Luật Điện ảnh sửa đổi: Vẫn "vướng" việc quản lý phim trên không gian mạng

Doanh nghiệp phổ biến phim trên mạng phải có văn phòng tại VN

Tại Hội nghị- Hội thảo Đóng góp ý kiến xây dựng dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) vừa được Bộ VHTTDL tổ chức ngày 9/12, ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Điện ảnh cho biết, một trong những nội dung mới được đưa vào Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) lần này là quy định đối với việc phổ biến phim trên hệ thống truyền hình và không gian mạng.

Theo đó, đối với việc phổ biến phim trên hệ thống truyền hình, Dự thảo Luật quy định chỉ được phổ biến phim khi có Giấy phép phổ biến và phân loại phim của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về điện ảnh hoặc đã có quyết định phát sóng hoặc được biên tập bởi cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động phát thanh- truyền hình.

Cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động phát thanh- truyền hình được cấp phép biên tập kênh truyền hình nước ngoài chịu trách nhiệm về nội dung phim phổ biến trên kênh truyền hình đó.

Đối với việc phổ biến phim trên không gian mạng, Điều 19 Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) đề ra hai phương án:

Phương án 1: Chỉ được phổ biến phim có Giấy phép phổ biến và phân loại phim của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về điện ảnh hoặc đã có Quyết định phát sóng hoặc được biên tập bởi cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động phát thanh- truyền hình.

Phim phát hành, phổ biến có bản quyền hợp pháp và nội dung phim không vi phạm điều cấm của Luật Điện ảnh, phải có cảnh báo và hiển thị mức phân loại độ tuổi phổ biến phim.

Quy định doanh nghiệp nước ngoài hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng tại Việt Nam phải đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam (điều này phù hợp với Luật An ninh mạng năm 2018 và các quy định khác của pháp luật Việt Nam).

Phương án 2: Phim phổ biến trên mạng tại Việt Nam phải được cấp giấy phép phổ biến và phân loại phim của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về điện ảnh hoặc được biên tập bởi cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động phát thành- truyền hình.

Phương án này quy định Bộ VHTTDL cấp Giấy phép phổ biến và phân loại phim của doanh nghiệp nước ngoài hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng tại Việt Nam; Cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động phát thanh truyền hình biên tập phim của doanh nghiệp nước ngoài hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng tại Việt Nam; UBND cấp tỉnh cấp giấy phép phổ biến và phân loại phim cho các doanh nghiệp Việt Nam đăng ký kinh doanh hoặc cá nhân thường trú tại tỉnh, TP trực thuộc Trung ương.

Ở phương án này cũng quy định các doanh nghiệp nước ngoài phổ biến phim trên không gian mạng tại Việt Nam có chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Cần nghiên cứu, lấy ý kiến

Ông Nguyễn Thế Phong, Công ty Cổ phần sản xuất Phim Hoan Khuê (HKFilm) cho rằng, việc phổ biến phim trên không gian mạng thì phương án 2 hợp lý hơn phương án 1. Phương án 1 là tiền kiểm, phương án 2 là hậu kiểm. Cơ quan cấp phép không thể tiền kiểm tất cả các phim chiếu trên mạng được mà chỉ có thể hậu kiểm. Nhưng Luật để hai trường hợp như vậy là hợp lý để đơn vị sản xuất vẫn có thể đề nghị được tiền kiểm trước khi phát hành trên mạng để tránh các rủi ro về sau.

Đại diện phòng Thanh tra pháp chế, Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (Bộ TT&TT) cho biết Bộ TT&TT thường xuyên theo dõi nhắc nhở các Đài TH phát sóng phải tuân thủ các quy định đưa ra. Lực lượng thanh tra Bộ và các Sở TT&TT tăng cường kiểm duyệt với công tác biên tập để không lọt các phim có nội dung cấm, hạn chế sai sót thấp nhất nội dung vi phạm. Tuy nhiên với các phim phổ biến trên Interrnet, đây là vấn đề nan giải bởi số lượng đăng tải tính bằng từng giây từng phút với hàng trăm nghìn video clip, phim full, bản trích đoạn phim được đưa lên. Do vậy cần thiết đưa ra phương án quản lý phim trên Internet trong dự thảo lần này. Tuy nhiên việc quản lý phim trên nền tảng mạng rất rộng và đặt ra nhiều vấn đề bởi không chỉ có phim Việt phát sóng trên Internet mà có nhiều phim được cung cấp trên các trang xuyên biên giới.

Theo bà Ngô Phương Lan, nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam, Điều 19 Dự thảo Luật rất chặt chẽ, nhưng có thể không khả thi vì nếu quản lý theo phương thức quản lý phim truyền thống thì nhà cung cấp dịch vụ sẽ đưa vào kho nội dung của mình một lượng phim nhiều gấp hàng nghìn lần so với lượng phim được chiếu ở rạp dẫn đến khó có Hội đồng nào duyệt xuể. Tuy nhiên, nếu không duyệt các phim phổ biến trên môi trường mạng sẽ dẫn đến nhiều hậu quả và không công bằng so với việc phổ biến phim trong các môi trường khác.

"Mặt khác, người xem phim trên dịch vụ mạng sẽ tự chọn nội dung và thời điểm mà họ muốn xem mà không phụ thuộc ý chí của nhà cung cấp dịch vụ, khác với việc người xem phim ở rạp chỉ có thể xem phim do rạp chiếu theo lịch của rạp chiếu phim. Theo đó, yêu cầu các tổ chức cá nhân nước ngoài phổ biến phim trên không gian mạng phải có chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam cũng khó khả thi và trên thực tế, các tổ chức nước ngoài vẫn sẽ cung cấp dịch vụ trên mạng cho người xem Việt Nam và hoàn toàn đứng ngoài vòng kiểm soát của pháp luật Việt Nam"- bà Ngô Phương Lan nhận xét.

Bởi vậy, theo bà Ngô Phương Lan, cần lấy thêm ý kiến các bộ ngành, cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan về quy định phổ biến phim trên môi trường mạng để đảm bảo tính công bằng với việc phổ biến phim trong các môi trường khác, phù hợp với sự phát triển của điện ảnh, công nghệ và khả thi.