Hé lộ cách Điện Kremlin "theo sát" chính trị gia đối lập Navalny

Chính trị gia người Nga Alexei Navalny hiện là một tâm điểm của truyền thông quốc tế sau khi ông bất ngờ mất ý thức trên chuyến bay từ Siberia về Moscow vào tuần trước. Ông Navalny đang được chăm sóc tại một bệnh viện ở Berlin, Đức – nơi các bác sỹ tuyên bố tìm thấy dấu hiệu ông bị đầu độc.

Financial Times đăng tải, là nhà lãnh đạo phe đối lập nổi tiếng nhất của nước Nga, ông Navalny từng bị bỏ tù 13 lần vì tổ chức các cuộc biểu tình phản đối nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin. Năm ngoái, trong một bài phỏng vấn với chính tờ Financial Times, Navalny chia sẻ, ông và gia đình vẫn bị theo sát bởi những người đàn ông được cho là đến từ cơ quan an ninh Nga.

"Điều này xảy ra vài lần rồi nhưng sẽ là không đúng nếu tôi nói với anh đó là việc thường xuyên và chúng tôi không để ý tới nó… Nhưng anh không vì thế mà dừng cuộc sống của mình", ông cho hay. "Chúng tôi vẫn tận hưởng cuộc sống trong lúc có thể".

Theo những người đi cùng ông Navalny trong chuyến công du tới Siberia và có mặt tại bệnh viện ở Omsk, họ đã quen với việc bị những chiếc ô tô kỳ lạ đi theo cũng như nhìn thấy những người đàn ông cố gắng quay trộm video.

"Chúng tôi biết họ vẫn nghe lén các cuộc điện thoại của mình, chúng tôi biết họ có camera giấu kín, chúng tôi biết họ trích xuất hình ảnh từ camera an ninh tại mỗi nơi chúng tôi đi qua", Ivan Zhdanov – Giám đốc Quỹ Chống Tham nhũng của ông Navalny nói.

Phát biểu trước báo giới hôm thứ 2 (24/8), phát ngôn viên Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho biết, các chiến dịch giám sát là "đặc quyền của cơ quan đặc vụ bí mật" và "không thể cũng như không nên" được chính quyền ông Putin phê chuẩn.

Hoạt động giám sát có vẻ như được tiến hành từ năm 2017 khi ông Navalny bắt đầu di chuyển dọc nước Nga, nhằm tuyên truyền phản đối ông Putin quay trở lại Điện Kremlin trong vai trò Tổng thống.

Vào năm đó, kênh truyền hình Ren-TV đã phát sóng một bộ phim tài liệu cáo buộc Navalny bí mật nhận tiền mặt từ những "ông trùm tài chính và chính trị Nga ở nước ngoài". Bộ phim sử dụng video lấy từ camera giám sát ghi lại hình ảnh ông Navalny đi nghỉ cùng gia đình, các cuộc điện thoại bị nghe lén, tin nhắn và email cũng như theo dõi nhân viên của ông trong các quán café.

Theo Dmitry Belousov - một người viết kịch bản từng làm việc cho Ren-TV và hiện đang xin tị nạn chính trị tại Hà Lan, các cơ quan đặc vụ Nga chính là bên cung cấp các tài liệu và hình ảnh cho đài truyền hình để đổi lấy một số yêu cầu nhất định.

Các thông tin trên truyền thông Nga chỉ ra, Điện Kremlin quan tâm rất sát sao tới lịch trình của ông Navalny tại các thành phố Novosibirsk và Tomsk.

Hôm thứ bảy (22/8), một bài viết trên tờ báo thân chính phủ là Moskovsky Komsomolets trích dẫn "các nguồn tin trong cơ cấu an ninh" cho biết, ông Navalny đã bị theo sát chặt chẽ trong suốt chuyến đi, bao gồm cả thời điểm ông chụp ảnh "tự sướng" với người hâm mộ trong thành phố, thuê một "căn hộ bí ẩn" và bơi trên sông Tom…

Thông tin trên nhiều khả năng được tung ra với chủ đích chứng minh các cơ quan an ninh Nga không thể đầu độc ông Navalny bởi vì họ không phát hiện ra "bất kỳ mối quan hệ đang nghi ngờ hoặc không cần thiết nào". Tuy nhiên, theo Financial Times, tờ Moskovsky Komsomolets lại không đề cập tới mức độ giám sát "dày đặc" mà các cơ quan an ninh dành cho Navalny như những lần kiểm tra thẻ tín dụng của những người ủng hộ ông, đặt phòng khách sạn, giao hàng sushi cũng như việc theo dõi ông từ xa bằng xe ô tô. Trang điều tra độc lập Proekt tiết lộ, một quan chức cấp cao Điện Kremlin đã cho họ xem kết quả xét nghiệm của ông Navalny trước khi chúng được công bố rộng rãi. Quan chức Nga nhấn mạnh, các kết quả chứng tỏ chính trị gia Nga "chắc chắn không bị đầu độc".

"Quy mô nguồn lực mà họ dành cho việc này là rất đáng kể", ông Zhdanov nói. Ông cũng kể về một lần gặp gỡ giữa ông và Navalny với một nhà hoạt động đồng nghiệp tại một quán café ở thủ đô Moscow. Các bên đã nhận ra rằng, "mỗi người đều kéo theo một đội giám sát riêng của mình".

"Thật buồn cười bởi vì có rất nhiều người xung quanh, và mọi thứ thật vô vị", Zhdanov hồi tưởng lại. "Bảy người ngồi trong khoảng cách gần và những người khác ngồi ở bên ngoài [quán café]".

Sau thời gian ban đầu được điều trị tại bệnh viện ở Omsk, cuối tuần qua ông Navalny đã được chuyển tới Berlin. Tại đây, các bác sỹ của bệnh viện Charite xác nhận ông đang ở trong tình trạng nghiêm trọng nhưng tính mạng không bị đe dọa. Tuy nhiên, các bác sỹ Đức cũng gây chú ý khi thông báo, họ đã tìm thấy chứng cứ về khả năng ông Navalny bị đầu độc bằng một chất có liên quan tới thuốc ức chế cholinesterase.

Diễn biến trên đã khiến giới lãnh đạo Đức lên tiếng yêu cầu Điện Kremlin phải tiến hành điều tra một cách minh bạch về vụ việc ông Navalny.

"Chính quyền nước Đức khẩn thiết kêu gọi nhanh chóng điều tra toàn diện và theo một cách hoàn toàn minh bạch", Thủ tướng Đức Angela Merkel nói trong một cuộc họp báo hôm thứ hai (24/8). "Những người có trách nhiệm phải được phát hiện và đưa ra trước công lý".