(Tổ Quốc) - Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa vào thứ Sáu tuần trước, bên lề Đối thoại Shangri-La ở Singapore. Sự kiện này là một diễn đàn lớn về an ninh, quy tụ các bộ trưởng quốc phòng và giới chức an ninh không chỉ châu Á mà còn nhiều nơi quan trọng khác.
Theo trang The Diplomat, cuộc gặp song phương này là tín hiệu chào đón sự quay lại trao đổi trực tiếp giữa các quan chức quốc phòng hàng đầu của Trung Quốc và Mỹ. Trước đây, chính quyền Biden đã nỗ lực để ông Austin trao đổi trực tiếp với Tướng Hứa Kỳ Lượng, Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc. Tướng Hứa Kỳ Lượng chỉ đứng sau Chủ tịch Tập Cận Bình trong lĩnh vực quốc phòng và phía Mỹ muốn ông Austin có thể liên lạc với một đại diện cấp rất cao của quân đội Trung Quốc.
Kiên trì xây dựng các "hành lang" quản lý khủng hoảng
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn kiên quyết khẳng định rằng ông Ngụy Phượng Hòa là đối tác thích hợp để đối thoại với ông Austin. Hai quan chức này đã có cuộc điện đàm đầu tiên vào tháng 4 năm 2022, tiền thân của cuộc gặp trực tiếp lần này.
Trong cuộc gặp gỡ của họ, cả ông Austin và ông Ngụy đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ mối quan hệ ổn định. Quản lý xung đột và cạnh tranh "có trách nhiệm" đã là một chủ đề trong mối quan hệ Trung Quốc-Mỹ kể từ hội nghị thượng đỉnh trực tuyến đầu tiên của ông Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 11 năm 2021. Tại hội nghị này, chính quyền Mỹ đã nói tới việc xây dựng "hành lang" cho mối quan hệ hai bên - cụm từ này tiếp tục được sử dụng để nhắc tới cuộc gặp trực tiếp của ông Austin và ông Ngụy mới đây.
Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của quan chức quốc phòng hai nước. Ảnh: BQP Mỹ.
Trên thực tế, cụm từ trên có nghĩa là tìm kiếm các kênh liên lạc mới, bao gồm "nhóm làm việc về truyền thông khủng hoảng" và các đường dây liên lạc giữa cả lãnh đạo cao nhất và chỉ huy các cấp để tăng khả năng của cả hai bên trong việc quản lý khủng hoảng, CNN đưa tin.
Ông Austin nhấn mạnh điểm này với ông Ngụy. Theo bản tin của Bộ Quốc phòng Mỹ, "Bộ trưởng Austin đã thảo luận về sự cần thiết phải quản lý cạnh tranh một cách có trách nhiệm và duy trì các đường dây liên lạc cởi mở" và cũng "nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quân đội Trung Quốc tham gia đối thoại một cách thực chất để tăng cường thông tin liên lạc về khủng hoảng và giảm thiểu rủi ro chiến lược".
Trong khi đó, ông Ngụy nói rằng "Trung Quốc hy vọng sẽ thiết lập mối quan hệ phát triển lành mạnh và ổn định giữa các cường quốc lớn với Mỹ" và "quan hệ ổn định giữa hai quân đội là điều cần thiết cho sự phát triển của quan hệ song phương".
Loạt vấn đề an ninh được nhắc tới
Ông Austin và ông Ngụy cũng thảo luận về "các vấn đề an ninh toàn cầu và khu vực", bao gồm cả vấn đề Triều Tiên, xung đột Nga – Ukraine – hai nội dung mà Mỹ và Trung Quốc có quan điểm và cách tiếp cận rất khác nhau. Thêm vào đó, một vấn đề an ninh chính trong chương trình nghị sự hai bên là Đài Loan.
Ngay trước cuộc họp này, cơ quan quốc phòng Đài Loan (Trung Quốc) đã thông báo việc Mỹ chấp thuận việc bán vũ khí trị giá 120 triệu USD cho hòn đảo này. Lâu nay, các thương vụ vũ khí Mỹ - Đài luôn là vấn đề gây tranh cãi giữa Bắc Kinh và Washington kể từ khi bình thường hóa năm 1979.
Trung Quốc thậm chí đã tạm thời đình chỉ trao đổi quốc phòng với Mỹ hoàn toàn sau thương vụ bán vũ khí đầu tiên của chính quyền Obama cho Đài Loan vào năm 2010 (bao gồm cả việc hủy cuộc họp đã lên kế hoạch với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc đó là Robert Gates sau Đối thoại Shangri-La năm 2010).
Dù việc bán vũ khí mới nhất đã không làm xáo trộn cuộc họp bộ trưởng quốc phòng lần này, nhưng cũng dấy lên sự chỉ trích gay gắt từ Trung Quốc. Tan Kefei, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Trung Quốc, vào hôm thứ Sáu tuần trước, cho biết: "Trung Quốc lên án mạnh mẽ và kiên quyết phản đối" thương vụ bán vũ khí mới. Ông Tan nói thêm rằng "việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan đã can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc… Trung Quốc rất không hài lòng và kiên quyết phản đối điều này".
Và trong cuộc họp, ông Ngụy cũng đã nhắc lại sự phản đối của Trung Quốc đối với thương vụ bán vũ khí mới nhất của Mỹ cho Đài Loan.
Về phần mình, ông Austin "nhắc lại với Tướng Ngụy rằng Mỹ vẫn cam kết thực hiện chính sách Trung Quốc truyền thống, được định hướng theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan, Ba Hiệp ước chung và Sáu đảm bảo Mỹ-Trung Quốc." Chính quyền của ông Biden cũng nhấn mạnh rằng dù họ thực hiện "chính sách một Trung Quốc" nhưng chính sách này cũng cũng bao gồm các cam kết trước đây với Đài Loan, trong đó có hứa hẹn sẽ tiếp tục bán vũ khí.
Ông Austin cũng bày tỏ "sự phản đối của Mỹ đối với những thay đổi đơn phương hiện trạng và kêu gọi Trung Quốc kiềm chế để tránh các hành động gây bất ổn hơn nữa đối với Đài Loan."
