Liên minh với Mỹ đổ vỡ, người Kurd vội vã kết đồng minh mới đối chọi tấn công của Thổ

Đây là một sự thay đổi lớn trong các liên minh tại khu vực này, diễn ra sau khi Tổng thống Donald Trump ra lệnh rút toàn bộ quân đội Mỹ khỏi khu vực biên giới phía bắc Syria trong lúc tình hình đang hết sức hỗn loạn.

Hậu Mỹ rút khỏi Syria

Sự thay đổi này có thể dẫn đến các cuộc đụng độ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và chính quyền Syria, đồng thời làm dấy lên lo ngại về sự trỗi dậy của nhóm Nhà nước Hồi giáo IS. Tình hình đã phức tạp thêm vào hôm Chủ nhật, hàng trăm gia đình và những người ủng hộ IS đã trốn thoát khỏi một trại giam ở Syria khi các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd xung đột với nhau.

Sự hỗn loạn tại khu vực đã xấu đi nhanh chóng vào tuần trước, khi ông Trump ra lệnh cho quân đội Mỹ ở miền bắc Syria rời đi, dọn đường cho một cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào khu vực này.

Trong năm ngày qua, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh của họ đã tiến sâu vào thị trấn và làng mạc phía bắc, đụng độ với các tay súng người Kurd và khiến ít nhất 130.000 người phải di dời.

Người Kurd Syria đã phải tìm đồng minh mới sau khi Mỹ ra đi. Ảnh: AP.

Vào Chủ nhật, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cho biết tất cả quân đội Mỹ sẽ rút khỏi miền bắc Syria do nguy cơ bị cuốn vào một cuộc chiến chồng chéo đang ngày càng tăng.

"Chúng tôi thấy lực lượng Mỹ có khả năng bị cuốn vào giữa hai đội quân tiến công đối lập, và đó là một tình huống rất khó lường", ông nói trên chương trình "Face the Nation" của CBS. Ông không nói có bao nhiêu người sẽ rút hoặc họ sẽ đi đâu nhưng con số rút đi có thể là phần lớn 1.000 quân đội Mỹ ở Syria.

Sự nguy hiểm đối với các lực lượng Mỹ đã được minh họa rõ vào thứ Sáu, khi một số lượng nhỏ quân đội Mỹ đã phải chịu hỏa lực từ pháo kích Thổ Nhĩ Kỳ tại một trạm quan sát ở phía bắc. Không có người Mỹ nào bị thương. Ông Esper cho biết vẫn chưa rõ liệu đó có phải là một tai nạn hay không.

Ông Trump, trong một tweet, nói: "Rất thông minh khi không tham gia vào cuộc chiến khốc liệt dọc biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Có một sự thay đổi. Những người đã nhầm lẫn khi đẩy chúng tôi vào Chiến tranh Trung Đông vẫn đang xúc tiến điều này. Họ không biết gì về quyết định tồi tệ mà họ đã đưa ra."

Cuối ngày Chủ nhật, các quan chức người Kurd tuyên bố họ sẽ làm việc với chính phủ Syria để đối phó với cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ. Truyền hình Syria cho biết quân đội chính phủ đang di chuyển ra phía bắc để đối đầu với Thổ Nhĩ Kỳ nhưng không đưa ra chi tiết.

Các chiến binh người Kurd không có nhiều lựa chọn sau khi Hoa Kỳ bỏ rơi họ, và đã có dự đoán họ sẽ chuyển sang phía chính phủ của ông Assad để nhờ hỗ trợ.

Sự trở lại của lực lượng Assad tại khu vực nơi người Kurd Syria đã xây dựng quyền tự trị ở phía bắc sẽ là một sự thay đổi lớn trong cuộc nội chiến kéo dài ở Syria và tiếp tục củng cố sức mạnh của chính quyền ông Assad tại nước này. Cuối ngày Chủ nhật, Đài truyền hình Syria phát sóng từ thị trấn Hassakeh phía bắc, nơi người dân xuống đường để ăn mừng tuyên bố hợp tác giữa chính phủ Syria và người Kurd, và nhiều người thề sẽ đánh bại cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ.

Điều đó cũng có nghĩa là quân đội Hoa Kỳ không còn có mặt ở một khu vực nơi các dân quân được Nga và Iran hậu thuẫn đang có vai trò lớn.

Lo ngại về IS

Chưa rõ vai trò của Nga là gì trong việc củng cố thỏa thuận trên. Nhưng các quan chức Nga đã làm trung gian cho các cuộc đàm phán cấp thấp giữa người Kurd và Damascus. Syria là đồng minh với Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, mặc dù là thành viên NATO, đã thân cận hơn với Moscow trong những năm gần đây dưới thời Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Việc Mỹ rút khỏi Syria cũng để ngỏ câu hỏi về những gì xảy ra với các nhà tù và trại giam do người Kurd kiểm soát, vốn giam giữ hàng ngàn tù nhân IS, trong đó có hơn 2.000 tay súng nước ngoài.

Vào Chủ nhật, xung đột dữ dội đã lan đến một trại của những người Kurd di cư ở Ein Eissa, cách biên giới khoảng 35 km về phía nam. Đây là nơi sinh sống của khoảng 12.000 người, bao gồm khoảng 1.000 người vợ và góa phụ của các chiến binh IS và con của họ.

Chính quyền do người Kurd dẫn đầu ở miền bắc Syria cho biết trong một tuyên bố rằng 785 người ủng hộ IS đã trốn thoát sau khi tấn công lính canh và xông ra cổng. Chưa thể xác nhận ngay con số đó.

"Tình hình đang trở nên tồi tệ hơn theo từng giờ," ông Esper nói về cuộc chiến. "Tất cả đây chính xác là những điều" mà các quan chức Hoa Kỳ đã cảnh báo ông Erdogan rằng có thể sẽ xảy ra khi kêu gọi ông ấy không mở chiến dịch tấn công.

Ông Erdogan hôm Chủ nhật đã bác bỏ bất kỳ đề nghị hòa giải nào với người Kurd, nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không đàm phán với "những kẻ khủng bố".

Hãng thông tấn Anadolu chính thức của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết lực lượng Syria do Ankara hậu thuẫn đã tiến vào trung tâm thị trấn biên giới Syria, Tal Abyad, vào ngày thứ năm trong chiến dịch tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ. Bộ Quốc phòng nước này tweet rằng các lực lượng của họ đã kiểm soát đường cao tốc chính chạy giữa Hassakeh, một thị trấn lớn kiêm một trung tâm hậu cần và Ein Eissa, trung tâm hành chính của các khu vực do người Kurd nắm giữ.