(Tổ Quốc) - Căng thẳng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang lên đỉnh điểm giữa bối cảnh Ankara kiên quyết mua hệ thống phòng thủ S-400 của Nga.
Mỹ dừng giao F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ
Mỹ đã lên tiếng chấm dứt việc vận chuyển thiết bị liên quan đến máy bay chiến đấu F-35 đến Thổ Nhĩ Kỳ, đánh dấu nỗ lực đầu tiên của Mỹ trước động thái Ankara vẫn một mực nhất quyết mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.
Ảnh:REUTERS/Axel Schmidt/File Photo
Các quan chức Mỹ đã nói với các đối tác của Thổ Nhĩ Kỳ rằng Ankara sẽ không nhận được bất kỳ một thiết bị nào liên quan đến tiêm kích F-35, hai nguồn tin thân cận cho biết trên Reuters vào ngày 1/4.
Lầu Năm Góc xác nhận báo cáo của hãng Reuters rằng, việc phân phối thiết bị phải được chấm dứt hoàn toàn.
"Việc chờ đợi quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ để chấm dứt hoàn toàn thương vụ liên quan đến S-400 của Nga là không thể", tướng Mike Andrews – người phát ngôn Bộ Quốc phòng cho biết trong một tuyên bố.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cũng đã lên tiếng bác bỏ tạm hoãn kế hoạch mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga cho dù Washington có tỏ ra thiện chí muộn nhượng bộ với Ankara.
Sự bất đồng của Mỹ từ hệ thống F-35 là phản ứng mới nhất của Washington từ các mâu thuẫn với Thổ Nhĩ Kỳ kéo dài trong thời gian qua.
Các nguồn tin trong điều kiện giấu tên nói trên hãng Reuters rằng, quá trình vận chuyển các thiết bị và linh kiện của F-35 đến Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được trì hoãn.
Hiện tại, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ chưa đưa ra bình luận. Dự kiến, Ankara sẽ nhận chuyển giao hệ thống S-400 từ Nga vào tháng 7.
Mối tương quan Nga và Thổ?
Quyết định của Mỹ đối với máy bay chiến đấu F-35 dự kiến sẽ là vấn đề phức tạp trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu tại Mỹ trong tuần này.
"Các hệ thống vũ khí của Nga được xem là mối đe dọa đối với Mỹ cho dù là ai sở hữu và vì mục đích gì. Bởi vì Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ là người mua hệ thống F-35 mà còn là đối tác công nghiệp nên việc ngăn chặn quá trình phân phối hệ thống này sẽ là thách thức đối với Mỹ", một nghiên cứu tại trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược cho biết.
Hãng Reuters cũng đưa báo cáo trong tuần trước việc Washington đang xem xét liệu có loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi quá trình sản xuất hệ thống F-35 hay không. Ankara chịu trách nhiệm sản xuất các linh kiện của F-35 bao gồm thân máy bay, thiết bị hạ cánh và màn hình buồng lái. Các nguồn tin quen thuộc cho biết quy trình sản xuất phức tạp trên toàn thế giới của hệ thống F-35 và suy nghĩ Mỹ đối với vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc sản xuất các linh kiện của hệ thống F-35 có thể được thay thế.
Mỹ và các đồng minh NATO khác xem hệ thống tên lửa S-400 là mối đe dọa thực sự với an ninh khi nó có khả năng phát hiện và theo dõi máy bay phản lực từ tín hiệu radar. Mỹ và các đồng minh NATO khác hiện đang sở hữu hệ thống máy bay chiến đấu F-35 bày tỏ lo lắng về việc tín hiệu radar trên hệ thống tên lửa S-400 của Nga sẽ nhanh chóng phát hiện và theo dõi F-35, khiến nó không thể tránh được vũ khí Nga trong tương lai.
"Nếu Thổ Nhĩ Kỳ muốn duy trì chương trình máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ thì đồng nghĩa Ankara không thể tiếp tục lộ trình mua hệ thống phòng thủ của Nga là S-400", Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa James Inhofe cho biết trong một tuyên bố trên Bloomberg.
Các quan chức tại Lầu Năm Góc và đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ hiện chưa đưa ra bình luận về vấn đề này.
Trong nỗ lực thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ kế hoạch mua hệ thống S-400, Mỹ từng ngỏ ý mua thương lượng giá hữu nghị đối với hệ thống chống tên lửa Patriot do Mỹ chế tạo. Đổi lại, Ankara phải kiên quyết không được mua hệ thống phòng S-400 của Nga nữa. Tuy nhiên, đến cuối cùng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn một mực không từ hệ thống phòng thủ S-400.
Thổ Nhĩ Kỳ từng đàm phán với Mỹ nhiều lần trong thời gian gần đây về việc mua hệ thống Patriot, một nguồn tin quen thuộc giấu tên cho biết. Hệ thống chống tên lửa này do Raytheon Co. chế tạo.
"Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh quan trọng của NATO tuy nhiên họ cũng cần phải suy nghĩ lại trước khi có quyết định từ thương vụ vũ khí với Nga. Thổ Nhĩ Kỳ vẫn phải đưa ra quyết định giữa Nga và phương Tây. Nếu như Ankara nhất quyết muốn mua hệ thống S-400 của Nga thì họ có thể sẽ phải đối mặt với hậu quả", ông James Inhofe nói thêm.
Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar vào tháng Ba cho biết, các phi công của Thổ Nhĩ Kỳ đang tiếp tục tham gia khóa huấn luyện với hệ thống F-35 tại căn cứ không quân ở Arizona.
Ankara đang muốn muốn có thể nhận hệt thống máy bay này vào tháng 11 tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Để ngăn chặn quá trình vận chuyển máy bay, Lầu Năm Góc có thể kết thúc quá trình huấn luyện dành cho phi công Thổ Nhĩ Kỳ. Hai máy bay bổ sung thêm có kế hoạch dự kiến sẽ đến Arizona vào tháng Tư.
Các nghị sĩ Mỹ cũng đưa ra cảnh báo về việc mua hệ thống phòng thủ của Nga mà Thổ Nhĩ Kỳ đã có kế hoạch sẽ triển khai.
Theo Reuters, nghị sĩ Mỹ Jeanne Shaheen bày tỏ đồng tình với việc chính quyền Mỹ muốn trì hoãn quá trình chuyển giao thiết bị của hệ thống F-35 đến Thổ Nhĩ Kỳ nhằm "đảm bảo công nghệ quân sự của Mỹ không bị rơi vào tay của Kremlin"
