Điện mặt trời và sáng kiến nông nghiệp đang hồi sinh trường học tại Tunisia

Doanh nhân Lotfi Hamadi, 46 tuổi là người sáng lập nhóm phi lợi nhuận "Wallah We Can". Ông lớn lên ở Pháp nhưng chuyển đến Tunisia sau khi diễn ra cuộc nổi dậy năm 2011 tại nước này - sự kiện khởi đầu làn sóng Mùa xuân Ả Rập vào thời điểm đó.

Mô hình tự cung tự cấp thành công trong giáo dục

Có trụ sở tại Tunis, tổ chức "Wallah We Can" đã nhìn thấy tình hình khó khăn của các ngôi trường trên khắp Tunisia. Họ đã đặt sự quan tâm tới ngôi trường Makthar nằm ở một vùng xa xôi và nghèo khó cách thủ đô nước này 170 km về phía tây nam.

Hamadi có cha mẹ là những người di cư đến Pháp, họ thậm chí còn không biết đọc và viết. Ông cho biết: "Tôi muốn phát huy những mô hình hiệu quả trong thế giới kinh doanh và biến trường học thành doanh nghiệp xã hội. Chúng tôi không cố gắng lấp đầy khoảng trống do hệ thống giáo dục để lại mà chỉ có thể nỗ lực bù đắp phần nào, dạy các em học sinh học tập và tạo cho các em sự tò mò để mở ra thế giới", ông Hamadi nói về 565 học sinh của trường, hầu hết đều là học sinh nội trú.

Từ cách đây một thập kỷ, Hamadi đã bắt đầu kêu gọi quyên góp để mua 50 máy nước nóng năng lượng mặt trời và 140 tấm pin quang điện. Từ đó, các học sinh lần đầu tiên được tắm nước nóng thường xuyên và họ có thể tạo ra lượng điện năng gấp 4 lần lượng cần tiêu thụ tại chỗ.

Bằng cách bán một phần ba số điện thừa cho công ty điện lực quốc gia, trường có thể trả các khoản nợ cho các tiện ích và tài trợ cho việc cải tạo cơ sở dạy học cũng như các hoạt động ngoại khóa.

Phần điện dư còn lại được phát miễn phí cho ba trường học khác gần đó.

Năm ngoái, nhóm của Hamadi đã thành lập thêm Kidchen, một hợp tác xã nông dân trồng rau trên khoảng 8 ha đất gần đó. Trong khi một số sản phẩm được chuyển đến căng tin của trường, 90% sản lượng đã được bán trong mùa hè này và lợi nhuận thu được giúp trang trải cho các hoạt động của trường.

Kidchen được sáu phụ huynh học sinh từng thất nghiệp và một kỹ sư nông nghiệp phụ trách chính. Hiện tại họ nhận được thu nhập ổn định và một phần cổ tức. "Điều đó thúc đẩy chúng tôi làm việc chăm chỉ hơn và sản xuất nhiều hơn," Chayeb Chayeb, một người cha 44 tuổi của 3 con nhỏ và nằm trong ban điều hành Kidchen, cho biết.

Mang đến cơ hội cho trẻ em

Ông Hamadi cho biết việc giúp trẻ đi học là điều cấp thiết tại một đất nước còn nhiều bất ổn chính trị và khủng hoảng kinh tế kể từ sau cuộc nổi dậy năm 2011.

Ban đầu, cuộc nổi dậy Mùa xuân Ả Rập khơi dậy hy vọng về các quyền kinh tế và xã hội lớn hơn, nhưng ngày nay "75% học sinh rời trường tiểu học khi không thể viết hai câu", ông Hamadi nói.

Ông Hamadi nói: "Hệ thống giáo dục đã gặp nhiều khó khăn kể từ cuộc cách mạng ... bởi vì mọi chính phủ đều phải chịu áp lực từ các công đoàn".

Do đó, hơn 95% ngân sách của Bộ Giáo dục dùng để trả lương cho nhân sự và chỉ còn lại rất ít cho việc bảo trì, sách giáo khoa và đào tạo giáo viên.

Khoảng 100.000 học sinh bỏ học tại hệ thống trường học của Tunisia hàng năm và nhiều phụ huynh có điều kiện lo lắng về tiêu chuẩn học tập thấp trong các trường công lập, đã tìm đến các ngôi trường tư nhân học phí đắt đỏ.

Ông Chayeb cho biết mô hình vận hành của trường Makthar đã giúp đỡ gia đình ông và cho con của ông ăn học tốt hơn, trong khi cũng mở ra nhiều hoạt động khác nhau, từ đào tạo kỹ năng kinh doanh, ngoại ngữ cho đến chế tạo rô bốt và kịch.

"Trước đây, tôi là một nhân viên thời vụ chỉ đi làm với các hợp đồng 5 hoặc 6 tháng và luôn ở nhiều nơi khác nhau. Giờ đây, tôi làm việc gần nơi tôi sống", ông nói.

Giám đốc ngôi trường Taher Meterfi cũng cho biết nơi này đã nổi tiếng trong khu vực và hiện có nhu cầu cao, với 80 trẻ em hiện đang nằm trong danh sách chờ.

Còn ông Hamadi hiện đang bắt đầu một dự án khác của mình – phát triển trang trại 40 ha chủ yếu là các sản phẩm hữu cơ để cung cấp năng lượng và thực phẩm cho 23 trường học với khoảng 3.500 học sinh.

Vào thời điểm cuộc khủng hoảng tại Tunisia đang khiến nhiều người trẻ phải di cư, ông hy vọng có thể giúp trẻ em "hòa hợp với đất nước và khám phá những cơ hội mà đất nước này mang lại", ông Hamadi chia sẻ.