"Dè chừng" Trung, Nga: Mỹ hối hả mặt trận mới?

Quốc gia này đề ra mục tiêu đặt dấu chân lên bề mặt Mặt trăng vào năm 2024, sớm hơn bốn năm so với kế hoạch trước đó, Phó Tổng thống Mike Pence tuyên bố ngày 26/3. Sự thay đổi lịch trình đã được thúc đẩy ít nhất một phần bởi mong muốn vượt lên hai cường quốc vũ trụ khác mà ông Pence mô tả là đối thủ: Nga và Trung Quốc.

Thúc giục con đường không gian

"Đừng nhầm lẫn về điều đó - chúng ta đang ở trong một cuộc đua không gian ngày hôm nay, giống như chúng ta đã ở trong những năm 1960", ông Pence nói trong cuộc họp lần thứ năm của Hội đồng Vũ trụ Quốc gia (NSC) tại Trung tâm tên lửa & Không gian Hoa Kỳ ở Huntsville, Alabama.

"Những gì chúng ta cần bây giờ là khẩn cấp," ông nói thêm. "Hoa Kỳ phải đứng đầu không gian trong thế kỷ này như trước đó, không chỉ để thúc đẩy nền kinh tế của chúng ta và bảo vệ quốc gia của chúng ta, mà trên hết, bởi vì các quy tắc và giá trị của không gian, như mọi biên giới vĩ đại, sẽ được viết bởi những người đó người có can đảm để đến đó trước và cam kết ở lại".

Ông Pence đã trích dẫn tàu vũ trụ Trung Quốc, vào tháng 1, lần đầu tiên đã đặt chân xuống vùng tối bí ẩn của Mặt trăng. Động thái này, ông Pence nói, "tiết lộ tham vọng của [Trung Quốc] nhằm nắm lấy vùng đất chiến lược cao của Mặt trăng và trở thành quốc gia tác chiến không gian mạnh trên thế giới."

Mỹ muốn đẩy nhanh chương trình đến Mặt trăng. (Nguồn: NASA/Twitter)

Phó Tổng thống Mỹ cũng bày tỏ lo ngại về sự phụ thuộc hiện tại của Hoa Kỳ vào tên lửa và tàu vũ trụ Soyuz của Nga để đưa các phi hành gia NASA đến và đi Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), với chi phí khoảng 80 triệu USD mỗi ghế. (Tuy nhiên, mọi thứ sẽ sớm thay đổi khi phi hành đoàn Dragon của SpaceX đang có kế hoạch đưa các phi hành gia lên phòng thí nghiệm quỹ đạo lần đầu tiên vào mùa hè này, và tàu vũ trụ Starcraft CST-100 của Boeing có thể làm điều tương tự vài tháng sau đó.)

Chạy đua với Nga, Trung?

Theo Space, cuộc đua không gian ban đầu, tất nhiên, diễn ra trong Chiến tranh Lạnh giữa Hoa Kỳ và Liên Xô. Liên Xô đã giành chiến thắng trong các vòng đầu tiên, phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên (Sputnik 1) và đưa người đầu tiên bay lên vũ trụ (Yuri Gagarin) lần lượt vào năm 1957 và 1961. Nhưng Hoa Kỳ đã nhanh chóng bắt kịp, hạ cánh phi hành đoàn Apollo 11 trên Mặt trăng vào tháng 7 năm 1969.

Chương trình Apollo tiếp tục diễn ra và đưa thêm các phi hành gia lên Mặt trăng vào những năm sau đó. Thành công của Apollo đã thiết lập "vị trí xứng đáng của Hoa Kỳ với tư cách là nhà lãnh đạo không thể tranh cãi trong việc khám phá thế giới bên trên", ông Pence cho biết.

"Lúc này, hơn 50 năm sau, chúng ta tập trung ở đây hôm nay để nói rằng thế hệ này phải đáp ứng thách thức của thời đại chúng ta", ông nói. "Tôi tin rằng chúng ta đang vươn lên để đối mặt với thử thách đó."

Tầm quan trọng về thực lực không gian của Hoa Kỳ và mối đe dọa từ Trung Quốc và Nga là các chủ đề định kỳ cho ông Pence và các quan chức khác trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump, theo trang Space. Ông Pence đã nhấn mạnh những vấn đề trên vào đầu tháng này trong một bài đăng trên tờ The Washington Post kêu gọi Quốc hội thành lập Lực lượng Không gian.

"Trung Quốc và Nga đang nỗ lực phát triển và triển khai các năng lực - bao gồm vũ khí chống vệ tinh, laser trên không, đe dọa năng lực 'theo quỹ đạo' và tên lửa siêu thanh tàng hình - đã biến không gian thành một miền chiến tranh," ông Pence viết, với nội dung có dựa trên báo cáo tháng 2 năm 2019 của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Hoa Kỳ.

"Trong khi các đối thủ của chúng ta có không gian vũ khí hóa, quá thường xuyên, chúng ta đã quan liêu nó," ông nói thêm. "Sự thiếu hiệu quả về mặt tổ chức gây khó khăn cho lực lượng quân sự vũ trụ của chúng ta, khả năng chiến đấu, chương trình mua sắm và chính sách nhân sự cản trở khả năng của chúng ta trong việc phản ứng các mối đe dọa đang diễn tiến nhanh chóng trong không gian."

Tuy nhiên, đầu tháng này, người đứng đầu NASA Jim Bridenstine phủ nhận việc quốc gia này đang tham gia vào một cuộc đua không gian.

"Cuộc đua đó đã kết thúc", ông Bridenstine nói vào ngày 2 tháng 3. "Chúng tôi đã lên Mặt trăng và chúng tôi đã thắng. Đã xong. Bây giờ, chúng tôi đang ở trong một vị thế mà chúng tôi có thể sử dụng thời gian của mình và đảm bảo rằng chúng tôi đi đúng hướng."

Theo Space, các đối thủ mà ông Pence nêu tên cũng không nhất thiết phải đồng ý tham gia một cuộc đua như vậy. Chẳng hạn, kế hoạch đưa phi hành đoàn lên Mặt trăng của Trung Quốc vẫn chưa chính thức vào lúc này, và Bắc Kinh không chạy đua về vấn đề này mà chỉ làm việc để thiết lập một dự án bền vững trong một thời gian dài, Dean Cheng, một nghiên cứu viên cao cấp tại Quỹ Di sản, một chuyên gia về chương trình không gian của Trung Quốc, nói với Space vào tháng 1.