự tham gia của liên minh châu Âu, Pháp, Đức, Anh, Trung Quốc và Nga nhằm thúc đẩy nỗ lực giảm các trừng phạt đối với Iran để đổi lấy việc hạn chế chương trình hạt nhân đối với Tehran.

Theo báo cáo mới nhất từ cơ quan giám sát hạt nhân Liên hợp quốc, thảo thuận vẫn duy trì. Tuy nhiên, Tổng thống Trump liên tục chỉ trích thảo thuận này ngay cả khi ông tuyên bố chiến dịch tranh cử Tổng thống trong năm 2015. Sau khi vào Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã quyết định rút khỏi thảo thuận hạt nhân Iran vào tháng 5/2018 và tiếp tục áp dụng trừng phạt đối với Iran. Mặc dù chính quyền Tổng thống Trump đã nhiều lần lên tiếng đối với các thành viên còn lại với mong muốn lặp lại cách Washington đã làm nhưng đồng minh châu Âu đã lên tiếng phản đối và bày tỏ mong muốn sẽ tuân thủ theo JCPOA.

Đối với Iran, nước này vẫn tuân thủ thỏa thuận hạt nhân trong vòng một năm sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này hồi tháng 5/2019. Sau đó, Tehran đã tuyên bố rằng sẽ bắt đầu thực hiện các bước để rút lại cam kết theo thỏa thuận. Iran đã rút lại hoàn toàn nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận hồi tháng Một sau khi Tổng thống Trump quyết định tấn công khiến cho chỉ huy quân đội Iran – tướng Qassem Soleimani tử vong.

Theo Newsweek, với sự thất bại trong nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hôm thứ Sáu, các nhà lãnh đạo Iran lên tiếng rằng Mỹ đang trở nên cô lập hơn.

Kết quả bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an về việc gia hạn lệnh cấm vũ khí với Iran chỉ ra rằng, một lần nữa Mỹ đang trở nên bị cô lập.

Đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc - Majid Takht Ravanchi cảnh báo Mỹ không nên cố gắng kích hoạt trở lại các lệnh trừng phạt và bất kỳ động thái nào cũng sẽ phải chịu trách nhiệm trước các hành động.

"Cho dù Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc áp đặt bất kỳ trừng phạt hay hạn chế nào đối với Iran đều sẽ bị nước này đáp trả lại và các lựa chọn của chúng tôi không hề bị giới hạn. Mỹ và bất kỳ tổ chức nào có thể hỗ trợ hoặc chấp nhận hành vi bất hợp pháp của mình sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm", ông nói trong một tuyên bố.

Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 14/8 đã đề xuất tổ chức một hội nghị thượng đỉnh trực tuyến với Mỹ và các thành viên còn lại liên quan đến thỏa thuận hạt nhân, bao gồm Anh, Pháp, Trung Quốc, Đức và Iran nhằm tránh xung đột và leo thang thêm căng thẳng tại Liên Hợp Quốc về vấn đề Iran.

"Vấn đề là khẩn cấp", Tổng thống Vladimir Putin nói trong một tuyên bố, đồng thời nói rằng giải pháp thay thế chỉ làm thêm "leo thang căng thẳng và gia tăng rủi ro xung đột – kịch bản như vậy cần phải tránh".