“Khốc liệt” cuộc đua quyền lực quân sự Mỹ, Nga, Iran tại Syria

Ba trong số các cường quốc quân sự hàng đầu có liên quan đến cuộc chiến Syria là Mỹ, Nga và Iran đang thúc đẩy việc mở rộng và củng cố sự hiện diện quân sự bằng cách xây dựng và nâng cấp các căn cứ tại Syria, với một số các căn cứ đã bắt đầu được xây dựng.

Lực lượng đặc nhiệm Mỹ đã tham gia cuộc chiến tại Syria nhiều năm và Mỹ dường như đang mở rộng nền tảng hoạt động tại đây.

Câu hỏi về sức nặng Mỹ?

Đầu tháng này, hình ảnh vệ tinh đã cho thấy dường như Mỹ đang xây dựng một đường băng mới gần khu vực biên giới phía nam Syria – giáp với Jordan và Iraq, theo The Daily Beast.

Cơ sở này, cùng với các việc thiết lập các nền tảng "tạm thời" khác, có thể được sử dụng để chiến đấu chống lại nhóm chiến binh Nhà nước Hồi giáo (ISIS) và tăng cường sức mạnh cho nhóm nổi dậy Quân đội Syria tự do (FSA) tại các khu vực lực lượng thân cận với chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đang sẵn sàng giành quyền kiểm soát.

Mỹ đã sử dụng các cơ sở quân sự tạm thời để chống ISIS trên hai mặt trận. Mặt trận chính là ủng hộ lực lượng Dân chủ Syria (SDF) – có đa số là người Kurd chiến đấu chống IS tại Raqqa ở miền bắc Syria. Để hỗ trợ nhóm vũ trang này, lực lượng Mỹ đã sử dụng căn cứ không quân nằm khoảng 90 dặm về phía bắc gần thành phố Kobane. Theo tờ Stars and Stripes, động thái mở rộng sự hiện diện của Mỹ tại đây đã diễn ra từ tháng Tư.

Tại mặt trận thứ hai do Mỹ hậu thuẫn ở Syria, lực lượng đặc nhiệm đang đào tạo và hỗ trợ các phần tử nổi dậy chống lại cả ISIS và chính phủ Syria ở phía đông nam nước này, theo Newsweek. Đây cũng là nơi hình ảnh vệ tinh ghi lại được các hoạt động xây dựng một tiền đồn của Mỹ gần như đã hoàn thành tại thị trấn biên giới Al-Tanf.

Trong một tuyên bố của Nhà Trắng tuần trước, chính quyền của Tổng thống Donald Trump bày tỏ muốn mở rộng thẩm quyền cho "các căn cứ trung gian tạm thời, các điểm cung cấp đạn dược, và các cơ sở khu vực có thể bảo vệ lực lượng đầy đủ", điều cho thấy các quan chức hàng đầu của Mỹ đang mong muốn mở rộng sự hiện diện quân sự tại Syria.

Cuộc chiến IS tại Iraq, Syria đang dần đến hồi kết nhưng sự hiện diện quân sự của các cường quốc tại Syria vẫn hết sức phức tạp. (Nguồn: Reuters)

Động thái này, theo sau một loạt các cuộc tấn công liên minh do Mỹ dẫn đầu vào quân đội Syria và các lực lượng được cho là đồng minh của Iran, có thể dẫn tới một nỗ lực lớn hơn để thiết lập một cơ sở an ninh vững chắc do Mỹ hậu thuẫn nhằm kiềm chế IS và ảnh hưởng của Iran, Al Monitor ngày 15/7 cho biết.

Lầu Năm Góc, tuy nhiên, còn do dự khi bình luận về ý định xây dựng các căn cứ mới ở Syria. Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ tại Florida đã nói với The Daily Beast vào tuần trước rằng họ thường không thảo luận về các vấn đề như vậy vì mục đích an toàn và Nhóm đặc nhiệm phối hợp hoạt động chống IS có trụ sở tại Kuwait, cũng đưa ra một phản ứng tương tự cho Newsweek trong ngày 18/7.

