(Tổ Quốc) - Tàu cánh ngầm là một thiết kế độc đáo, có khả năng chở khách lướt đi trên sông và trên biển với tốc độ cao.
Nguồn gốc tàu cánh ngầm
Raketa (Tên lửa) là nguyên mẫu đầu tiên của tàu cánh ngầm Liên Xô. Con tàu này thực hiện chuyến hành trình đầu tiên vào ngày 25/8/1957, đi từ Gorky đến Kazan, xuôi theo sông Volga.
Raketa đi quãng đường 420 km trong 7h - đạt tốc độ lên đến 60 km/h, rất nhanh đối với một con tàu đi trên sông. Như tên gọi, tàu cánh ngầm có các cánh đặc biệt bên dưới làm giảm đáng kể lực cản của nước. Chính vì vậy, tàu cánh ngầm thường có tốc độ rất cao. Ngoài ra, thiết kế như vậy còn làm giảm đáng kể độ xóc cho hành khách ngồi trên khoang.
Các cánh có thể được cấu tạo theo nhiều cách khác nhau, như trên Raketa là có hình chữ U. Trong chuyến đi đầu tiên, con tàu cánh ngầm dài 27m này có 30 hành khách, mặc dù sức chứa của nó là 64 người.
Thành công của Raketa đã dẫn đến việc 300 con tàu mang thiết kế tương tự được chế tạo, nổi tiếng đến mức các mẫu tàu cánh ngầm sau này cũng đều được gọi là Raketa.
Các mô hình tàu cánh ngầm mới của Liên Xô ra đời từ một nhóm kỹ sư, với người đứng đầu là một nhà chế tạo và cải tiến tàu có tên Rostislav Alexeyev. Ngay sau thành công của Raketa, đội ngũ đã thiết kế một tàu cánh ngầm mới có tên là Meteor.
Đây là tàu cánh ngầm lớn hơn Raketa, có tốc độ tối đa hơn 77 km/h và có thể chở tới 123 người. Meteor là loại tàu cánh ngầm phổ biến nhất của Liên Xô - tổng cộng 400 tàu đã được sản xuất.
Những con tàu này đã được xuất khẩu sang Đức, Ai Cập, Hy Lạp và các nước khác. Một số mẫu vẫn đang được sử dụng ở Siberia, ở Viễn Đông và ở St.Petersburg, nơi chúng được sử dụng cho các chuyến du lịch đến Peterhof.
Một số tàu cánh ngầm của Liên Xô được thiết kế để hoạt động ở vùng biển. Một trong số đó là Strela (Mũi tên). Hai con tàu cho mục đích này xuất hiện vào năm 1961 và được sử dụng ở Biển Đen.
Strela có hai cánh nửa chìm hình chữ V, giúp con tàu di chuyển tới 70 km/h ngay cả khi biển động (với những con sóng cao tới 2m). Strela có thể chở tối đa 90 hành khách trên tàu.
Tàu Kometa 120M.
Sự trở lại
Rostislav Alexeyev luôn muốn tàu của mình nhanh hơn. Động cơ diesel hạn chế tốc độ, vì vậy ông quyết định thử trang bị cho tàu cánh ngầm động cơ tuốc bin khí lấy từ máy bay.
Tàu sông Burevestnik với cấu tạo nói trên đã đạt tốc độ 95 km/h. Con tàu dài 43 m và có thể chở 150 hành khách.
Tàu cánh ngầm Tayfun không chỉ là một chiếc thuyền chở khách thông thường. Nó được tạo ra ở St.Petersburg như một phần của dự án tàu cánh ngầm phục vụ cho mục đích quân sự.
Tayfun được hoàn thành vào năm 1969 và được sử dụng ở cả sông và biển vào những năm 1970. Nó có các cánh chìm hoàn toàn hình chữ T, điều khiển tự động.
Tayfun có thể đạt tốc độ lên tới 83 km/h và chịu được biển động, sức chứa tối đa 98 hành khách và dài 31m. Tuy hoạt động hiệu quả, nhưng con tàu này không bao giờ được đưa vào sản xuất hàng loạt, vì không phù hợp với chở khách thông thường.
Có một số loại tàu cánh ngầm quân sự như Uragan (Bão tố). Con tàu được đóng từ năm 1972-1976 và phục vụ tại Crimea từ năm 1979-1990. Nó có chiều dài 56,6m và trọng lượng tiêu chuẩn 342 tấn.
Tàu thể di chuyển ở vùng biển khơi với những con sóng cao tới 6m. Khi biển lặng, tàu cánh ngầm có thể đạt tốc độ tối đa 111 km/h. Nó được vận hành bởi thủy thủ đoàn 34 người và được trang bị tên lửa hành trình chống hạm cùng hệ thống phòng thủ tên lửa. Thật không may, chỉ có một chiếc được tạo ra.
Sau khi Liên Xô sụp đổ, chế tạo tàu cánh ngầm đã bị ngừng trệ, nhưng gần đây, sản xuất dạng tàu này đang trở lại. Năm 2013, tàu cánh ngầm hiện đại của Nga có tên Kometa 120M (Sao chổi 120M) đã bắt đầu phát triển ở Rybinsk.
Kometa 120M được chế tạo cho các chuyến đi biển, nơi nó có thể di chuyển với tốc độ lên đến 65 km/h. Tàu cánh ngầm này có vẻ ngoài trông giống tàu vũ trụ và có hệ thống đảo cánh tự động. Con tàu mới dài 35,2 m và có sức chứa tối đa 120 hành khách.
Ngoài ra, còn có mẫu tàu cánh ngầm khác có tên Valdai 45R được chế tạo vào năm 2017, phù hợp cho việc di chuyển ở các con sông dài, phục vụ cho các khu vực thiếu đường lớn.
Tàu cánh ngầm mới này chỉ dài 21,3m, với thủy thủ đoàn hai người và sức chứa tối đa là 45 người. Nó có thể di chuyển với tốc độ lên đến 65 km/h, thường hoạt động trên sông Ob, Irtysh và sông Volga.
Ngoài ra còn có một tàu cánh ngầm khổng lồ trên biển có tên Tsiklon 250M đang trong giai đoạn dự án. Đó là một con tàu hai tầng được trang bị ghế kiểu máy bay.
Nó có động cơ tua-bin khí và một hệ thống cánh đặc thù. Thiết kế cho phép Tsiklon 250M đạt tốc độ lên tới 101 km/h. Con tàu dài 46m và có sức chứa tối đa 300 hành khách - nhiều hơn bất kỳ tàu cánh ngầm nào của Nga hoặc Liên Xô trước đây.
