Dự thảo tuyên bố chung nhấn mạnh mục tiêu an ninh mới của EU-Nhật Bản ở Đông Á

Liên minh châu Âu và Nhật Bản sẽ khởi động một khuôn khổ hợp tác an ninh mới và cùng nhau giải quyết các vấn đề an ninh mạng và hàng hải ở Đông Á, theo tin từ Nikkei, trích dẫn một bản dự thảo tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh song phương đang được hoàn thiện.

Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida chuẩn bị có chuyến công du Brussels và gặp Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel. Hai bên cũng có một hội nghị thượng đỉnh dự kiến vào ngày 13/7 tới.

Đa dạng khuôn khổ hợp tác

Theo nội dung Nikkei tiếp cận được, EU và Nhật Bản sẽ nâng cấp quan hệ an ninh theo khuôn khổ hợp tác mới, bao gồm việc thiết lập các cuộc họp cấp bộ trưởng thường xuyên. Dự thảo cũng đề cập cả hai bên sẽ hợp tác trong các lĩnh vực bao gồm hàng hải, không gian, mạng và ngăn chặn thông tin sai lệch, mở rộng các lĩnh vực hợp tác thông thường vốn tập trung vào các vấn đề kinh tế.

Ở cấp độ song phương, Pháp và Nhật Bản đã thiết lập cơ chế họp hai cộng hai bao gồm các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng, trong khi Đức và Nhật Bản có khuôn khổ các cuộc họp cấp bộ trưởng bao gồm ngoại giao, quốc phòng và tài chính.

Vào tháng 6, bà von der Leyen đã lưu ý trong một cuộc phỏng vấn qua email với Nikkei rằng các quốc gia châu Âu sẽ "nâng cấp" sự hợp tác của họ với Nhật Bản. Hai bên đã tiến hành các cuộc tập trận hàng hải chung để chống cướp biển ngoài khơi Somalia vào năm 2014, với sự tham gia của Italy, một thành viên EU và lực lượng phòng vệ của Nhật Bản. Cả hai đều gửi các tàu hải quân tham gia.

EU và Nhật Bản cũng đang xem xét tiến hành các cuộc tập trận chung tương tự ở vùng biển châu Á, với ý tưởng treo cờ EU bên cạnh cờ các quốc gia khu vực để nhấn mạnh cam kết của châu Âu đối với vùng biển này. Nội dung này cũng là một phần trong chương trình nghị sự mà Nhật Bản sẽ thảo luận với EU về việc tăng cường khả năng tuần tra trên biển với tư cách là bên thứ ba trong khu vực.

Dự thảo cũng đề xuất hợp tác trong nhiều lĩnh vực kinh tế, chẳng hạn như phát triển và mở rộng thị trường công nghệ hydro, đồng thời thực hiện các biện pháp an toàn để đặt cáp dưới nước nối châu Âu, Nhật Bản và Đông Nam Á.

Về vấn đề an ninh kinh tế, Nhật Bản và EU sẽ hợp tác để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc đối với các mặt hàng chủ chốt, bao gồm cả chất bán dẫn tiên tiến. Hai bên dự kiến sẽ nhất trí hợp tác nghiên cứu và phát triển chất bán dẫn thế hệ tiếp theo và tăng cường chuỗi cung ứng về chip và các vật liệu công nghiệp quan trọng khác.

Các nguồn tin cho biết, thỏa thuận này được lên kế hoạch chủ yếu nhằm mục đích phát triển một cơ chế chia sẻ thông tin để ngăn chặn khả năng thiếu hụt nguồn cung chip và các sản phẩm liên quan trong trường hợp xảy ra khủng hoảng.

EU cũng sẽ tái khẳng định quan điểm bãi bỏ hoàn toàn các hạn chế nhập khẩu đối với các sản phẩm thực phẩm của Nhật Bản, vốn được đưa ra sau sự cố năm 2011 tại nhà máy hạt nhân Fukushima Daiichi.

Dự thảo hội nghị thượng đỉnh cũng bày tỏ quan ngại về an ninh của biển Hoa Đông và Biển Đông. Cả EU và Nhật Bản đều nhấn mạnh trong dự thảo rằng họ sẽ phản đối mạnh mẽ mọi nỗ lực đơn phương thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc ép buộc.

Thông điệp từ EU

Bản dự thảo tuyên bố chung EU-Nhật Bản, dự kiến được công bố tại cuộc họp thượng đỉnh tại Brussels, vạch ra các kế hoạch tăng cường quan hệ đối tác an ninh EU-Nhật Bản trong bối cảnh căng thẳng thế giới gia tăng. "Trước những thách thức chưa từng có đối với hòa bình và an ninh, chúng tôi đồng ý phát triển quan hệ đối tác an ninh", trang Yomiuri trích bản dự thảo.

Thông qua hội nghị thượng đỉnh lần này, khối EU gồm 27 thành viên kỳ vọng sẽ gửi đi thông điệp tới cộng đồng quốc tế về ý định cam kết của họ đối với các vấn đề an ninh ở châu Á.

Bà Ursula von der Leyen đã xác định "giảm thiểu rủi ro" là chiến lược cơ bản của EU dựa trên việc giảm sự phụ thuộc của khối vào Trung Quốc đối với các hàng hóa quan trọng và đã nhiều lần kêu gọi tăng cường quan hệ với các quốc gia Đông Á.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Von der Leyen đã có các cuộc điện đàm với Thủ tướng Fumio Kishida vào tháng 3 và tháng 6 và ngày càng nhấn mạnh mối quan hệ đối tác EU-Nhật Bản trong các chiến lược liên quan đến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.