"Để đảm bảo an ninh hoạt động và bảo vệ các lực lượng, liên minh sẽ không thông báo hoặc xác nhận thông tin về các khả năng, số lượng quân, địa điểm, hoặc sự di chuyển của lực lượng trong hoặc ngoài Iraq và Syria", tư lệnh nhóm đặc nhiệm nói với Newsweek trong một email.

Nga, Iran tăng cường sự hiện diện

Trong khi đó, các đồng minh của Assad là Nga và Iran đã tuyên bố kế hoạch tăng cường sự hiện diện quân sự của họ tại Syria.

Chính phủ Syria coi sự hiện diện của lực lượng Mỹ ở Syria là bất hợp pháp, nhưng đã cho phép triển khai các căn các của các nhà bảo trợ nước ngoài khác là Nga và Iran, cả hai đã trợ giúp lực lượng vũ trang chính phủ Syria lấy lại phần lớn lãnh thổ bị mất vào tay các phần tử Hồi giáo cực đoan và quân nổi dậy từ năm 2011.

Damascus đã cho Moscow thuê hai căn cứ quân sự lớn trong ít nhất nửa thế kỷ tiếp theo, bao gồm một căn cứ không quân ở Latakia và căn cứ hải quân ở Tartous. Cả hai địa điểm này đều đang sẵn sàng để mở rộng và tân trang mạnh mẽ - điều không chỉ làm vững chắc vị trí của Nga ở phía tây Syria mà còn ở phía Đông Địa Trung Hải, nằm không xa lực lượng đối trọng NATO.

Theo thông tin từ tháng 3 từ hãng tin TASS của Nga, nằm không xa căn cứ không quân Hymymim do Nga kiểm soát ở Latakia, ông Assad có thể cũng đã cho phép Iran xây dựng căn cứ hải quân của riêng mình. Iran tuyên bố từ tháng 11/2016 rằng họ đang xem xét việc thành lập các căn cứ ở Syria, theo Reuters. Tehran cũng được cho đang là duy trì một căn cứ không quân cách không xa nơi đóng quân của lực lượng Mỹ và các đồng minh ở al-Tanf, NBC News trích dẫn các quan chức Mỹ hồi tháng trước.

Đường băng được cho là của Iran tại đây đã là điểm xuất phát của nhiều loại máy bay không người lái, mà Hoa Kỳ nói rằng đã vi phạm "khu vực giảm leo thang" xung quanh căn cứ của họ tại al-Tanf – điều khiến Mỹ đã thực hiện một số cuộc không kích đáp trả vào các lực lượng thân chính phủ Syria.

Trong khi đó, một yếu tố phức tạp nữa tại Syria là Israel. Nước này đã đe dọa sẽ gia tăng mức độ can dự vào Syria sau việc xây dựng các căn cứ của Iran. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã công khai chỉ trích vấn đề trên ngày chủ nhật vừa qua tại một cuộc họp báo ở Pháp, theo The Jerusalem Post.

Israel cáo buộc Iran sử dụng các nhóm chiến binh liên kết, như nhóm Hồi giáo Shiite Hezbollah của Lebanon, để mở rộng hoạt động tại Syria, đe dọa an ninh quốc gia của Israel. Để đáp trả, Israel đã tiến hành các cuộc không kích vào các vị trí do Hezbollah và quân đội Syria chiếm giữ.

ISIS, chiếm gần một nửa Iraq và Syria vào năm 2014, đã nhanh chóng đánh mất nhiều lãnh thổ trong những năm gần đây và đã bị đánh bại tại Iraq. Phần lớn trận chiến chống lại IS đang tập trung vào thành trì Raqqa, Syria và thành phố phía đông Deir el-Zour. Hiện tại chưa rõ hồi kết của IS tại Syria sẽ có ảnh hưởng cụ thể ra sao đối với sự ảnh hưởng của các cường quốc tại Syria.

(Theo News Week)