Liên hợp quốc gửi cảnh báo tới 8 tỷ dân

Trong bối cảnh này, LHQ đưa ra cảnh báo rằng những khu vực vốn đang đối mặt với tình trạng khan hiếm tài nguyên do biến đổi khí hậu sẽ phải đối mặt với tình trạng khó khăn hơn. Cho dù là thực phẩm hay nước, pin hay xăng dầu, thì những nguồn tài nguyên này sẽ giảm dần khi dân số toàn cầu tăng thêm 2,4 tỷ người vào những năm 2080, theo dự đoán của LHQ.

Sức ép lớn đối với châu Phi

Bà Stephanie Feldstein, Giám đốc phụ trách dân số và bền vững của Trung tâm Đa dạng Sinh học cho biết: "Mọi người đều cần nhiên liệu, củi, nước và một nơi gọi là nhà".

Các chuyên gia cho biết áp lực về tài nguyên sẽ đặc biệt khó khăn ở các quốc gia châu Phi, nơi dân số dự kiến sẽ tăng trưởng một bùng nổ. Đây cũng là một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất bởi các tác động khí hậu và cần nhiều nhất nguồn tài chính để đối phó với vấn đề khí hậu.

Theo Viện Kinh tế và Hòa bình, ở khu vực châu Phi cận Sahara, nơi có khoảng 738 triệu người đang sống mà không có đủ lương thực, dân số dự kiến sẽ tăng 95% vào giữa thế kỷ này. Nhóm nghiên cứu này cũng đã cảnh báo trong một báo cáo tháng 10 rằng phần lớn châu Phi cận Sahara sẽ phát triển không bền vững trong cùng giai đoạn.

Trên toàn cầu, cột mốc dân số 8 tỷ người cũng ghi dấu hành tinh có thêm 1 tỷ người chỉ trong vòng 11 năm qua.

Ông John Wilmoth, Giám đốc phụ trách dân số của Liên Hợp Quốc, cho biết: Thế giới đạt mốc 8 tỷ người là "một dấu hiệu thành công của con người nhưng nó cũng là một rủi ro lớn cho tương lai của chúng ta".

Các quốc gia có thu nhập trung bình, chủ yếu ở châu Á, chiếm phần lớn mức tăng trưởng dân số đó. Những nước này gia tăng thêm khoảng 700 triệu người kể từ năm 2011. Ấn Độ có thêm khoảng 180 triệu người và dự kiến sẽ vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới vào năm tới.

Tuy nhiên, tỷ lệ sinh đang giảm dần ở Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Trung Quốc cũng đang phải tìm cách vượt lên những hệ lụy từ chương trình chính sách một con trước đây và năm ngoái họ đã kêu gọi các gia đình sinh con thứ hai và thậm chí thứ ba. Đồng thời họ cũng đang hạn chế việc phá thai phi y tế.

Ngay cả khi dân số toàn cầu vừa đạt mức cao nhất mới, các nhà nhân khẩu học lưu ý rằng tỷ lệ sinh đang giảm đều đặn xuống dưới 1% mỗi năm và xu hướng này sẽ sẽ khiến thế giới không đạt đến 9 tỷ người cho đến năm 2037.

Dự báo dân số của Liên Hợp Quốc cũng cho biết dân số thế giới sẽ đạt đỉnh vào khoảng 10,4 tỷ người vào những năm 2080 và duy trì ở mức đó cho đến năm 2100.

Ông Wilmoth nói: "Một phần lớn câu chuyện là thời đại gia tăng dân số nhanh chóng của thế giới trong nhiều thế kỷ qua sắp kết thúc". Và phần lớn số dân được sinh ra từ nay đến khi dân số toàn cầu đạt đỉnh sẽ là ở khu vực châu Phi cận Sahara - đánh dấu sự chuyển hướng dân số khỏi Trung Quốc và Ấn Độ.

Hệ lụy kép từ biến đổi khí hậu

Giáo sư Deborah Balk, một nhà nghiên cứu nhân khẩu học tại Đại học Thành phố New York, cho biết: "Trung bình các thành phố ở châu Phi đều sẽ gia tăng dân số. Điều này sẽ khiến hàng triệu cư dân thành thị phải đối mặt với các mối đe dọa về khí hậu như nước biển dâng.

Bà Deborah Balk cũng nói: "Trên toàn thế giới, vùng ven biển đều là các khu đô thị tương đối đáng lo ngại. Tuy nhiên, cứ 10 người thì có một người sống ở vùng trũng ven biển". Ví dụ, thành phố Lagos ven biển của Nigeria được dự đoán sẽ trở thành thành phố lớn nhất thế giới vào cuối thế kỷ này.

Các chuyên gia cho biết, dân số tăng nhanh kết hợp với biến đổi khí hậu có khả năng gây ra tình trạng di cư và xung đột hàng loạt trong những thập kỷ tới.

Và việc hành tinh trở nên đông đúc hơn sẽ gia tăng áp lực lên thiên nhiên, khi con người cạnh tranh với động vật hoang dã để lấy nước, thức ăn và không gian sống. Trong bối cảnh này, để hạn chế khả năng tiêu thụ tài nguyên, các nhà hoạch định chính sách có thể tạo ra sự khác biệt lớn bằng cách yêu cầu thay đổi mô hình tiêu dùng.

Theo một phân tích năm 2020 của Viện Môi trường Stockholm và tổ chức phi lợi nhuận Oxfam International, lượng khí thải carbon của 1% người giàu nhất, tương đương khoảng 63 triệu người, cao hơn gấp đôi lượng khí thải của một nửa nhân loại nghèo nhất từ năm 1990 đến năm 2015.

Tác động của con người đối với thế giới tự nhiên "liên quan nhiều hơn đến cách chúng ta cư xử hơn là số lượng chúng ta là bao nhiêu", ông Wilmoth nói.