Mở lại biên giới: Singapore - Malaysia gặp khó

Chuyên gia Serina Rahman của Viện nghiên cứu ISEAS-Yusof Ishak cho biết, việc mở lại biên giới Singapore-Malaysia sẽ là niềm vui cho các gia đình và nền kinh tế của cả hai quốc gia, nhưng nguy cơ rối ren về các yêu cầu đi lại có thể dẫn đến sự lo ngại của người dân đối với quá trình thực thi việc mở cửa.

Trong một thông báo chung rất được mong đợi, Thủ tướng Malaysia và Singapore tuyên bố rằng biên giới trên bộ chung giữa hai quốc gia sẽ mở lại vào thứ Sáu (1/4), hơn hai năm sau khi bị đóng cửa do dịch COVID-19.

Điều này xảy ra đúng vào tiết Thanh minh, bắt đầu vào ngày 5 tháng 4, tháng ăn chay của người Hồi giáo và sau đó là lễ Hari Raya Aidilfitri.

Chìa khóa cho sự mở cửa trở lại này là một thỏa thuận loại bỏ các yêu cầu xét nghiệm COVID-19 và kiểm dịch đắt tiền, để việc đi lại hàng ngày sẽ diễn ra như trước khi xảy ra đại dịch.

Đây là một tin đáng mừng đối với nhiều người Malaysia sống ở Singapore, những người đã bị chia cắt với gia đình của họ trong suốt đại dịch.

Nhiều người trong số hơn 300.000 người từng đi làm hàng ngày từ Malaysia sang Singapore cũng đang ăn mừng khả năng quay trở lại làm việc tại đảo quốc Sư tử. Các bài đăng về cơ hội việc làm đã nhanh chóng xuất hiện trên các nhóm mạng xã hội dành cho người đi làm.

Quyết định chính sách này không chỉ giúp thúc đẩy sinh kế của người lao động, mà còn giúp những người Singapore, mong muốn được vui chơi cuối tuần ở bên kia biên giới, cũng sẽ đóng góp rất nhiều vào sự phục hồi kinh tế của Malaysia (đặc biệt là bang Johor).

Còn nhiều khó khăn

Trong khi cơ hội đi lại giữa hai quốc gia vẫn đang bị hạn chế theo chương trình Dàn xếp Đi lại Định kỳ (PCA) và Làn đường Xanh đối ứng (RGL), các quy định về cách ly và y tế cũng còn tương đối phức tạp.

Theo chương trình triển khai Làn đi lại cho người đã tiêm vaccine (VTL), hiện chỉ có 3.000 vé xe bus được bán ra mỗi ngày, trong khi số lượng khách có nhu cầu nhiều gấp hàng trăm lần. Việc có được vé phụ thuộc rất nhiều vào may rủi.

Vé thường được bán hết trong nửa giờ. Trong khi tình trạng vé khan hiếm và không thể chuyển nhượng dễ dàng cũng gây nhiều khó khăn đối với những người phải trở về trong trường hợp khẩn cấp.

Trong khi đó, việc di chuyển bằng đường hàng không đến Kuala Lumpur theo chương trình VTL dễ dàng hơn. Một số người ở Singapore đã phải dùng phương tiện này để đoàn tụ với các gia đình ở Johor, mặc dù đó là một con đường vòng lớn đối với họ. Đi lại bằng đường hàng không cũng tốn kém hơn, đặc biệt là với các yêu cầu xét nghiệm và y tế liên quan đến dịch COVID-19 trước và sau khi đến nơi.

Các quy tắc của chương trình này dường như cũng thay đổi rất nhanh và khiến nhiều người mắc kẹt trước những trở ngại mới bất ngờ.

Nới lỏng hạn chế đi lại

Vì vậy, thông điệp muốn hướng đến việc di chuyển bình thường như trước dịch COVID-19 là điều đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, hiện tại, nhiều chi tiết cụ thể vẫn đang được hoàn thiện.

Đầu tiên, dường như vẫn có sự khác biệt giữa các yêu cầu đi lại bằng đường hàng không, đường bộ và đường biển giữa hai nước này, dù tất cả đều đang được cho phép di chuyển. Việc đi lại bằng đường hàng không vào Malaysia sẽ vẫn yêu cầu xét nghiệm COVID-19 trước và sau khi đến.

Cũng không rõ liệu bảo hiểm có cần thiết cho việc nhập cảnh bằng đường bộ hay không. Bảo hiểm du lịch hiện là bắt buộc khi nhập cảnh vào Singapore bằng đường hàng không và đường biển.

Mặc dù các cây cầu nối Singapore và Malaysia được cho là mở cửa đối với tất cả các phương tiện, bao gồm cả xe buýt đưa đón nhân viên từ ngày 1/4, nhưng hiện tại vẫn yêu cầu các xe đăng ký trực tuyến Thẻ nhập cảnh cho phương tiện (VEP) di chuyển vào Singapore. Việc đăng ký này được thực hiện tại một văn phòng ở Johor Bahru, thay vì tại cửa khẩu hải quan như trước.

Các nhà chức trách đã cảnh báo những người nộp đơn xin thẻ VEP rằng quá trình này có thể mất đến hai tuần, do nhu cầu dự kiến sẽ tăng vọt. Những người Malaysia có ý định về nước vào ngày 1/4 có thể sẽ không thể quay lại Singapore vào cuối tuần (ngày 2-3/4) nếu VEP của họ không được chấp thuận.

Phương tiện di chuyển vào Malaysia cũng cần phải có thẻ VEP và hệ thống trực tuyến này cũng gặp nhiều trục trặc khi mới ra mắt.

Chính quyền bang Johor, Malaysia đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm mới để hỗ trợ thông tin chi tiết cho những người đi lại hàng ngày. Hiện nguy cơ về số lượng di chuyển đông đúc và các quy tắc mới liên quan đến phòng ngừa dịch bệnh và bảo đảm an ninh đang khiến nhiều người lo sợ rằng lộ trình đi làm của họ giữa hai nước Singapore và Malaysia có thể sẽ gặp nhiều khó khăn./.